Nenda kwa yaliyomo

Jamhuri ya Kongo

Kutoka Wikipedia, kamusi elezo huru
Jamhuri ya Kongo
République du Congo (Kifaransa)
Republíki ya Kongó (Kilingala)
Repubilika ya Kôngo (Kituba)
Kaulimbiu:
Unité - Travail - Progrès (Kifaransa)
"Umoja - Kazi - Maendeleo"
Wimbo wa taifa:
La Congolaise (Kifaransa)
"Wakongo"
Mahali pa Jamhuri ya Kongo
Ramani ya Mikoa ya Jamhuri ya Kongo
Mji mkuu
na mkubwa
Brazzaville4°16′S 15°17′E / 4.267°S 15.283°E / -4.267; 15.283
Lugha rasmiKifaransa
Lugha ya taifa
SerikaliJamhuri
RaisDenis Sassou-Nguesso
 • Uhuru kutoka Ufaransa
15 Agosti 1960
Eneo
 • Jumlakm2 342,000
 • Maji (asilimia)1.5
Idadi ya watu
 • Kadirio la 20236,355,235 [1]
 • Sensa ya 20236,142,180[2]
SarafuFaranga ya CFA (XAF)
Majira ya saaUTC+1
(Afrika Magharibi)
Msimbo wa simu+242
Msimbo wa ISO 3166CG
Jina la kikoa.cg

Jamhuri ya Kongo, inayojulikana pia kama Kongo-Brazzaville, ni nchi iliyoko katika pwani ya magharibi ya Afrika ya Kati. Inapakana na Gabon upande wa magharibi, Kamerun na Jamhuri ya Afrika ya Kati upande wa kaskazini, Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo upande wa mashariki na kusini, sehemu ya Angola ya Cabinda upande wa kusini, na Bahari ya Atlantiki upande wa kusini-magharibi. Mji mkuu na mji mkubwa zaidi ni Brazzaville, ambao uko kwenye Mto Kongo moja kwa moja mkabala na Kinshasa, mji mkuu wa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo. Ikiwa na idadi ya watu wapatao milioni 5.8, ni mojawapo ya nchi zenye msongamano mdogo wa watu katika eneo hilo.

Jamhuri ya Kongo hapo awali ilikuwa sehemu ya Afrika ya Kati ya Kifaransa na ilipata uhuru kutoka kwa Ufaransa mwaka 1960. Katika miongo iliyofuata baada ya uhuru, nchi ilikumbwa na vipindi vya utawala wa chama kimoja wa Kimarxisti-Leninisti, mapinduzi ya kijeshi, na migogoro ya wenyewe kwa wenyewe. Rais wa sasa, Denis Sassou Nguesso, amekuwa madarakani kwa vipindi visivyo mfululizo, na utawala wake umegubikwa na maendeleo ya miundombinu pamoja na ukosoaji kuhusu utawala wa kidemokrasia. Nchi inafanya kazi kama jamhuri ya urais, ingawa uchaguzi mara nyingi umekuwa ukikosolewa kwa kukosa uwazi na haki.

Kiuchumi, Jamhuri ya Kongo inategemea sana mafuta ya petroli, ambayo yanachangia sehemu kubwa ya mapato ya serikali na mauzo ya nje. Licha ya utajiri wa rasilimali, taifa linakabiliwa na changamoto kama vile umaskini, ukosefu mkubwa wa ajira, na miundombinu duni. Nchi pia ina misitu mikubwa ya mvua ya kitropiki, hasa ndani ya Bonde la Kongo, jambo linaloifanya kuwa na umuhimu mkubwa kiikolojia kwa utofauti wa viumbe na udhibiti wa hali ya hewa. Kifaransa ni lugha rasmi, na watu wake wanatoka katika makabila mbalimbali, ikiwa ni pamoja na Wakongo, Wasangha, na Wateke.

Historia

[hariri | hariri chanzo]

Wakazi wa kwanza huaminiwa kuwa wawindaji wa jamii ya Wasani na ya Wabilikimo.

Katika karne za BK walifika wahamiaji Wabantu wenye ujuzi wa kilimo na uhunzi waliotawala eneo lote na kuendesha biashara katika beseni ya mto Kongo.

Baadaye eneo hilo lilikuwa sehemu ya koloni la Afrika ya Kiikweta ya Kifaransa

Baada ya uhuru tarehe 15 Agosti 1960 nchi ilitawaliwa na Wakomunisti tangu mwaka 1970 hadi 1991.

Kuanzia mwaka 1992 zilifanyika chaguzi kwa mfumo wa vyama vingi, lakini mwaka 1997 vilitokea vita vya wenyewe kwa wenyewe.

Rais Denis Sassou Nguesso ametawala miaka 36 kati ya 41 ya mwisho.

Sehemu kubwa ya nchi ni misitu, hivyo wakazi wengi (70%) wanaishi mijini upande wa kusini-magharibi wa nchi. Kati yao, 48% ni wa kabila la Wakongo, 20% Wasangha, 17% Wateke, 12% Wam'Bochi. 2% ni Wabilikimo.

Nchi ina lugha 62 tofauti, zikiwemo lugha 2 za taifa: Kingala na Kikongo (Kituba). Hata hivyo lugha rasmi ni Kifaransa.

Wakazi wengi ni Wakristo (87.1%), wakiwemo Waprotestanti (51.4%) na Wakatoliki (33.1%), ingawa asilimia zinazotajwa hazilingani. Waislamu ni 1.2%, wafuasi wa dini asilia za Kiafrika ni 2.7% na wa Baha'i 0.4%.

Tazama pia

[hariri | hariri chanzo]
  1. "Republic of the Congo Population 2024 (Live)". worldpopulationreview.com. Iliwekwa mnamo 2024-08-24.
  2. Bokolo, Guilesse (2024-01-08). "Resultats Preliminaires". INS-Congo Brazzaville (kwa Kifaransa). Iliwekwa mnamo 2024-08-24.

Viungo vya nje

[hariri | hariri chanzo]
WikiMedia Commons
WikiMedia Commons
Serikali
Taarifa za jumla
Utalii


Nchi za Afrika Bara la Afrika
Afrika ya Kati (Jamhuri ya) | Afrika Kusini | Algeria | Angola | Benin | Botswana | Burkina Faso | Burundi | Cabo Verde | Chad | Cote d'Ivoire | Eritrea | Eswatini | Ethiopia | Gabon | Gambia | Ghana | Guinea | Guinea Bisau | Guinea ya Ikweta | Jibuti | Kamerun | Kenya | Komori | Kongo (Jamhuri ya) | Kongo (Jamhuri ya Kidemokrasia ya) | Lesotho | Liberia | Libya | Madagaska | Malawi | Mali | Misri | Morisi (Visiwa vya) | Mauritania | Moroko | Msumbiji | Namibia | Niger | Nigeria | Rwanda | Sahara ya Magharibi | Sao Tome na Principe | Senegal | Shelisheli | Sierra Leone | Somalia | Sudan | Sudan Kusini | Tanzania | Togo | Tunisia | Uganda | Zambia | Zimbabwe
Maeneo ya Afrika ambayo ni sehemu za nchi nje ya Afrika
Hispania: Kanari · Ceuta · Melilla | Italia: Pantelleria · Pelagie | Ufaransa: Mayotte · Réunion | Uingereza: · St. Helena · Diego Garcia | Ureno: Madeira
Makala hii kuhusu maeneo ya Afrika bado ni mbegu.
Je unajua kitu kuhusu Jamhuri ya Kongo kama historia yake, biashara, taasisi zilizopo, watu au utamaduni?
Labda unaona habari katika wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa?
Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.