Jumapili

Jumapili ni siku ya kwanza katika juma (wiki) ya siku saba yenye asili ya Kiyahudi-Kikristo. Iko kati ya siku za Jumamosi na Jumatatu.

Kwa Wakristo walio wengi ni siku ya sala za pamoja kanisani.

Kiswahili, Kiarabu na utamaduni wa Kiislamu

Katika lugha ya Kiswahili jina la siku lina namba "2" ndani yake. Hili ni dokezo la asili ya Kiswahili katika utamaduni ya Kiislamu pasipo athira ya Uyahudi unaoanza hesabu baada ya sikukuu ya Kiislamu ya Ijumaa, siku ya sala ya pamoja: Jumamosi kama siku ya kwanza baada ya Ijumaa, Jumapili kama siku ya pili, Jumatatu kama siku ya tatu n.k.

Tabia hii katika Kiswahili ni ya pekee, hasa kwa sababu Kiarabu, ambacho ni lugha ya Korani takatifu na lugha ya kimataifa ya Waislamu, kinafuata hesabu ya Kiyahudi na kuiita siku "al-ahad" yaani "ya kwanza".

Siku ya jua, siku ya Bwana, siku ya ufufuo

Katika lugha za Kigermanik siku hii ina jina la "jua". Lugha hizo, kama Kiingereza na Kijerumani, zinaendeleza urithi wa Roma ya Kale na zaidi wa Babiloni ambako kila siku ya wiki ilikuwa chini ya mungu fulani aliyeonekana kama nyota au sayari.

Kundi lingine la lugha linatumia msamiati "siku ya Bwana" yaani "Bwana Yesu Kristo". Ni hasa lugha za Kirumi kama Kifaransa (dimanche), Kiitalia (domenica), Kihispania (domingo) na kadhalika.

Lugha ya Kirusi inaita siku hii "voskresenye" yaani siku ya ufufuko.

Uzoefu wa Kikristo

Wakristo wa madhehebu mengi (isipokuwa Wasabato) wanatazama Jumapili kama siku ya mapumziko iliyochukua nafasi ya Sabato iliyotajwa kwenye Amri Kumi za Agano la Kale.

Sababu ya badiliko hilo lilitokea tangu karne ya 1 ni umuhimu wa ufufuko wa Yesu uliotokea kwenye siku ya kwanza ya juma kufuatana na habari za Agano Jipya.

Kadiri Wakristo wa mwanzo walivyozidi kushindana na Wayahudi wasiomuamini Yesu, walizidi kuzingatia Jumapili kuliko Jumamosi, hasa baada ya kufukuzwa kutoka masinagogi katika miaka ya 80 BK.

Jumapili katika lugha mbalimbali

Majina ya Jumapili katika tamaduni mbalimbali

Lugha	Jina/Matamshi	Maana	Maelezo
Kiebrania	יום ראשון jom rishon	siku ya mwanzo
Kigiriki	Κυριακή kiriaki	(siku ya) Bwana
Kiarabu	أحد al-ahad	(siku) ya kwanza
Kiajemi	:یکشنبه yek-schanbe	(siku ya) kwanza
Kireno	Domingo	(siku ya) Bwana
Kilatini	dies solis	Siku ya jua
Kiitalia	domenica	(siku ya) Bwana
Kihispania	Domingo	(siku ya) Bwana
Kifaransa	dimanche	(siku ya) Bwana
Kijerumani	Sonntag	siku ya jua
Kiingereza	Sunday	siku ya jua