Amazonas (mto)
 | |
| Chanzo | mlima Nevado Mismi (Peru) |
| Mdomo | Atlantiki |
| Nchi | Brazil (62.4%), Peru (16.3%) Bolivia (12.0%), Kolombia (6.3%) Ekuador (2.1%) |
| Urefu | 6,400 km |
| Kimo cha chanzo | takriban 5,597 m |
| Tawimito upande wa kulia | Purus, Madeira, Tapajós, Xingu, Tocantins |
| Tawimito upande wa kushoto | Marañón, Japurá, Rio Negro |
| Mkondo | 219,000 m³/s |
| Eneo la beseni | 6,915,000 km² |
| Miji mikubwa kando lake | Manaus, Macapa, Santarem |
Mto Amazonas (kwa Kireno: Rio Amazonas) ndio mto mkubwa kuliko yote duniani. Unabeba maji zaidi kuliko mito ya Nile, Mississippi na Yangtse kwa pamoja.
Una chanzo chake katika milima ya Andes inavuka beseni lake hadi Atlantiki kupitia eneo kubwa la misitu minene. Sehemu kubwa ya mwendo wake iko katika nchi ya Brazil.
Kuhusu urefu hakuna bado mapatano ya kitaalamu kama Nile au Amazonas ndio mto mrefu duniani. Makadirio hutegemea ni tawimto lipi lenye chanzo cha mbali zaidi linaokubaliwa na wataalamu. Mwaka 1969 urefu wake ulipimwa kuwa km 6.400.
Amazonas ina matawimto zaidi ya 10,000 na kati ya hayo 17 yana urefu wa zaidi ya km 1,600 yakishinda mito kama Senegal, Gambia au Nile ya buluu.
Upana wa mto ni wa kilomita kadhaa kufikia hadi 100 wakati wa mafuriko ya kila mwaka. Delta ya Amazonas ina upana wa kilomita mia kadhaa; ndani yake kuna kisiwa cha Marajó chenye eneo la km² 49,000 ambalo ni kubwa kushinda nchi kama Rwanda au Burundi.
Amazonas ni njia muhimu ya mawasiliano na usafiri nchini Brazil. Meli kubwa za baharini zinaweza kuingia hadi bandari ya Manaus iliyoko km 800 ndani ya bara. Meli ndogo za baharini hadi uzito wa tani 3,000 zinaweza kuvuka Brazil yote hadi kufika Peru.
Viungo vya nje
[hariri | hariri chanzo]
- Amazon River and Amazon Rainforest virtual tour Ilihifadhiwa 18 Aprili 2009 kwenye Wayback Machine.
- Information on the Amazon from Extreme Science Ilihifadhiwa 6 Februari 2010 kwenye Wayback Machine.
- Map of South America Ilihifadhiwa 5 Februari 2005 kwenye Wayback Machine.
- Pictures of the Amazon River
- Amazon River and rainforest photos and information
- An Amazon River web site
- Information and a map of the Amazon's watershed Ilihifadhiwa 14 Desemba 2004 kwenye Wayback Machine.
|
Makala hii kuhusu maeneo ya Amerika Kusini bado ni mbegu. Je unajua kitu kuhusu Amazonas (mto) kama historia yake, biashara, taasisi zilizopo, watu au utamaduni? Labda unaona habari katika wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari. |