Mtume Andrea

Mtakatifu Andrea, mtume, mchoro wa Yoan wa Gabrovo, karne ya 19.

Kifodini cha Mtume Andrea msalabani

Mfululizo wa kurasa juu ya Yesu
Yesu Kristo na Ukristo Umwilisho  • Utoto wa Yesu  • Ubatizo Arusi ya Kana • Utume wa Yesu • Mifano ya Yesu  • Miujiza ya Yesu Kugeuka sura • Karamu ya mwisho • Msalaba wa Yesu  • Maneno saba Kifo cha Yesu  • Ufufuko wa Yesu Kupaa mbinguni  • Ujio wa pili Injili  • Majina ya Yesu katika Agano Jipya  • Yesu kadiri ya historia  • Tarehe za maisha ya Yesu • Kristolojia
Mazingira ya Yesu Wayahudi • Kiaramu • Bikira Maria • Yosefu (mume wa Maria) • Familia takatifu • Ukoo wa Yesu • Ndugu wa Yesu • Yohane Mbatizaji
Mitazamo juu ya Yesu Mitazamo katika Agano Jipya · Mitazamo ya Kikristo • Mitazamo ya Kiyahudi • Mitazamo ya Kiislamu • Yesu katika sanaa

Mtume Andrea alikuwa Myahudi wa karne ya 1, mmoja kati ya wawili wa kwanza kati ya Mitume wa Yesu.

Anaheshimiwa na Wakristo wote kama mtakatifu, hasa tarehe 30 Novemba iliyo sikukuu yake.

Ni msimamizi wa Uskoti, Russia, Ugiriki, Romania, Malta, Prussia, wa jimbo la Konstantinopoli na wa mabaharia, wavuvi, na waimbaji.

Asili na jina

Inakadiriwa alizaliwa mwaka 6 K.K. huko Bethsaida akauawa 60 hivi huko Patras (Ugiriki).

Jina lake asili la Kiyahudi halijulikani. Kwa Kigiriki aliitwa Ανδρέας (Andreas, maana yake Mwanamume, Rijali). Anaitwa pia Protocletos yaani Wa kwanza kuitwa (na Yesu Kristo).

Agano Jipya linasema Andrea alikuwa ndugu wa Mtume Petro, mwana wa Yona au Yohana (Math 16:17; Yoh 1:42).

Wito wake

Kuitwa kwa mtume Petro na Andrea, mchoro wa Caravaggio.

Wote wawili walihamia Kafarnaumu ili kufanya kazi ya uvuvi, na ndipo walipoitwa na Yesu kuwa "wavuvi wa watu" (ἁλιείς ἀνθρώπων, halieis anthropon).

Injili ya Yohane inaarifu kuwa Andrea aliwahi kuwa mwanafunzi wa Yohane Mbatizaji, mpaka nabii huyo alipomuelekeza amfuate Yesu Kristo, "Mwanakondoo wa Mungu" atakayekamilisha kazi yake mwenyewe (Yoh 1:35-40). Andrea akiwa wa kwanza kumtambua Yesu kuwa Masiya, alimtambulisha kwa ndugu yake hukohuko kwenye mto Yordani (Yoh 1:41).

Ni baada ya hapo kwamba waliitwa kuacha yote wamfuate Yesu (Mk 1:17-18; Math 4:19-20; Lk 5:11).

Baada ya ufufuko wa Yesu

Katika Injili Andrea anatajwa mara kadhaa kuwa karibu sana na Yesu (Mk 13:3; Yoh 6:8, 12:22), lakini katika Matendo ya Mitume anatajwa mara moja tu, katika orodha ya Mitume (1:13).

Mwanahistoria Eusebius wa Kaisarea anataja Asia Ndogo, Skizia, pwani ya Bahari Nyeusi na mto Volga hadi Kiev kuwa mahali pa utume wake baada ya ufufuko wa Yesu.

Mapokeo mengine yanadai alifanya utume sehemu za Akaya (Ugiriki) akasulubiwa huko Patras juu ya msalaba wenye umbo la X uliopewa jina lake.

Apokrifa za Andrea

Kati ya vitabu vilivyokataliwa na Kanisa (Decretum Gelasianum ya Papa Gelasio I) kuna Injili ya Andrea na Matendo ya Andrea vilivyoandikwa karne ya 3.

Picha

• 
  Ndugu Limbourg, Kifodini cha Mt. Andrea, toka Les Très Riches Heures du duc de Berry, Chantilly, Musée Condé
• 
  Bartolomé Esteban Murillo, Kifodini cha Mt. Andrea, Madrid, Prado
• 
  José de Ribera, Kifodini cha Mt. Andrea, 1628, Budapest, Szépmüvészeti Múzeum.
• 
  Kifodini cha Mt. Andrea, karne XII, Presencio.

Tazama pia

• Watakatifu wa Agano la Kale
• Orodha ya Watakatifu Wakristo
• Orodha ya Watakatifu wa Afrika
• Orodha ya Watakatifu Wafransisko

Marejeo

Kwa Kiswahili

• Thenashara, Mitume Kumi na Wawili – tafsiri ya P. A. Bunju – Toleo la pili – ed. Benedictine Publications Ndanda Peramiho – Ndanda 1984 – ISBN 9976-63-030-1

Kwa lugha nyingine

• Metzger, Bruce M. (ed) (1993). The Oxford Companion to the Bible. Oxford, UK: Oxford University Press. ISBN 0-19-504645-5. {{cite book}}: |first= has generic name (help); Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
• Attwater, Donald and Catherine Rachel John. The Penguin Dictionary of Saints. 3rd edition. New York: Penguin Books, 1993. ISBN 0-140-51312-4.

Viungo vya nje

Wikimedia Commons ina media kuhusu:

Mtume Andrea

• The Missionary Journeys of the Apostle Andrew Ilihifadhiwa 1 Desemba 2007 kwenye Wayback Machine.
• Texts of The Acts of Andrew The Acts and Martyrdom of Andrew and The Acts of Andrew and Matthew
• Saint Andrew in Orthodoxy Ilihifadhiwa 2 Januari 2008 kwenye Wayback Machine.
• Andreas: The Legend of St. Andrew translated by Robert Kilburn Root, 1899, from Project Gutenberg
• Biographical Study on St. Andrew the Apostle Ilihifadhiwa 28 Desemba 2007 kwenye Wayback Machine.
• Catholic Encyclopedia article
• The Life and Miracles of St. Andrew The Apostle Ilihifadhiwa 2 Aprili 2010 kwenye Wayback Machine.
• St. Andrew in the National Archives of Scotland Ilihifadhiwa 16 Septemba 2013 kwenye Wayback Machine.
• Paintings and Statues of Saint Andrew in Malta and around the world
• National Shrine to St Andrew in Edinburgh Scotland Ilihifadhiwa 11 Agosti 2013 kwenye Wayback Machine.
• Scottish Government Celebrations of St. Andrew's Day
• Grimm's Saga No. 150 about St. Andrew Ilihifadhiwa 21 Januari 2012 kwenye Wayback Machine.
• St. Andrew page Ilihifadhiwa 23 Novemba 2011 kwenye Wayback Machine. at Christian Iconography
• "The Life of St. Andrew" Ilihifadhiwa 23 Novemba 2011 kwenye Wayback Machine. from Caxton's translation of the Golden Legend

Makala hii kuhusu mtu wa Biblia bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu Mtume Andrea kama habari za maisha au kazi yake? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.