Ziwa Viktoria

Ziwa la Viktoria Nyanza
	Ziwa Viktoria Nyanza jinsi linavyoonekana kutoka angani
Mahali	Afrika ya Mashariki
Nchi zinazopakana	Tanzania, Uganda na Kenya
Eneo la maji	68,100 km²
Kina cha chini	81 m
Mito inayoingia	Kagera, mto Katonga, mto Nzoia n.k.
Mito inayotoka	Nile
Kimo cha uso wa maji; juu ya UB	1,134 m
Miji mikubwa ufukoni	Kampala, Kisumu, Mwanza

Tofauti ya levo katika Ziwa Victoria.

Ziwa Viktoria (pia: Ziwa Nyanza au Ziwa Ukerewe) ni ziwa kubwa la Afrika ya Mashariki lililopo baina ya Tanzania, Kenya na Uganda. Eneo la maji ya ziwa limegawanywa 49% (km² 33,700) nchini Tanzania, 45% (km² 31,000) nchini Uganda, na 6% (km² 4,100) nchini Kenya.

Ziwa Viktoria lipo mita 1134 juu ya usawa wa bahari na lina eneo la kilometa za mraba zaidi ya 68,100. Hivyo ni ziwa kubwa kuliko yote barani Afrika, na la pili duniani, baada ya Ziwa Superior ambalo lipo Amerika ya Kaskazini.

Ziwa hili linapata maji yake mengi kutokana na mvua (80%) na kutoka vijito vingi vidogo. Mto mkubwa unaoingia Viktoria ni Mto Kagera unaotiririka kutoka magharibi.

Maji ya ziwa Viktoria yanatoka na kumiminika kwenye mto Nile na kuelekea bahari ya Mediteranea kwa umbali wa maili 4,000.

Ziwa hilo lina kina cha wastani cha mita 40 na mwambao wa urefu wa kilomita 4,828, visiwa vyake vikiwa vimechangia 3.7% ya urefu huu.

Ziwa hilo liliwahi kukauka kabisa mara kadhaa tangu lilipoanza miaka 400,000 iliyopita.

Jiolojia

Ziwa Viktoria, ambalo ni ziwa kubwa zaidi barani Afrika na la pili kwa ukubwa duniani kwa uso wa maji baridi, lina historia ya kipekee ya kijiolojia. Tofauti na maziwa mengi ya Afrika ya Mashariki kama Tanganyika na Malawi, ambayo yalitokana na ufa mkubwa wa Bonde la Ufa la Afrika ya Mashariki, Ziwa Viktoria halikuundwa moja kwa moja na harakati za tectoniki. Badala yake, ziwa hili lilichukua umbo lake kutokana na mchakato wa mwinuko wa ardhi na mifumo ya mto iliyozuiwa au kuelekezwa upya kutokana na mabadiliko ya kijiografia, hususan katika kipindi cha Pleistocene. Sehemu ya bonde la ziwa iliundwa na mvutano wa miamba ya kale ya Precambrian, huku mwinuko wa ardhi katika maeneo ya kusini mwa Uganda na kaskazini mwa Tanzania ukisababisha maji kujikusanya na kuunda ziwa la ndani.

Ziwa hili linaenea katika ngao ya Afrika ya Precambrian, ambayo ina miamba ya kale sana inayokadiriwa kuwa na umri wa zaidi ya miaka bilioni 2.7. Miamba ya gneiss, granite na schist huunda msingi wa kijiolojia wa eneo hili, na kuathiri sifa za ardhi ya bonde la ziwa. Ingawa Ziwa Viktoria si sehemu ya moja kwa moja ya ufa wa tectonic, linaathiriwa kwa karibu na mikondo ya tectonic kutoka Bonde la Ufa la Afrika ya Mashariki, ambalo liko karibu sana upande wa magharibi na mashariki mwa ziwa. Harakati hizi husababisha mikondo midogo ya miamba na mitetemeko hafifu ya ardhi katika eneo la ziwa, lakini si kwa kiwango kikubwa kama katika maziwa ya Tanganyika au Malawi.

Katika historia ya hivi karibuni ya kijiolojia, Ziwa Viktoria limepitia mabadiliko makubwa ya kimazingira, ikiwa ni pamoja na kukauka kabisa takriban miaka 14,600 iliyopita kutokana na mabadiliko ya hali ya hewa, na kujaza tena ndani ya kipindi cha maelfu machache ya miaka. Tukio hili linaakisi unyeti wa mfumo wa ziwa kwa mabadiliko ya kijiografia na hali ya hewa. Uwepo wa mito mingi inayoingia na kutoka ziwani, kama vile Mto Kagera na Mto Nile wa Kati (White Nile), unaendelea kuchangia katika mzunguko wa kijiolojia na maji wa ziwa hilo. Kwa sasa, Ziwa Viktoria ni sehemu muhimu ya ikolojia, uchumi, na mabadiliko ya kijiolojia yanayoendelea katika eneo la Afrika ya Mashariki.

Visiwa vya Ziwa Viktoria

Ziwa Viktoria ni miongoni mwa maziwa yenye visiwa vingi (985). Kikubwa kuliko vyote ni Ukerewe.

Tazama pia

Viungo vya nje

Watersheds of Africa: A10 Nile | Lake Viktoria Ilihifadhiwa 27 Septemba 2007 kwenye Wayback Machine.

Makala hii kuhusu maeneo ya Afrika bado ni mbegu.
Je unajua kitu kuhusu Ziwa Viktoria kama historia yake, biashara, taasisi zilizopo, watu au utamaduni?
Labda unaona habari katika wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa?
Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.

Jiolojia

Visiwa vya Ziwa Viktoria

Upande wa Kenya

Upande wa Tanzania

Upande wa Uganda

Tazama pia

Viungo vya nje