Mitholojia ya Kigiriki

Utatu wa Kigiriki na mgawanyo wa falme tatu za dunia: Zeus (mbingu), Poseidon (bahari) na Hade (kuzimu). Miungu midogo ni watoto wa watatu hao.

Kichwa cha Sanamu ya Zeu.

Mitholojia ya Kigiriki ni jumla ya elimu ya visasili au mitholojia ya Ugiriki ya Kale, yaani ukusanyaji wa masimulizi na hadithi kuhusu vyanzo, miungu na mashujaa wao. Ilikuwa moja ya sehemu za dini ya Ugiriki ya Kale.

Chanzo chetu kikuu kuhusu imani ya Wagiriki wa kale kabisa ni shairi la Theogonia lililotungwa na Hesiodo mnamo mwaka 700 KK.

Nasaba ya miungu ya Titani

Titani aliyepinduliwa.

Watitani ni nasaba ya kwanza ya miungu katika mitholojia ya Kigiriki. Kiasili ni Watitani 12, wakiwemo 6 wa kiume na 6 wa kike wanaofunga ndoa kati yao na kuzaa Watitani wengine. Mkuu wao alikuwa Kronos hadi alipopinduliwa na mwanawe Zeus aliyeanzisha nasaba ya pili ya miungu ya Olimpos. Sehemu ya Watitani walijaribu kumpinga Zeus wakafukuzwa mbinguni.

1. Hyperion – mungu wa nuru na jua, aliyemzaa mungu wa jua Helios, mungu wa kike wa mwezi Selene na mungu wa kike wa mapambazuko Eos
2. Iapetos – mume wa Klymene (binti wa Okeanos), aliyefukuzwa baadaye mbinguni
3. Koios, aliyefukuzwa baadaye mbinguni
4. Kreios – mume wa Eurybia
5. Kronos – mkuu wa Watitani, baba wa Zeus, mume wa Rhea; alipinduliwa na Zeus akafukuzwa mbinguni akitawala kisiwa cha heri
6. Mnemosyne – mama wa Muzi tisa
7. Okeanos – mkuu wa bahari na himaya ya maji, baba wa miungu yote ya mito na pepo wa bahari na visima
8. Phoibe – mke wa Koios, mungu wa mwezi
9. Rhea – mama wa Hestia, Demeter, Hera, Hades, Poseidon na Zeus; alimfuata mumewe Kronos alipoondoka mbinguni
10. Themis – mungu wa kike wa haki na mke wa pili wa Zeus; anajua wakati ujao
11. Tethys – mke wa Okeanos
12. Theia – mke wa Hyperion

Miungu Kumi na Miwili ya Olimpos

Jina la Kigiriki	Jina la Kiswahili	Maelezo
(Afrodítē)	Afrodita	Mungu wa kike wa upendo na uzuri.
(Apóllōn)	Apolo	Mungu wa nuru na ushairi.
(Árēs)	Ares	Mungu wa vita.
(Ártemis)	Artemi	Mungu wa kike wa uwindo.
(Athēná)	Athena	Mungu wa kike wa elimu na hekima.
(Dēmḗtēr) (Dḗmētra)	Demetra	Mungu wa kike wa mimea na kilimo.
(Diónysos)	Dioniso	Mungu wa divai.
(Érōs)	Ero	Mungu wa mapenzi.
(Ádēs)	Hade	Mungu wa kuzimu na bwana wa waliokufa.
(Ḗfaistos)	Hefaisto	Mungu wa uhunzi.
(Ḗra)	Hera	Mungu wa kike wa ndoa na malkia ya miungu.
(Ermḗs)	Herme	Mjumbe wa miungu.
(Estía)	Hestia	Mungu wa kike wa moto.
(Poseidṓn) (Poseidṓnas)	Poseidoni	Mungu wa bahari.
(Zeús) (Días)	Zeu	Mungu wa radi na mfalme wa miungu.

Protogenoi

Jina la Kigiriki	Jina la Kiswahili	Maelezo
(Aithḗr)	Aitheri	Mungu wa anga.
(Anágkē)	Ananka	Mungu wa kike wa kudra.
(Érevos)	Erebo	Mungu wa giza.
(Gaía)	Gaya	Mungu wa kike wa ardhi.
(Ēméra)	Hemera	Mungu wa kike wa mchana.
(Kháos)	Khaos
(Khrónos)	Khrono	Mungu wa muda.
(ai Nḗsoi)	Visiwa	Miungu ya kike wa visiwa.
(Nýx)	Niksi	Mungu wa kike wa usiku.
(Ouranós)	Urano	Mungu wa mbingu.
(Oúros)	Milima	Miungu ya milima.
(Póntos)	Ponto	Mungu wa bahari ya dunia nzima.
(Tártaros)	Tartaro	Mungu wa tartaro.
(Thálassa)	Thalasa	Malkia wa bahari na mke wa Ponto.

Titani Kumi na Wawili

Jina la Kigiriki	Jina la Kiswahili	Maelezo
(Yperíōn)	Hiperioni	Mungu wa nuru ya jua.
(Iapetós)	Yapeto
(Koïos)	Koyo	Mungu wa fahamu.
(Kreïos)	Kreyo
(Krónos)	Krono	Mfalme wa Titani.
(Mnēmosýnē)	Mnemosina	Mungu wa kike wa kumbukumbu.
(Ōkeanós)	Okeano	Mungu wa bahari kuu.
(Foívē)	Foiba
(Réa)	Rea	Malkia wa Titani na mke wa Krono.
(Tēthýs)	Tethi	Mungu wa kike wa mito.
(Theía)	Theya	Mungu wa kike wa uonaji.
(Thémis)	Themi

Majitu

• Hekatonkheire (Ἑκατόγχειρες) — majitu yenye mikono mia na miungu wa dhoruba na vimbunga.
  • Briareo (Βριάρεως)
  • Coto (Κόττος)
  • Gige (Γύγης)

• Siklopsi (Κύκλωψ) - majitu-chongo watatu.
  • Arge (Ἄργης)
  • Bronte (Βρόντης)
  • Sterope (Στερόπης)

Makala hii kuhusu mambo ya dini bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu Mitholojia ya Kigiriki kama historia yake au uenezi wake? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.