Ukanda wa Maendeleo wa Mtwara

Ukanda wa Maendeleo wa Mtwara ni mradi mkubwa wa maendeleo ya miundombinu unaojumuisha kusini mwa Tanzania, kaskazini mwa Msumbiji, mashariki mwa Malawi na mashariki mwa Zambia. Lengo la mradi huo ni barabara, reli na njia ya maji kutoka mkoa unaozunguka hadi Bandari ya Mtwara. Kiunga cha barabara na reli kinatakiwa kujengwa kutoka bandari ya Mtwara hadi Mbamba Bay kwenye Ziwa Nyasa ili kuunganisha Malawi na ukanda na viunganisho zaidi vya barabara kwenda Msumbiji vitarahisisha ufikiaji wa kaskazini mwa Msumbiji.

Historia

Mazungumzo ya mradi huo yalianza mwanzoni mwa miaka ya 2000 ambapo viongozi na wanajamii 4 wa Jumuiya ya SADC walikutana ili kuunda njia mbadala za shehena katika mkoa kutoka bandari ya Dar es salaam. Mara ya mwisho mkoa huo kuona uwekezaji mkubwa wa miundombinu ilikuwa wakati wa ukoloni. Bandari ya Mtwara na kiunga kidogo cha reli kilibuniwa wakati wa ukoloni wa Briteni kama sehemu ya mpango wa Tanganyika ulioshindwa. Wakati wa ukoloni na baada ya ukoloni kusini mwa Tanzania ulikuwa umeona maendeleo kidogo sana na mara nyingi ulipuuzwa katika miradi ya miundombinu kwani mkoa huo ulileta mapato kidogo kwa hazina.

Mwishoni mwa mwaka 2004 viongozi wa nchi nne zilizoshiriki; Benjamin Mkapa (Tanzania), Joaquim Chissano (Msumbiji), Bingu wa Mutharika (Malawi) na Levy Mwanawasa (Zambia) walifanikiwa kutia saini Mkataba wa Maelewano ili kufanya Ukanda wa Maendeleo wa Mtwara uwe wa kweli. Lengo la ukanda huo ilikuwa kuunda viungo vya ushindani vya usafirishaji kwa mkoa kusaidia kukuza tasnia isiyo rasmi. Mradi huo ulikuwa katika kusaidia ujumuishaji wa kikanda kuwezesha ukuaji katika kilimo, uvuvi, utalii na sekta ya madini. Mradi wa maendeleo ulijumuisha kujenga na kukarabati zaidi ya kilomita 800 za barabara na kuhusisha ujenzi wa Daraja la umoja. Kwa kuongezea, bandari za Mtwara na Mbamba Bay zilipaswa kuboreshwa ili kushughulikia shehena kubwa.

Ili kusaidia kukuza biashara katika eneo hilo Mamlaka ya Bandari ya Tanzania ilianza mradi wa kuanzisha meli tatu mpya katika Ziwa Nyasa. Mamlaka hiyo ilihaidi itanunua meli 2 za mizigo kila moja ikiwa na uwezo wa tani 1,000 na feri moja ya abiria.

Viungo vya barabara na reli

Barabara ya kilomita 804 kutoka bandari ya Mtwara hadi Songea tayari ina uso uliofungwa. Njia ya kupita kupitia Mbamba Bay kupitia Mbinga sio yote imefungwa. Kwa kuongezea, barabara nyingine kutoka kwa matawi ya barabara kuu ya Mtwara-Songea hadi Mto Ruvuma mpakani mwa Msumbiji. Kwenye mpaka daraja la Unity lilikamilishwa mnamo 2010 na Msumbiji inapaswa kujenga barabara ya km 175 kutoka Negomano hadi Mueda inayounganisha ukanda na barabara kuu ya Msumbiji 246.

Pamoja na kiwango kikubwa cha amana za madini zilizopatikana kusini kando, Serikali ya Tanzania iliona ujenzi wa reli kuwa unaowezekana kiuchumi. Reli hiyo inapaswa kupita kilomita 1000 kutoka bandari ya Mtwara hadi Mbamba Bay kupitia maeneo ya Mchuchuma na Liganga. Reli hiyo itagharimu Shilingi trilioni 8.4 na Serikali ya Tanzania inatafuta kutekeleza mradi huo chini ya Ushirikiano wa Umma na Sekta Binafsi. Reli hiyo itasaidia shughuli zote za uchimbaji wa makaa ya mawe na chuma huko Mchuchuma na Liganga na kufanya mauzo ya makaa ya mawe na chuma ya Tanzania kuvutia zaidi kimataifa.

Daraja la Umoja linavuka mto Ruvuma kutoka Tanzania hadi Msumbiji. Ilikuwa ndoto ya marais wawili wa zamani wa nchi Julius Nyerere wa Tanzania na Samora Machel wa Msumbiji. Mipango ya daraja hilo ilitiwa saini mnamo 2005 na ilikamilishwa miaka mitano baadaye mnamo 2010. Ujenzi wa mpaka ulijengwa huko Negomano na ndio daraja la kwanza kutanua kati ya nchi hizi mbili. Daraja lilikuwa muhimu kwa mradi wa Ukanda wa Maendeleo wa Mtwara kwani uliunganisha barabara kuu mbili katika mkoa huo na ilikuwa ufunguo wa kuvuka biashara ya mpaka kati ya nchi hizo. Daraja hilo pia hutoa kiunga cha barabara kati ya bandari ya Mtwara na Malawi. Mipango inaendelea kuunda daraja la pili, Dalaja la umoja2 km180 kusini mwa Songea. Daraja hilo litaunganisha Kivikoni katika wilaya ya Songea Vijijini, na Lupilichi, Msumbiji.