Kaunti ya Embu
| Kaunti ya Embu | |
|---|---|
| Kaunti | |
 Sanamu iliyo kati mwa mji wa Embu | |
 |
 |
| Kaulimbiu: "Land of opportunities" | |
 Kaunti ya Embu katika Kenya | |
| Nchi |  Kenya |
| Nambari | 14 |
| Ilianzishwa | Tarehe 4 Machi, 2013 |
| Ilitanguliwa na | Wilaya ya Embu (Kenya) |
| Mji mkuu | Embu |
| Miji mingine | Siakago, Kírítirí, Manyatta, Runyenjes |
| Serikali | |
| Gavana | Cecily Mbarire |
| Naibu wa Gavana | Kínyua Múgo |
| Seneta | Múndigi Túonaga |
| Mwakilishi wa wanawake | Pamela Njoki |
| Bunge | Bunge la Kaunti ya Embu |
| Spika | Thirikú |
| Wawakilishi Wadi | 20 |
| Mahakama | Mahakama Kuu, Embu |
| Maeneo bunge | 4 |
| Eneo | |
| Jumla | km2 2 820.7 (sq mi 1 089.1) |
| Idadi ya Watu | |
| Jumla | 608,599 |
| Msongamano | 216 /km² |
| Pato la Taifa PPP | |
| Kadirio la | 2024 |
| Jumla | ▲ $4.49 Bilioni [1] (ya 22) |
| Kwa kila mtu | ▲ $7,011 (ya 7) [1] |
| Pato la Taifa | |
| Kadirio | 2024 |
| Jumla | ▲ $1.510 Bilioni [1] (ya 23) |
| Kwa kila mtu | ▲ $2,353 (ya 7) [1] |
| HDI | ▲ 0.650 ( ya 6) kati |
| Majira ya Saa | Saa za Afrika Mashariki (UTC+3) |
| Tovuti embu.go.ke | |
Kaunti ya Embu ni mojawapo ya kaunti 47 za Kenya, iliyoko katika eneo la kati mashariki mwa nchi. Inapakana na Kaunti ya Tharaka-Nithi kaskazini, Kaunti ya Kitui mashariki na kusini, Kaunti ya Kirinyaga magharibi, na Machakos kusini-magharibi. Ina idadi ya watu takriban 608,599 kulingana na sensa ya mwaka 2019[2]. Makao makuu ya kaunti na mji wake mkubwa ni Mji wa Embu. Kaunti ya Embu imegawanyika katika maeneo bunge 4: Manyatta, Runyenjes, Mbeere Kaskazini, na Mbeere Kusini. Inajulikana kwa ardhi yake yenye rutuba kwenye miteremko ya Mlima Kenya, mazao yake muhimu kama chai, kahawa, na korosho (macadamia), pamoja na urithi wake tajiri wa kitamaduni wa jamii za Waembu na Wambeere.
Jiografia
[hariri | hariri chanzo]Kaunti ya Embu inapakana na kaunti za Tharaka Nithi (kaskazini), Machakos (kusini), Kitui (mashariki) na Kirinyaga (magharibi). Sehemu ya Mbeere hujumlisha 74% ya kaunti na ni kavu kuliko sehemu zingine. Sehemu nyingi za kaunti hupata mvua ya kiwango cha mm 500[3].
Mto Tana hupitia katika kaunti hii, upande wa kusini na mashariki katika mpaka na kaunti za Machakos na Kitui. Sehemu hii ya Mto Tana huwa na malambo ya uzalishaji umememaji, yanayojulikana kama Seven Forks Dams.
Mbuga zilizo katika kaunti hiii ni sehemu ya Hifadhi ya Taifa ya Mlima Kenya na Hifadhi ya Kitaifa ya Mwea inayopakana na Bwawa la Kamburu.
Utawala
[hariri | hariri chanzo]Kaunti ya Embu imegawanywa katika maeneo bunge yafuatayo[4]:
Demografia
[hariri | hariri chanzo]Kaunti ya embu ina watu 648,425 mnamo 2023 , ambapo 50.9% ni wanawake na 49.4% ni wanaume .Kiwango cha ukuaji wa idadi ya watu ni 1.7% na msongamano ni 229.9/km² [1]
Muundo wa Umri
[hariri | hariri chanzo]Asilimia 63.3% wana umri wa 15-64 na asilimia 30.2% wana umri wa 0-15 . Embu ni kaunti ya 3 kwa ukubwa wa wastani wa umri ikiwa na wastani wa umri 25.9
| Umri | idadi ya watu | Asilimia |
|---|---|---|
| 80+ | 12,190 | 1.80% |
| 70-79 | 18,159 | 2.68% |
| 60-69 | 27,876 | 4.12% |
| 50-59 | 51,120 | 7.56% |
| 40-49 | 76,023 | 11.22% |
| 30-39 | 92,164 | 13.61% |
| 20-29 | 114,238 | 16.87% |
| 10-19 | 124,468 | 18.37% |
| 0-9 | 132,186 | 19.51% |
Dini
[hariri | hariri chanzo]Ukristo ndio dini kubwa zaidi katika kaunti ya embu ikiwa na wafuasi asilimia 97.7% , Uprotestanti ndilo dhehebu kubwa la Ukristo likiwa na asilimia 36% Ukatoliki asilimia 27% na Kanisa la Injili 22%. Uislamu ina wafuasi asilimia 0.47%. Asilimia 1.17% hawakuwa na dini yoyote[1]
- Ukristo 589,959 (97.5%)
- Uislamu 2,861 (0.47%)
- Wasio na dini 6,873 (1.14%)
- Dini za jadi 363 (0.06%)
- Uhindu 106 (0.02%)
- Dini nyingine 4,886 (0.81%)
| Dini | Idadi | Asilimia |
|---|---|---|
| Ukristo | 589,959 | 97.72% |
| Wakatoliki | 163,196 | 27.06% |
| Waprotestanti | 221,437 | 36.72% |
| Wainjilisti | 137,315 | 22.77% |
| Wakristo wengine | 67,011 | 11.11% |
| Uislamu | 2,861 | 0.47% |
| Uhindu | 106 | 0.02% |
| Dini za jadi | 363 | 0.06% |
| Dini nyingine | 4,886 | 0.81% |
| Wasio na dini | 6,873 | 1.14% |
Idadi ya wakazi katika kaunti ndogo (2019) [5]
[hariri | hariri chanzo]- Embu East 129,564
- Embu North 79,556
- Embu West 127,100
- Mbeere South 163,476
- Mbeere North 108,881
- Mt. Kenya Forest 22
Tazama pia
[hariri | hariri chanzo]Marejeo
[hariri | hariri chanzo]- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 "Embu GDP profile". Iliwekwa mnamo 2025-01-30. Hitilafu ya kutaja: Invalid
<ref>tag; name "auto1" defined multiple times with different content - ↑ "Nakala iliyohifadhiwa". Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2019-11-13. Iliwekwa mnamo 2021-05-30.
- ↑ Fausta Mbura Njiru. "Hydrological information for dam site selection by integrating geographic information system GIS and analytical hierarchical process AHP" (PDF). Iliwekwa mnamo 2018-04-16.
- ↑ "Nakala iliyohifadhiwa". Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2021-09-04. Iliwekwa mnamo 2021-09-04.
- ↑ "Nakala iliyohifadhiwa". Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2019-11-13. Iliwekwa mnamo 2021-05-30.
 | Makala hii kuhusu maeneo ya Kenya bado ni mbegu. Je unajua kitu kuhusu Kaunti ya Embu kama historia yake, biashara, taasisi zilizopo, watu au utamaduni? Labda unaona habari katika wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari. |