Afrika ya Mashariki

Kwa Jumuiya katika Afrika Mashariki, tazama Jumuiya ya Afrika Mashariki.

      Eneo la Afrika Mashariki kulingana
na Umoja wa Afrika

Ramani ya Afrika Mashariki kadiri ya Umoja wa Mataifa.

Afrika ya Mashariki ni sehemu ya bara la Afrika ambayo iko upande wa mashariki, ikipakana na Bahari ya Hindi. Kadiri ya Umoja wa Mataifa,Inajumuisha Pembe ya Afrika upande wa juu na Afrika Kusini-Mashariki upande wa chini na Maeneo ya visiwa. Inajulikana kuwa na Bonde la ufa ,Maziwa kuu ya Afrika, Milima mikubwa zaidi Afrika na mandhari ya Savannah na Safari ambayo ni vivutio kwa watalii.

Nchi

Afrika ya Mashariki ina nchi zifuatazo:

Bendera	Nchi	Mji Mkuu	Idadi ya Watu	Mji Mkubwa	Lugha Rasmi	Eneo (km²)	Msongamano (kwa km²)
	Burundi	Gitega	13,689,450	Bujumbura	Kirundi, Kifaransa	27,834	492
	Komori	Moroni	880,000	Moroni	Kikomori, Kiarabu, Kifaransa	1,861	473
	Jibuti	jibuti	1,094,000	Jibuti	Kifaransa, Kiarabu	23,200	47
	Eritrea	Asmara	3,600,000	Asmara	Kitigrinya, Kiarabu, Kiingereza	117,600	31
	Ethiopia	Addis Ababa	128,691,692	Addis Ababa	Kiamhari	1,104,300	117
	Kenya	Nairobi	55,339,003	Nairobi	Kiingereza, Kiswahili	580,367	95
	Madagascar	Antananarivo	31,195,932	Antananarivo	Kimalagasi, Kifaransa	587,041	53
	Malawi	Lilongwe	21,104,482	Blantyre	Kiingereza, Chichewa	118,484	178
	Morisi	Port Louis	1,289,000	Port Louis	Kiingereza	2,040	632
	Msumbiji	Maputo	33,635,160	Maputo	Kireno	801,590	42
	Rwanda	Kigali	13,954,471	Kigali	Kinyarwanda, Kiingereza, Kifaransa	26,338	530
	Shelisheli	Victoria	100,000	Victoria (Shelisheli)	Krioli ya Shelisheli, Kiingereza, Kifaransa	455	220
	Somalia	Mogadishu	18,358,615	Mogadishu	Kisomali, Kiarabu	637,657	29
	Sudan	Khartoum	50,042,791	Omdurman	Kiarabu, Kiingereza	1,861,484	27
	Sudan Kusini	Juba	11,730,000	Juba	Kiingereza	619,745	19
	Tanzania	Dodoma	66,617,606	Dar es Salaam	Kiswahili, Kiingereza	945,087	71
	Uganda	Kampala	48,656,601	Kampala	Kiingereza, Kiswahili	241,550	201

Bendera	Nchi	Mji Mkuu	Idadi ya Watu	Mji Mkubwa	Lugha Rasmi	Eneo (km²)	Msongamano (kwa km²)
	Zambia	Lusaka	20,723,965	Lusaka	Kiingereza	752,618	28
	Zimbabwe	Harare	16,340,822	Harare	Kiingereza, Shona, Ndebele	390,757	42
	Mayotte	Mamoudzou	320,901	Mamoudzou	Kifaransa	374	776
	Réunion	Saint-Denis	878,591	Saint-Denis	Kifaransa	2,512	0.890

• Mayotte na Réunion, zilizokuwa makoloni na sasa ni mikoa ya Ufaransa, zinahesabiwa pia katika orodha hii.

Hata hivyo:

• Malawi, Zambia na Zimbabwe wakati mwingine zinehesabiwa kuwa sehemu ya Afrika ya Kusini (zamani zilikuwa pamoja kama Rhodesia ya Kusini, Rhodesia ya Kaskazini na Unyasa katika Shirikisho la Afrika ya Kati)

• Komori, Morisi, Shelisheli, Mayotte na Réunion ni visiwa vidogo vya Bahari Hindi vinavyohesabiwa kuwa sehemu za Afrika ya Mashariki.

Tazama pia

• Uchumi wa Afrika mashariki
• Orodha ya nchi za Afrika Mashariki kulingana na HDI

Historia

Afrika ya Mashariki inatajwa na sayansi kuwa mahali ambako watu wa kwanza duniani walikopatikana.

Majina ya miji ya Afrika ya Mashariki imetajwa mara ya kwanza katika Periplus ya Bahari ya Eritrea (karne ya 1 B.K.).

Tangu uenezaji wa ukoloni wa Kizungu upande wa Mashariki wa bara ulianza kuitwa Afrika ya Mashariki. Somalia, Eritrea na Ethiopia za leo zilitawaliwa na Italia kama "Afrika ya Mashariki ya Kiitalia" (Africa Orientale Italiana) katika miaka ya 1936 hadi 1941, Kenya ilitwaliwa na Uingereza kwa jina la "Afrika ya Mashariki ya Kiingereza" (East Africa Protectorate au pia British East Africa) hadi 1920, Tanganyika pamoja na Rwanda na Burundi zilijulikana kama "Afrika ya Mashariki ya Kijerumani" (Deutsch Ostafrika) hadi 1919 na Msumbiji iliitwa mara nyingi "Afrika ya Mashariki ya Kireno" (África Oriental Portuguesa) hadi uhuru.

Lugha

Wakazi wengi wa Afrika ya Mashariki ni wasemaji wa lugha za Kibantu; sehemu ya kaskazini wasemaji wa lugha za Kihamiti ni wengi (Waoromo, Wasomalia). Katika Ethiopia kuna wasemaji wengi wa lugha za Kisemiti. Pia kuna wasemaji wa lugha za Kiniloti na lugha za Khoisan.

Ushirikiano

Nchi mashuhuri zaidi katika sehemu hii ni Kenya, Uganda, Tanzania, Rwanda na Burundi kwa sababu ya kutumia lugha moja katika mawasiliano baina ya wananchi wa sehemu hii, yaani Kiswahili.

Aghalabu nchi za Afrika ya Mashariki zinazungumza lugha ya Kiswahili kama lugha ya mawasiliano kati yao, kwani katika nchi hizi kuna makabila mengi sana na kila kabila lina lugha yake ambayo kawaida inatumika nyumbani baina ya watu wa kabila moja, lakini wakitaka kuwasiliana na makabila mengine, mara nyingi hutumia lugha ya Kiswahili, na hii ni kwa sababu lugha hii ndiyo iliyoenea zaidi na kufahamika zaidi katika eneo hili la dunia.

Nchi za Afrika ya Mashariki, hasa Kenya, Uganda na Tanzania ni nchi ambazo ni karibu tangu zamani. Zimeshirikiana historia, zote zimekaliwa hasa na makabila yanayotumia lugha za Kibantu (Kenya na Uganda wana pia idadi muhimu ya wakazi wasiotumia lugha za Wabantu). Katika nchi zote tatu lugha ya Kiswahili imekuwa lugha muhimu ingawa kwa daraja mbalimbali. Wakati wa ukoloni zilitawaliwa na Uingereza iliyoacha taasisi na taratibu mbalimbali zilizosaidia kuanzishwa kwa Jumuiya ya Afrika ya Mashariki wakati wa uhuru.

Tanzania, Kenya na Uganda zina ukubwa wa eneo la maili za mraba; Tanzania 360,000 ikifuatiwa na Kenya 224,960 na Uganda 93,980 upande wa mashariki nchi hizi zimepakana na bahari ya Hindi na upande wa kaskazini mashariki zimepakana na Somalia, upande wa kaskazini zimepakana na Ethiopia na Sudan Kusini upande wa magharibi ni Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo na jamuhuri ya Rwanda na Burundi, kusini ni Zambia, Malawi na Msumbiji.

Nchi hizi zimepitiwa na mstari wa ikweta, umepita Kenya na kusini mwa Uganda. Kenya na Tanzania zina ukanda wa pwani wenye bandari za Mombasa; Tanga; Bagamoyo; Dar es Salaam; Zanzibar; Kilwa na Mtwara.