Chama cha Jamhuri cha Marekani

Chama_cha_Jamhuri_cha_Marekani

Chama cha Jamhuri cha Marekani (kwa Kiingereza “Republican Party” au "Grand Old Party") ni chama cha kisiasa nchini Marekani.

Ni kimoja kati ya vyama viwili vya kisiasa vinavyoongoza siasa ya Marekani tangu karne ya 20 kikishindana na Chama cha Kidemokrasia katika mfumo wa vyama viwili.

Chanzo kama chama cha kupinga utumwa

Kilianzishwa mwaka wa 1854 kwa lengo la kupinga utumwa na mgombea wake wa urais Abraham Lincoln alishinda uchaguzi wa mwaka 1860; wakati wa vita ya wenyewe kwa wenyewe ya Marekani (1861-1865) wabunge wa chama hicho walibatilisha utumwa kisheria.

Shabaha za kisiasa

Mwelekeo wa chama ulibadilika katika historia yake; mwanzoni kilitazamiwa kusimama zaidi upande wa shabaha za kimaendeleo kama haki za watumwa wa awali, kubana athira ya makampuni makubwa na kulinda maeneo makubwa kama hifadhi ya taifa. Sehemu kubwa ya chama ilisimama pia upande wa haki ya wanawake ya kupiga kura iliyopitishwa mwaka 1920.

Katika karne ya 20 mwelekeo wa chama ulibadilika. Siku hizi siasa yake inalenga kutetea soko huria yaani ubepari bila vikomo, kupinga mabadiliko ya utamaduni kama kutambua haki za mashoga, kutetea familia ya kimapokeo, kupinga kupandishwa kwa kodi kwa kulipa taasisi ya umma na nafasi kubwa ya serikali katika maisha ya watu. Kinapinga siasa ya kijamii inayotaka kuwasaidia maskini kupitia vyombo vya dola kikikazia wajibu wa kila mtu kujitegemea na kuwasaidia wengine kwa hiari. Chama kilisimama upande wa biashara huria ya kimataifa lakini tangu kupotea kwa tasnia nyingi kimebadilisha msimamo huo.

Katika miaka ya mwisho, hasa chini ya rais Donald Trump, Chama cha Jamhuri kimepata kura hasa ya Wakristo wa Kievangelical wanaohofia mabadiliko ya kiutamaduni na wafanyakazi weupe wanaohofia kunyimwa haki na mapato kutokana na kupotea kwa tasnia nyingi, kusogea mbele kwa wahamiaji wapya kutoka Amerika Kusini pamoja na matumizi ya pesa kwa ajili ya watu Weusi.

Marais

Kulikuwa na Marais kumi na wanane kutoka Chama cha Jamhuri, kuanzia Abraham Lincoln (1861-1865) hadi George W. Bush (2001-2009).

Kuanzia tarehe 20 Januari 2017, Donald Trump alikuwa rais wa 19 kutoka chama hicho. Alichaguliwa baada ya kupokea asilimia 46,1 pekee za kura za wananchi lakini kutokana na mfumo wa uchaguzi wa rais alipata kura nyingi za wawakilishi wa kura (electoral college).