Nenda kwa yaliyomo

Amfetamini

Kutoka Wikipedia, kamusi elezo huru

Amfetamini ni dawa ya kuchochea akili inayojulikana kusababisha ukosaji wa usingizi na kupunguza uchovu na hamu ya chakula.

Amfetamini inahusiana kikemikali na metamfetamini na lisdeksamfetamini, kategoria ya dawa zenye nguvu zinazofanya kazi kwa kuongeza viwango vya dopamini na norepinephrine katika ubongo, na kusababisha furaha nyingi. [1] [2]

Kategoria hii inashirikisha dawa zinazotumiwa kwa maagizo ya daktari za CNS ambazo kwa kawaida hutumiwa kutibu ugonjwa wa kutomakinika na hamasa ya kupindukia (ADHD). Aidha, dawa hizi hutumiwa kutibu dalili za majeraha ya ubongo yanayotokana na mgongano (TBI) na dalili za kusinzia mchana zanarkolepsi, tatizo la mkao la orthostatiki takikadia (POTS) na dalili za uchovu sugu (CFS). Hapo awali, amfetamini ilitumiwa na watu wengi kupunguza hamu ya chakula na kudhibiti uzito wa mwili. Majina chapa ya dawa ambazo zina amfetamini, au zinazabadilika na kuwa amfetamini ni pamoja na Adderall, Vyvanse, na Dexedrine, pamoja na Benzedrine hapo mbeleni.

Dawa hii pia hutumiwa kama kiburudisho na kiimarisha utendaji. Wale wanaoitumia dawa hii kujiburudisha wawameibunia majina mengi ya mitaani, kama vile speed na crank. Kituo cha Ufuatiliaji wa Dawa na Dawa za Kulevyacha Ulaya kinaripoti kuwa bei ya kawaida ya rejareja ya amfetamini katika Ulaya ni kati ya €3 na €15 (USD $4 hadi $21.55 ) kila gramu katika nusu ya nchi zinazoripoti. [3]

Jina amfetamini lina asili yake katika jina la kemikali zilizo kwenye dawa hii: a-m ethyl lpha pH et en hyl amini.

Maana yake ni aina ya madawa ya kulevya yenye kuchangamsha na kusisimua mwili. Licha ya hiyo, inashauriwa wanajamii wasitumie dawa za namna hiyo katika maisha yao kwa kuwa huweza kuathiri ubongo wa binadamu kwa kiasi kikubwa.

Historia

[hariri | hariri chanzo]

Amfetamini ilisanisiwa kwa mara ya kwanza mnamo mwaka wa 1887 na mtaalamu wa kemia kutoka Romania Lazar Edeleanu huko Berlin, Ujerumani. [4] Aliuita mchanganyiko huo fenilisopropilamini. Ulikuwa ni mojawapo ya mfululizo wa michanganyiko iliyohusiana na efedrini iliyonyumbuliwa kwa mmea, na ambayo ilitolewa kwa Ma-Huang mwaka huo huo na Nagayoshi Nagai. [5] Hapakuwa na matumizi yoyote ya utengenezaji dawa yaliyopatikana ya amfetamini hadi 1927, wakati mtaalamu mwanzilishi wa utengenezaji dawa za kichwa Gordon Alles aliiunganisha tena na kuijaribisha kwa kuitumia yeye mwenyewe, alipokuwa akitafuta dawa badalia ya efedrini. Kutoka 1933 au 1934 Smith, Kline na French walianza kuuza aina fukivu ya dawa hii kama dawa ya kuvuta ikiitwa kwa jina la kibiashara la Benzedrine, iliyotumiwa kugandamua lakini ingetumika kwa urahisi kwa malengo yasiyo ya kimatibabu. [6] Mojawapo ya majaribio ya kwanza ya kuitumia amfetamini kama utafiti wa kisayansi yalifanywa na M.H. Nathanson, daktari kutoka Los Angeles, mnamo mwaka wa 1935. Daktari huyu alichunguza athari nafsi za amfetamini katika wafanyakazi 55 wa hospitali ambao walipewa miligramu 20 ya Benzedrini kila mmoja. Athari mbili zilizolipotiwa sana za dawa hii ni "hisia za wema na bashasha" na "kupunguka kwa uchovu katika utendaji kazi". [7] Wakati wa Vita Vikuu vya II amfetamini ilitumiwa sana kupambana na uchovu na kuongeza uwezo wa kuwa macho miongoni mwa wanajeshi. Baada ya miongo kadhaa ya ripoti za matumizi mabaya, Shirika la Madawa nchini Marekani, FDA, lilipiga marufuku aina zozote za Benzedrini za kuvutwa, kisha mnamo mwaka wa 1965, likapiga marufuku matumizi ya amfetamini bila maagizo ya daktari, lakini matumizi yasiyo ya kimatibabu yakaendelea. Amfetamini ikawekwa katika kiwango cha II chini ya Sheria ya Madawa Yaliyodhibitiwa ya mwaka wa 1971.

Mchanganyiko uliohusiana wa methamfetamini ulisasiniwa kwa mara ya kwanza kutoka efedrini huko Japan katika mwaka wa 1918 na mtaalamu wa kemia Akira Ogata, kupitia kupunguza efedrini kwa kutumia fosforasi nyekundu na iodini. Dawa ya Pervitini ilikuwa ni tembe ya 3 mg methamfetamini ambayo ilikuwa inapatikana katika Ujerumani kuanzia mwaka wa 1938 na kutumika sana katika Wehrmacht, lakini kufikia kati ya mwaka wa 1941 ikawa dawa iliyodhibitiwa, kwa sababu ya muda mwingi uliohitajika na mwanajeshi kupumzika na kupata nafuu baada ya kuitumia na pia kutokana na matumizi mabaya. Kwa wakati uliobaki wa vita, madaktari wa kijeshi waliendelea kupeana dawa hii, lakini kwa mara chache na katika kesi maalum pekee. [8]

Mnamo miaka 1997 na 1998, [9] [10] watafiti katika Chuo Kikuu cha Texas A & M walidai kuwa wamepata amfetamini na methamfetamini katika majani ya aina mbili za mgunga zilizopatikana Texas, A. berlandieri na A. rigidula. Hapo awali, michanganyiko hii miwili ilidhaniwa kuwa imebuniwa na binadamu. Matokeo haya hayajawahi kurudufishwa, na wanakemia wengi wanaamini kuwa uchambuzi huo ni matokeo ya makosa katika majaribisho, na kwa hivyo uthabiti wa ripoti hiyo umetiliwa shaka. Alexander Shulgin, mmoja wa wachunguzi wa biokemia mwenye uzoefu mwingi na aliyegundua dawa nyingi mpya za kutibu magonjwa ya kiakili, amejaribu kuwasiliana na watafiti hao wa Chuo Kikuu cha Texas A&M ili kuhakikisha matokeo yao. Waandishi wa makala hayo hawajajibu; amfetamini asilia bado inaelekea kusalia kama uvumbuzi ambao haujathibitishwa. [11]

Madhara ya matumizi

[hariri | hariri chanzo]

Amfetamini huongeza utendakazi wa moyo na hupandisha shinikizo la damu na kufanya matumizi yake kuwa hatari kwa wagonjwa walio na historia ya ugonjwa wa moyo au shinikizo la damu. Amfetamini inaweza kusababisha matatizo ya kutishia maisha kwa wagonjwa wanaokunywa dawa za tibamfadhaiko za MAOI. Matumizi ya amfetamini na dawa zinazofanana yamekatazwa katika wagonjwa walio na glakoma ya pembe nyembamba au pembe nyembamba kianatomia. Kama amaini zingine zenye athari karibu sawa na ile ya mfumo wa neva simpathetiki, amfetamini inaweza sababisha madriasisi ya muda. Katika wagonjwa walio na pembe nyembamba, mpanuko unaoathiri mboni unaweza kusababisha glakoma kali ya kufunga pembe. Dawa hizi zinafaa pia ziepukwe na wagonjwa walio na aina zingine za glakoma, kwani maidriasisi inaweza mara kwa mara kuongeza shinikizo la ndani ya macho. [12]

Imedhihirishwa kwamba amfetamini hupita na kuingia kwenye maziwa ya mama. Kwa sababu hiyo, akina mama wanaotumia amfetamini wanashauriwa kuepuka kunyonyesha wakati wanaendelea kupokea matibabu. [13]

Taratibu kuu za kinyurobiolojia

[hariri | hariri chanzo]

Maeneo ya msingi ya utendakazi

[hariri | hariri chanzo]

Amfetamini huweka athari zake za kitabia kwa kubadilisha nyurotransmita kadhaa muhimu katika ubongo, ikiwa ni pamoja na dopamini serotonini, na norepinefrini. Hata hivyo, kazi ya amfetamini katika ubongo inaonekana kuwa mahususi; [14] vipokezi fulani vinavyoathiriwa na amfetamini katika baadhi ya sehemu za ubongo huelekea kutoathiriwa katika sehemu zingine. Kwa mfano, vipokezi vya dopamini D2 katika hipokampasi, sehemu ya ubongo inayohusika na kutengeneza kumbukumbu mpya, huonekana kutoathiriwa na kuwepo kwa amfetamini. [14]

Mifumo mikuu ya kinyuro inayoathiriwa na amfetamini inahusishwa kwa kiasi kikubwa na utendaji wa saketi tuzi ya ubongo. Aidha, nyurotransmita zinazohusika kwa njia mbalimbali za tuzo za ubongo huonekana kuwa shabaha ya kimsingi ya amfetamini. [15] Mojawapo ya nyurotransmita ni dopamini, kemikali inayotuma jumbe zinayofanya kazi katika njia tuzo za mesolimbiki na mesokotika. Si jambo la kushangaza kuwa vipengele vya kianatomia vya njia hizi - ikiwa ni pamoja na striatamu, akumbeni kiini, na striatamu ya tumbo - vimeonekana kuwa maeneo msingi ya utendakazi wa amfetamini. [16] [17]

Ukweli kwamba amfetamini huathiri shughuli za nyurotransmita hasa katika sehemu zinazohusishwa na utuzaji hutoa ufahamu katika athari za kitabia za dawa hii, kama vile mwanzo wa kawaida wa furaha kubwa. [17] Uelewa bora wa mbinu maalum ambazo amfetamini hutumia kufanya kazi unaweza kuongeza uwezo wetu wa kutibu uraibu wa amfetamini kwani mfumo wa utuzaji wa ubongo umehusishwa pakubwa na aina nyingi za uraibu. [18]

Amfetamini za ukoo mmoja

[hariri | hariri chanzo]

Imegunduliwa kwamba amfetamini ina vifanani kadhaa vya ukoo, yaani, molekuli za muundo sawa zinazopatikana kwa kawaida katika ubongo. [19] l-Fenilalanini, na β-fenethilamini ni mifano miwili, ambayo inatengenezwa katika mfumo wa neva wa pembeni na pia katika ubongo. Molekuli hizi hufikiriwa kuwa zinarekebisha viwango vya furaha na hadhari, miongoni mwa hali hisishi zinazohusiana.

Dopamini

[hariri | hariri chanzo]

Labda nyurotransmita ambayo imetafitiwa zaidi kuhusiana na amfetamini ni dopamini, "nyurotransmita ya utuzaji" ambayo hufanya kazi sana katika njia nyingi za utuzaji kwenye ubongo. Tafiti mbalimbali zimeonyesha kuwa katika sehemu maalum, amfetamini huongeza viwango vya dopamini katika ufa wa sinaptiki, na hivyo basi kuongeza mwitikio wa niuroni iliyo nyuma ya sinepsi. [20] Kitendo hiki maalum hudokeza mwitikio wa kihedoniki kwa dawa hii na vilevile kwa sifa yake ya kiraibu.

Taratibu mahsusi ambazo amfetamini hutumia kuathiri viwango vya dopamini zimetafitiwa kwa upana. Hivi sasa, nadharia-tete mbili kuu ambazo hazipingani zimependekezwa. Nadharia moja inatilia mkazo utenda kazi wa amfetamini katika kiwango cha kilengelenge, hivyo basi kuongeza ukolezi wa dopamini katika majiplazimu ya niuroni iliyo mbele ya sinepsi. [19] [21] Nadharia hiyo nyingine inalenga dhima ya kisafirisha dopamini cha DAT, na inapendekeza kwamba amfetamini inaweza kuingiliana na DAT kusababisha usafiri kinyume wa dopamini kutoka niuroni iliyo mbele ya sinepsi hadi kwenye ufa wa sinepsi. [15] [22] [23] [24]

Nadharia tete ya kwanza imeungwa mkono na data kuonyesha kwamba sindano za amfetamini husababisha kuongezeka kwa haraka kwa ukolezi wa dopamini iliyo kwenye majiplazimu. [24]N Amfetamini inaaminiwa kuingiliana na vilengelenge vya sinepsi wenye dopamini katika mkongo wa nchani. Amfetamini ni sabstreti kwa kisafirishaji maalum cha kuingiza kilengelenge cha sinepsi cha kiniuroni kiitwacho VMAT2. Wakati amfetamini imefyonzwa na VMAT2, kilengelenge hiki hutoa molekuli za dopamini katika majiplazimu. Kisha Dopamini inayosambazwa tena huaminika kuwa huingiliana na DAT kuendeleza usafirishaji wa kinyume. [19] Huenda ikawa kalisi ni molekuli muhimu inayohusika na maingiliano kati ya amfetamini na VMATs. [21]

Nadharia tete ya pili inasema kuwa kuna mahusiano ya moja kwa moja kati ya amfetamini na DAT. Shughuli za DAT zinaaminika kutegemea kinasisi maalum inayoongeza fosforai, kama vile protini kinasi C; hasa PKC-β. [24] Baada ya kuongeza fosforai, DAT hupitia mabadiliko thibitishi yanayosababisha usafirishaji wa dopamini iliyofungamanishwa na DAT kutoka mazingira ya nje ya seli hadi kwenye yale ya ndani ya seli. [23] Hata hivyo, amfetamini ikiwepo, DAT imeonekana kufanya kazi kinyume, kwa kutema dopamini kutoka kwa nyuroni iliyo mbele ya sinepsi hadi kwenye ufa wa sinepsi. [22] Kwa hiyo, zaidi ya kuzuia kufyonzwa tena kwa dopamini, amfetamini pia huchochea kutolewa kwa molekuli za dopamini kwenye sinepsi. [15]

Kwa kuunga mkono nadharia-tete iliyoko hapo juu, imepatikana kwamba vizuizi vya PKC-β huondoa madhara ya amfetamini kwenye viwango vya dopamine iliyo nje ya seli katika striatamu ya panya. [24] Data hii inapendekeza kuwa kinasi ya PKC-β inaweza kuwakilisha ncha muhimu ya mawasiliano kati ya amfetamini na kisafirishaji cha DAT.

Serotonini

[hariri | hariri chanzo]

Imepatikana kwamba amfetamini inasababisha athari sawa kwenye serotonini kama zile zinazosababishwa kwenye dopamini. [25] Kama ilivyo na DAT, kisafirishaji serotonini cha SERT kinaweza kufanywa kifanye kazi kinyume kikisisimuliwa na amfetamini. [26] Utaratibu huu hufikiriwa kuwa unategemea vitendo vya ioni za kalisi, na pia kukaribiana kwa visafirishaji fulani vya protini. [26]

Maingiliano kati ya amfetamini na serotonini ni dhahiri tu katika maeneo maalum ya ubongo, kama vile kiungo cha mesokotikolimbi. Uchunguzi wa hivi karibuni unadai kwamba amfetamini inaweza, kwa njia isiyo ya moja kwa moja, kubadilisha tabia ya njia za glutamati zitokazo kwenye sehemu za tumbo hadi kwenye gamba la mbele. [25] Njia za Glutamati zinahusishwa sana na usisimkaji katika kiwango cha sinepsi. Kwa hivyo kuongezeka kwa ukolezi wa serotonini nje ya seli kunaweza kugeuza shughuli za usisimkaji za nyuroni za glutamati. [25]

Uwezo uliopendekezwa wa amfetamini wa kuongeza usisimkaji wa njia za glutamati unaweza kuwa muhimu wakati wa kuzingatia uraibu unaohusisha serotonini. [25] Matokeo ya ziada ya kitabia yanaweza kuwa mchangamsho wa kawaida wa kwenda kutoka sehemu moja hadi nyingine ambao hutokea baada ya kuingiliana na amfetamini. [20]

Nyurotransmita zingine muhimu

[hariri | hariri chanzo]

Nyurotransmita zingine kadhaa zimehusishwa na shughuli za amfetamini. Kwa mfano, viwango vya glutameti nje ya seli, ambavyo ni nyurotransmita msingi za uchangamshaji katika ubongo, vimeonyeshwa kuongeza baada ya kuingiliana na amfetamini. Sambamba na matokeo mengine, athari hii ilionekana katika maeneo ya ubongo yanayohusishwa na utuzaji, yaani, akumbeni za kiini, striatemu, na gamba la mbele.

Zaidi ya hayo, tafiti mbalimbali zimeonyesha kuongezeka kwa viwango vya norepinefrini, aina ya nyurotransmita inayohusishwa na adrenalini, katika kukabiliana na amfetamini. Jambo hili linaaminika kutokea kupitia kuziba ufyonyaji upya pamoja na kupitia maingiliano na kienezaji cha kusafirisha norepinefrini katika nyuroni. [27]

Viungo, matumizi na athari za dawa hii

[hariri | hariri chanzo]

Sifa za kemikali

[hariri | hariri chanzo]

. Methamfetamini ina muundo sawa na huo, lakini imeongezwa kikundi cha methili kilichoambatishwa kwa nitrojeni.

Chati inayolinganisha mifumo ya kemikali tofauti zinazozalishwa kutoka amfetamini.

Amfetamini ni mchanganyiko wa kichirali. Mchanganyiko huu wa kirasmiki unaweza kugawanywa katika aisoma zake za macho: levo-na dextro-amfetamini. Amfetamini ndio mchanganyiko asili katika kategoria ya michanganyiko iliyo na muundo sawa, na inajumwisha aina mbalimbali za vinyumbuliwa vinavyoathiri akili, kama vile empathojeni, MDA (3,4-Methilenedioksiyamfetamini) na MDMA (3,4-Methilenedioksi-N-methamfetamini) inayojulikana kama upeo wa furaha, na aina ya N-methilati , methamfetamini inayojulikana kama 'meth', na kwa vigandamuaji kama vile efedrine (Efe). Amfetamini ina umbo sawa na fenethilamine.

Mwanzoni, dawa hii ilikuja ikiwa kama salfeti amfetamini ya chumvi ya kirasmiki (amfetamini ya kirasmiki ina aisoma mbili kwa viwango sawa). Matatizo ya kutomakinika mara nyingi hutibiwa kwa kutumia Aderali au aina zozote sawa za dawa mwigo. Aderali ni mchanganyiko wa amfetamini na chumvi za dekstroamfetamini ambao una

  • 1 / 4 dekstro-amfetamini sakarati
  • 1 / 4 dekstro-amfetamini salfeti
  • 04/01 (amfetamini ya kirasmiki) aspateti monohaidrati
  • 04/01 (amfetamini ya kirasmiki) salfeti

Utendakazi na athari za dawa mwilini

[hariri | hariri chanzo]

Amfetamini imeonekana kuwa inaweza kuenea kupitia kwa utando wa seli na pia kusafiri kupitia kisafirishaji cha dopamini (DAT) ili kuongeza viwango vya dopamini katika nyuroni ya muda.

Amfetamini, ikiwa kama d-amfetamini dekstroamfetamini na l-amfetamini (au mchanganyiko kirasmiki wa isoma mbili), inaaminika kutumia athari zake kwa kujifunga kwa visafirishaji vya monoamaini na kuongeza viwango vya dopamini ya amaini za biojeni, norepinefrini (noradrenalini ) na serotonini nje ya seli. Kuna nadharia tete zinazosema kwamba d-amfetamini huathiri kimsingi mifumo ya dopamini, wakati l-amfetamini ikilinganishwa huathiri norepinefrini. Hata hivyo, athari msingi za amfetamini za kuimarisha na kuchochea tabia, zinahusishwa na shughuli za dopamini, hasa katika mfumo wa dopamini wa mesolimbi.

Amfetamini pamoja na vichangamsha vingine vya aina ya amfetamini kwa msingi huachilia dopamini katika ufa wa sinepsi. Amfetamini, tofauti na kokeni ambayo ni aina ya kichangamshi kama dopamini, haifanyi kazi kama ligandi lakini hufyonya upya pole pole kupitia utaratibu wa pili kwa kuongeza fosforasi kwenye visafirishaji vya dopamini. [28] Kitendo msingi ni kupitia kuongezeka kwa viwango vya amfetamini ambako hutoa kutolewa kwa dipamini iliyowekwa mwilini kutoka kwenye visafirishaji vya lengelenge vya monoamini (VMATs), na hivyo kuongeza viwango vya transmita ndani ya nyuroni. Ongezeko hili la ukolezi hugeuza usafirishaji wa dopamini kupitia kisafirishaji dopamini (DAT) kwenye sinepsi. [29] Aidha, amfetamini hujifunga, kwa kugeuza, kwa DATs na kuziba uwezo wa kisafirishaji hiki kuondoa DA kutoka kwenye nafasi iliyo kwenye sinepsi. Amfetamine pia hufanya hivi na norepinefrini (noradrenalini) na kwa kisai kidogo serotonini.

Aidha, amfetamini hujiambatisha kwa kikundi cha vipokezi viitwavyo Vipokezi Vinavyohusishwa na Kufuatilia Amaini(TAAR). [30] TAAR ni mfumo mpya wa vipokezi uliogunduliwa ambao unaonekana kuathiriwa na aina mbalimbali ya dutu zinazofanana na amfetamini ziitwazo amaini fuatiliaji.

Athari

[hariri | hariri chanzo]

Athari za kimwili

[hariri | hariri chanzo]

Athari za kimwili za amfetamini ni kama kupunguza hamu ya chakula, kuongezeka / kubadili hisia; ukosefu wa utulivu; mpanuko wa mboni; kuwa na wekundu; kutotulia; kinywa kikavu, shida ya kusimika; kuumwa na kichwa, takikadia; kuongeza kwa kasi ya kupumua; shinikizo la damu, homa, kutokwa na jasho, kuhara, uyabisi wa tumbo; kutoweza kuona vizuri, uzungumzaji usioeleweka, kizunguzungu, msongo wa mwili usiozuilika au kutetereka, kukosa usingizi, kuganda, mpapatiko wa moyo, na arithimia. Wakati imetumika kwa viwango vya juu au kutumiwa muda mrefu, athari za ngozi kavu, au iliyo na mwasho, chunusi, usawijikaji yanaweza kutokea. [31] [32] [33] [34]

Wakati mwingine matumizi ya amfetamini katika wanaume yanaweza kusababisha athari isiyo ya kawaida na wakati mwingine ya kushangaza ambapo uume wakati ni tepetevu unaonekana kuwa umekunjika kutokana na kubanwa kwa mishipa. Wakati unaposimika, uume huo hurudi ukubwa wa kawaida. [35] Hata hivyo, jambo hili linaweza kuwa ni hadithi tu ya mijini. "Hakuna ripoti za kisayansi zilizochapishwa kutoa ushahidi wa kisayansi kuwa ukunjikaji wa uume hutokea kama athari za matumizi ya amfetamini". [36]

Vijana wa umri wa makamo wanaotumia amfetamini wanaweza kuwa katika hatari kubwa ya kupatwa na mshtuko wa moyo. Katika utafiti uliochapishwa katika jarida la Utegemeaji Madawa na Pombe, [37] watafiti walichunguza data kutoka watu zaidi ya 3,000,000 wa umri kati ya miaka 18 na 44 waliokuwa katika hospitali kati ya mwaka wa 2000 na 2003 katika Texas. Baada ya kudhibiti matumizi mabaya ya kokeni, pombe, tumbaku, shinikizo la damu, kisukari tamu, matatizo ya lipidi, unene wa kupindukia, kasoro za kuzaliwa, na kasoro za kuganda, walipata uhusiano kati ya utambuzi wa matumizi ya amfetamini na mshtuko wa moyo. [38]

Athari za kisaikolojia

[hariri | hariri chanzo]

Athari za kisaikolojia ni kama kuwa na furaha, wasiwasi, ongezeko la ashiki, kuwa macho, umakinifu, nguvu, kujiheshimu, kujiamini, uingilianaji na watu, kuwashwa, uchokozi, matatizo ya saikosomatiki, fadhaa ya saikolojia-viungo kujivuna, hisia nyingi kupindukia za kuwa na nguvu na tabia zisizoshindikana zinazorudiwarudiwa na za kulizoshikilia, wazimu, na, wakati amfetamini imetumika kwa muda mrefu na / au viwango vya juu, mtu anaweza kuwa kichaa. [31]

Kulingana na utafiti wa panya, matumizi ya amfetamini wakati wa ujana yanaweza kulemaza kumbukumbu [39] ya kufanya kazi katika utu uzima.

Athari za kuacha kuitumia

[hariri | hariri chanzo]

Kuacha kutumia amfetamini baada ya matumizi ya muda mrefu kunaweza kusababisha athari kama vile wasiwasi, huzuni, fadhaa, uchovu, kulala sana, kuongezeka kwa hamu ya chakula, hasirakali, kichaa na mawazo ya kujiua. [40]

Matumizi ya kupita kiasi

[hariri | hariri chanzo]

Matumizi kupita kiasi ya amfetamini si mabaya sana lakini yanaweza kusababisha dalili kadhaa tofauti; ikiwa ni pamoja na kichaa, maumivu ya kifua, na shinikizo la damu.

Kichaa

[hariri | hariri chanzo]

Matumizi mabaya ya amfetamini yanaweza kusababisha kichaa kinachosababishwa na kichangamsha ambacho kinaweza kudhihirika kupitia matatizo kadhaa ya kichaa (yaani, wazimu, ndoto, majinuni). Ukali na muda wa dalili hizi zinaweza kutofautiana, lakini tofauti na matatizo ya kweli ya kichaa (yaani dhiki), kichaa kinachosababishwa na vichangamsha hakichukuliwi kuwa cha kudumu na hatimaye kitatatuka baada ya kuwacha matumizi ya dawa.

Utegemeaji madawa na uraibu

[hariri | hariri chanzo]

Uraibu hufanyika kwa haraka katika matumizi mabaya ya amfetamini, kwa hivyo, wakati wa matumizi ya muda mtu huhitajika kuongeza kiasi cha dawa hii ya kulevya ili kufikia athari sawa. [41]

Matumizi ya kuimarisha utendaji

[hariri | hariri chanzo]

Amfetamine hutumiwa na baadhi ya wanafunzi wa shule za upili na vyuo kuwasaidia kusoma na kufanya mitihani. [42] Amfetamine hufanya kazi kwa kuongeza viwango vya nguvu, umakinifu, na motisha, hivyo kuruhusu wanafunzi kusoma kwa muda mrefu.

Amfetamine imekuwa ikitumiwa, na bado inaendelea kutumiwa na wanajeshi kote duniani. Wanajeshi ya Uingereza walitumia vidonge vya amfetamine milioni 72 katika vita vya pili vya dunia [43] na wanajeshi wa Jeshi la Wanahewa la Uingereza walitumia vidonge vingi kiasi kwamba, kwa mujibu wa taarifa moja, "Methedrini ilishinda vita vya Uingereza". [44] Marubani wa Marekani wanaofanya mashambulizi hutumia amfetamine ("dawa za kwenda") ili wasilale wakati wa mishioni ndefu. Katika tukio la Shamba la Tarnak , ambapo wa rubani wa Amerika wa F-16 aliwaua wanajeshi wengi kutoka Kanada, ambao hawakuwa maadui, rubani huyo alilaumu matumizi yake ya amfetamine. [45] Kikao cha waamuzi wasio wa kisheria kilikataa dai la rubani huyo.

Amfetamine pia hutumiwa na baadhi ya wanariadha wa kulipwa, [46] wa kutoka vyuo [47] na wa shule za upili [47] kwa sababu ya uwezo wake mkuu wa kuchangamsha. Viwango vya nguvu huonekana kuongezeka kwa kasi iliongezeka na kuhimili, jambo ambalo huaminika kuruhusu uchezaji wa nguvu na wa muda mrefu zaidi. Hata hivyo, angalau utafiti mmoja umepata kwamba athari hii haiwezi kupimika. [48] Matumizi ya amfetamine wakati wa shughuli za kimwili zinazohitaji nguvu nyingi yanaweza kuwa hatari sana, hasa wakati imetumiwa pamoja na pombe, na wanariadha wamekufa kutokana na matumizi ya aina hiyo, kwa mfano, mwendeshaji baiskeli kutoka Ulaya Tom Simpson.

Matumizi ya amfetamini yametumiwa sana kihistoria miongoni mwa wachezaji wa Ligi Kuu za Besiboli na kwa kawaida hujulikana kwa neno la mtaani la "greenies". [49] Mwaka 2006, Ligi Kuu ya Besiboli Marekani ilipiga marufuku matumizi ya amfetamine. Kupiga marufuku huku kulitekelezwa kwa njia ya kufanya majiribio ya mara kwa mara ya matumizi ya madawa ya kulevya. Hata hivyo, MLB imepokea upinzani kwa sababu adhabu inayotokana na matumizi ya amfetamine si kali sana ikilinganishwa na ile ya matumizi ya vitunza protini, kwani kosa la kwanza huonya na kufanyiwa upimaji wa ziada tu. [50] [51] [52]

Amfetamine ilitumiwa sana hapo awali na madereva wa lori upambana na dalili za kusinzia na kuongeza umakinifu wao wakati wa kuendesha gari, hasa katika miongo kadhaa kabla ya kusainiwa kwa Amri ya Utawala ya 12564 na rais wa zamani Ronald Reagan, ambayo ilianzishwa upimaji wa lazima usio na utaratibu maalum wa matumizi ya madawa ya kulevya uliohusisha madereva wote wa lori na na wafanyakazi wa viwanda vinavyorekebishwa na Idara ya Usafiri. Ingawa utekelezaji wa amri hiyo katika sekta ya usafirishaji kwa lori ulifanywa kwa utaratibu wa pole pole kwa kuzingatia athari zilizotarajiwa kwa uchumi wa taifa, katika miongo iliyofuatia kutolewa kwa amri hiyo, matumizi mabaya ya amfetamine na aina zingine za madawa ya kulevya na madereva wa lori yameshuka sana.

Utambuzi katika giligili za mwili

[hariri | hariri chanzo]

Amfetamini sana sana hupimwa katika mkojo kama sehemu ya mpango wa upimaji wa matumizi ya madawa ya kulevya, katika plazma au maji ya damu ili kuthibitisha utambuzi wa sumu kwa waathirika hospitalini, au katika damu kusaidia katika uchunguzi wa mauaji yanayohusiana na ulanguzi au makosa mengine ya jinai au kesi ya kifo cha ghafla. Mbinu kama vile utambulisho wa kinga zinaweza kuathiriana na dawa kadhaa zilizo na athari karibu sawa na zile za mfumo wa neva simpathetiki, hivyo njia za kromatografi maalum kwa amfetamine zinafaa kutumiwa ili kuzuia matokeo chanya ya uongo. Mbinu za chirali zinaweza kutumiwa kusaidia kutofautisha asili ya madawa haya, kama yalipatikana kihalali (kupitia agizo la daktari) au kiharamu, au pengine kutoka kwa tiba-bashiri kama vile lisdeksamfetamini au selegilini. Utenganishaji wa chirali unahitajika ili kutathmini mchango wa l-methamfetamini (Kivutaji cha Viksi) katika matokeo yanayoonyesha kutumika kwa dawa hii. [53] [54] [55]

Athari za kitamaduni za amfetamini

[hariri | hariri chanzo]

Tangu miaka ya 1960 kuendelea, amfetamini imekuwa maarufu miongoni mwa vikundi vya vijana huko Uingereza (na sehemu nyingine duniani) kama dawa ya burudani. Imekuwa ikitumiwa sana na 'mods', 'skinheads', 'punks', 'goths', 'gangstas', na marafiki katika ngoma za 'soul' na 'ska' za usiku, tamasha za 'Punk', maonyesho ya mitaani na mapigano ya marafiki.

Utamaduni pinzani wa 'hippie' ulipinga sana amfetamine kutokana na tabia zilizosababisha, katika mahojiano na Los Angeles Free Press katika mwaka wa 1965, mwandishi wa 'beat' Allen Ginsberg alisema kuwa "'Speed'inamfanya mtu asipatane na wengine, inamfanya kuwa wazimu, inavuta mtu nyuma... wale wote watumiao madawa ya kulevya wanaharibiwa na wale wanotumia dubwana hili la dawa ya Frankenstein speed, ambao wanaiba na kuzungumza vibaya kuhusu kila mtu ovyo ovyo." [56]

Katika maandishi

[hariri | hariri chanzo]

Waandishi wa Beat Generation walitumia amfetamine sana, hasa chini ya jina la kibiashara la Benzedrine. Jack Kerouac alikuwa mtumiaji mkuu hasa wa amfetamine, ambayo ilisemekana kumpatia nguvu alizohitaji kwa kazi ya kuandika riwaya yake kwa muda mrefu. [57]

Mwandishi kutoka ScotlandIrvine Welsh mara nyingi huashiria matumizi ya madawa katika riwaya yake, ingawa katika mojawapo ya kazi zake za uandishi anatoa maoni kuhusu jinsi madawa (ikiwa ni pamoja na amfetamini) yamekuwa sehemu ya utamaduni wa ulaji na jinsi riwaya zake Trainspotting na Porno zinaonyesha mabadiliko ya matumizi ya madawa na utamaduni katika wakati uliopita kati ya maandishi ya riwaya hizi mbili. [58]

Amfetamini imetajwa mara nyingi katika kazi ya mwandishi wa habari wa Marekani Hunter S. Thompson. 'Speed' inaonekana si tu katika rekodi ya madawa ya kulevya ambayo Thompson alitumia kwa yale yanayoweza kufafanuliwa kama madhumuni ya burudani, lakini pia inatajwa mara kwa mara, na wazi kama sehemu muhimu ya chombo chake cha uandishi, [59] kama vile katika "Maandishi yake ya Ilani" ya kitabu cha 'Fear and Loathing on the Campaign Trail '72'. [60]

"Alasiri moja karibu siku tatu zilizopita [wachapishaji] walikuja kwangu bila kuniarifu, na kuniletea karibu pauni arobaini za vifaa: masanduku mawili pombe kutoka Meksiko, kwati nne za jini, dazeni ya matunda ya zabibu, na 'speed' ya kutosha na kubadilisha matokeo ya michezo sita ya Super Bowls. ... Wakati huo huo, [...] ikiwa sura ya mwisho bado haijaandikwa na mipango ya kukutana na wanahabari ikiwa inaanza katika masaa 24. . . . isipokuwa mtu aje na 'speed' iliyo na nguvu sana, kunawezakosa kuwa na sura ya mwisho. Karibu vidole vinne vya kranki ya mfalme kuzimu vinaweza kusaidia, lakini mimi sina matumaini. "

Katika hisabati

[hariri | hariri chanzo]

Mwanahisabati maarufu Paul Erdős alitumia amfetamini, na mara moja alishinda dau kutoka kwa rafiki yake Ron Graham, ambaye aliweka dau la $ 500 naye kuwa hangeweza kukaa kwa mwezi mmoja bila kutumia dawa hii. [61] Erdős alishinda dau, lakini alilalamika kuwa wakati alikuwa amewacha kunywa dawa hiyo hisabati ilikuwa imerudi nyuma kwa mwezi mmoja: "Hapo awali, mimi nilipotazama kipande tupu cha karatasi akili yangu ilikuwa inajawa na mawazo. Sasa mimi naona kipande tupu cha karatasi. "Baada ya kushinda dau, yeye alirudia matumizi yake ya amfetamine mara moja.

Katika muziki

[hariri | hariri chanzo]

Nyimbo nyingi zimeandikwa kuhusu amfetamine, kwa mfano katika wimbo unaoitwa "St Ides Heaven" kutoka albamu ya mwimbaji / mtunzi, Elliott Smith yenye jina lake. Wimbo wa Semi Charmed Life wa Third Eye Blind pia unarejelea amfetamini. Mfano mwingine wa wazi ni wimbo unaoitwa "Amfetamini" wa kikundi kingine cha nyimbo za rock cha Everclear. Pia imeathiri ujumi wa bendi nyingi za rock'n'roll (hasa katika 'garage rock, mod R & B, death rock, Punk / hardcore, gothic rock na aina zingine kama hizo). Hüsker Du, Jesus and Mary Chain's na The Who walikuwa watumiaji mashuhuri wa amfetamine wakati walipokuwa wakianza. Land Speed Record ni kivutio cha matumizi ya amfetamini na Hüsker Du.

Bendi nyingi za rock'n'roll zimejiita jina la amfetamini na majina ya kimtaa yanayohusiana na dawa hii. Kwa mfano waamshaji 'Mod', The Hearts Purple walijiita jina la vidonge vya amfetamine vilivyotumiwa sana na 'mods' katika miaka ya 1960, kama ilivyofanya bendi kutoka Australia iliyokuwa na jina sawa katika miaka ya kati ya 1960.

The Amphetameanies, bendi ya Ska-Punk bendi, pia imejipatia jina linalohusiana na amfetamine, na pia huiga athari zake. Kikundi cha Dexy's Midnight Runners, walioimba wimbo ulionyakua nafasi ya kwanza "Come On Eileen" wamejiita jina linalohusiana na Dexedrine. Motörhead walijiita jina la kimtaa linalohusiana na mlevi wa amfetamini.

Katika filamu

[hariri | hariri chanzo]

Mtayarishaji David O. Selznick alikuwa anatumia amfetamine, na mara nyingi alikuwa anawasomea wasimamizi wake taarifa ndefu na zilizokosa mpangilio akiwa amekunywa amfetamini. [62] Filamu ya Shadowing The Third Man inaelezea kwamba Selznick alimfanya msimamizi wa Third Man, Carol Reed aanze kutumia amfetamine, ambayo ilimwezesha Reed kukamilisha filamu chini ya bajeti na kwa wakati uliofaa kwa kuchukua filamu kwa karibu masaa 22 kwa wakati mmoja. [63]

Filamu ya Garrett Scott ya Cul-de-Sac, A Suburban War Story ina historia fupi ya utengenezaji na uenezaji wa amfetamini, na kuhusu athari zake. [64]

Katika filamu ya Requiem for a Dream, Ellen Burstyn anamwonyesha Sara Goldfarb, mjane mzee ambaye anazoea kutumia dawa za kupunguza uzito za amfetamini. Baada ya kupatwa na kichaa kinachosababishwa na amfetamine, yeye hulazwa hospitalini bila yeye kutaka, anapewa tiba ya msukosuko wa kielektroniki, na baadaye anafungiwa katika hifadhi ya wazimu. [65]

Jina la filamu ya 2009 Amphetamine linabeba maana mbili za neno katika Kichina - kando ya jina la dawa hii, pia inamaanisha 'je, si hii ni hatma yake?, maana ambayo kitamathali inahusishwa na mtiririko wa filamu hii. Neno hili linanukuliwa kama [[wikt:安|[[wikt:命|[[wikt:他|安]]]]非他命]] - "ya fēi ta Ming" - na kama inavyotokea kwa kawaida katika unukuzi wa maneno yasiyo ya asili ya Kichina, kila herufi ina maana tofauti kama neno binafsi lisilohusiana.

Katika filamu ya 1972 ya Ciao! Manhattan, Edie Sedgwick anamwonyesha Susan Superstar, mhusika wa kitamthilia ambaye ni toleo lake yeye mwenyewe, ambapo anajadili matumizi yake ya madawa ya kulevya, hasa amfetamini. Katika onyesho moja maalum, yeye anazungumza kuhusu ubashasha wa matumizi yake ya madawa ya kulevya katika filamu ya aibu ya "Speed Monologue". [66]

Hali ya kisheria

[hariri | hariri chanzo]
  • Katika Uingereza, amfetamini imewekwa katika Kikundi B cha madawa ya kulevya. Adhabu ya kiwango cha juu ya kupatwa na dawa hii bila idhini ni kifungo cha miaka mitano kwenye jela na faini isiyo kikomo. Adhabu ya kiwango cha juu kwa usambazaji haramu ni miaka kumi katika jela na faini isiyo kikomo. Methamfetamine hivi karibuni imewekwa katika Kikundi A, ambapo adhabu za kupatwa nayo ni kali zaidi (miaka 7 kwa jela na faini isiyo na kikomo). [67]
  • Katika Uholanzi, amfetamine na methamfetamine ni dawa za Orodha 1 ya sheria za Afyuni lakini isoma dextro ya amfetamine imeonyeshwa kwa ADD / ADHD na nakolepsi na inapatikana kwa agizo la daktari kama 5 na 10 mg vidonge vya mwigo, na 5 na 10 mgvidonge vya jeli.
  • Nchini Marekani, amfetamine na methamfetamine ni madawa ya kulevya ya Ratiba II, iliyopambanuliwa kama CNS (vichangamsha mfumo mkuu wa neva). [68] Dawa ya Ratiba II imepambanuliwa kama iliyo na nafasi ya kutumiwa vibaya, inakubali sasa katika matumizi ya kimatibabu na hutumiwa chini ya vikwazo kali, na ina uwezekano mkubwa wa utegemezi mkali wa kisaikolojia na kifiziolojia.

Kimataifa, amfetamine ni dawa ya Ratiba II chini ya Mkataba wa Dawa Zinazotatiza akili. [69]

Tiba-bashiri

[hariri | hariri chanzo]

Dawa kadhaa zimeonyeshwa kutoa amfetamine na / au methamfetamine kama za kimetaboli, ikiwa ni pamoja na amfetaminili, benzfetamini, clobenzoreksi, dimethilamfetamini, ethilamfetamini, famprofazoni, fenkamini, fenethilini, fenproporeksi, furfenoreksi, lisdeksamfetamini, mefenoreksi, mesokabi, prenilamini, propilamfetamini, na selegilini, miongoni mwa zingine. [70] [71] Michanganyiko hii inaweza kusababisha matokeo ya uongo ya kuwepo kwa amfetamini katika upimaji wa dawa hii. [70] [71]

Pia tazama

[hariri | hariri chanzo]
  • Kichocheaakili
  • Methamfetamini
  • Dextroamfetamini
  • Aderali
  • Lisdexamfetamini
  • Kichaa kinachosababishwa na amfetamini
  • Maradhi ya upungufu wa makini
  • Methylphenidate
  • Benzylpiperazine
  • Kemia haramu
  • Ethilamfetamini
  • Fenethilamini
  • Propilamfetamini
  • Kikolezo kitoacho

Marejeo

[hariri | hariri chanzo]
  1. ↑ Drevets, W; na wenz. (2001). "Amphetamine-Induced Dopamine Release in Human Ventral Striatum Correlates with Euphoria" (PDF). Psychiatry. 49: 81–96. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo (PDF) mnamo 2011-04-30. Iliwekwa mnamo 23 Mei 2009. {{cite journal}}: Cite has empty unknown parameters: |month= na |coauthors= (help); Explicit use of et al. in: |last= (help); Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  2. ↑ Rang na Dale, Pharmacology
  3. ↑ European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (2008). Annual report: the state of the drugs problem in Europe (PDF). Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities. uk. 48. ISBN 978-92-9168-324-6. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo (PDF) mnamo 2013-04-25. Iliwekwa mnamo 2010-10-18. {{cite book}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  4. ↑ Edeleanu L. "Uber einige der Derivate Phenylmethacrylsaure und der Phenylisobuttersaure ". Deutsch Ber Chem GES. 1887, Vol 20:616.
  5. ↑ Shulgin, Alexander (1992). "6 – MMDA". PiHKAL. Berkeley, California: Transform Press. ku. 39. ISBN 0-9630096-0-5. {{cite book}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
  6. ↑ Rasmussen N (2006). "Making the first anti-depressant: amphetamine in American medicine, 1929–1950". J Hist Med Allied Sci. 61 (3): 288–323. doi:10.1093/jhmas/jrj039. PMID 16492800. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)
  7. ↑ Iverson, Leslie. Speed, Ecstacy, Ritalin: ya sayansi ya amfetamin. Oxford, New York. Oxford University Press, 2006.
  8. ↑ Rasmussen, Nicolas (2008). "Ch. 4". On Speed: The Many Lives of Amphetamine. New York, New York: New York University Press. ISBN 0-8147-7601-9.
  9. ↑ Clement, Beverly A., Goff, Christina M. na Forbes, T. David A. (1998). Sumu amini na alkaloids kutoka rigidula Acacia. Phytochemistry 49 (5), pp 1377-1380
  10. ↑ Clement, Beverly A., Goff, Erik Allen Burt, Christina M. na Forbes, T. David A. (1997). Sumu amini na alkaloids kutoka berlandieri Acacia. Phytochemistry 46 (2), pp 249-254
  11. ↑ Uliza Dr Shulgin Online: Acacias na Amphetamine Mtindo
  12. ↑ Amphetamine Ugonjwa wa mwingiliano - Drugs.com
  13. ↑ "ADDERALL XR capsule" (PDF). 2005. Iliwekwa mnamo 2009-07-24. {{cite web}}: |first= missing |last= (help); Check |first= value (help)
  14. ↑ 14.0 14.1 Jones S, Kornblum JL, Kauer JA (2000). "Amphetamine blocks long-term synaptic depression in the ventral tegmental area". J. Neurosci. 20 (15): 5575–80. PMID 10908593. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  15. ↑ 15.0 15.1 15.2 Moore KE (1977). "The actions of amphetamine on neurotransmitters: a brief review". Biol. Psychiatry. 12 (3): 451–62. PMID 17437. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)
  16. ↑ Del Arco A, González-Mora JL, Armas VR, Mora F (1999). "Amphetamine increases the extracellular concentration of glutamate in striatum of the awake rat: involvement of high affinity transporter mechanisms". Neuropharmacology. 38 (7): 943–54. doi:10.1016/S0028-3908(99)00043-X. PMID 10428413. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  17. ↑ 17.0 17.1 Drevets WC, Gautier C, Price JC (2001). "Amphetamine-induced dopamine release in human ventral striatum correlates with euphoria". Biol. Psychiatry. 49 (2): 81–96. doi:10.1016/S0006-3223(00)01038-6. PMID 11164755. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  18. ↑ [32] ^ Wise, RA. "Brain reward circuitry and addiction.” Mpango na ikisiri za jamii ya Marekani ya Madawa ya Kulevya2003 Hali ya Sanaa katika kulevya Madawa, 30 Oktoba - 1 Novemba 2003; Washington, DC. Kikao
  19. ↑ 19.0 19.1 19.2 Sulzer D, Chen TK, Lau YY, Kristensen H, Rayport S, Ewing A (1995). "Amphetamine redistributes dopamine from synaptic vesicles to the cytosol and promotes reverse transport". J. Neurosci. 15 (5 Pt 2): 4102–8. PMID 7751968. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  20. ↑ 20.0 20.1 Kuczenski R, Segal DS (1997). "Effects of methylphenidate on extracellular dopamine, serotonin, and norepinephrine: comparison with amphetamine". J. Neurochem. 68 (5): 2032–7. doi:10.1046/j.1471-4159.1997.68052032.x. PMID 9109529. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)
  21. ↑ 21.0 21.1 Rothman RB, Baumann MH (2006). "Balance between dopamine and serotonin release modulates behavioral effects of amphetamine-type drugs". Ann. N. Y. Acad. Sci. 1074: 245–60. doi:10.1196/annals.1369.064. PMID 17105921. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)
  22. ↑ 22.0 22.1 Johnson LA, Guptaroy B, Lund D, Shamban S, Gnegy ME (2005). "Regulation of amphetamine-stimulated dopamine efflux by protein kinase C beta". J. Biol. Chem. 280 (12): 10914–9. doi:10.1074/jbc.M413887200. PMID 15647254. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link) CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  23. ↑ 23.0 23.1 Kahlig KM, Binda F, Khoshbouei H (2005). "Amphetamine induces dopamine efflux through a dopamine transporter channel". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 102 (9): 3495–500. doi:10.1073/pnas.0407737102. PMC 549289. PMID 15728379. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  24. ↑ 24.0 24.1 24.2 24.3 [45] ^ Maktaba Umma ya Sayansi. “A mechanism for amphetamine-induced dopamine overload.” PLoS Biol. 3 (2004).
  25. ↑ 25.0 25.1 25.2 25.3 Jones S, Kauer JA (1999). "Amphetamine depresses excitatory synaptic transmission via serotonin receptors in the ventral tegmental area". J. Neurosci. 19 (22): 9780–7. PMID 10559387. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)
  26. ↑ 26.0 26.1 Hilber B, Scholze P, Dorostkar MM (2005). "Serotonin-transporter mediated efflux: a pharmacological analysis of amphetamines and non-amphetamines". Neuropharmacology. 49 (6): 811–9. doi:10.1016/j.neuropharm.2005.08.008. PMID 16185723. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  27. ↑ Florin SM, Kuczenski R, Segal DS (1994). "Regional extracellular norepinephrine responses to amphetamine and cocaine and effects of clonidine pretreatment". Brain Res. 654 (1): 53–62. doi:10.1016/0006-8993(94)91570-9. PMID 7982098. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  28. ↑ WikiAnswers google cached page: 'Does Namenda memantine work in preventing tolerance to adderall ADD amphetamine type drugs?'
  29. ↑ Sulzer D, Sonders MS, Poulsen NW, Galli A (2005). "Mechanisms of neurotransmitter release by amphetamines: a review". Prog. Neurobiol. 75 (6): 406–33. doi:10.1016/j.pneurobio.2005.04.003. PMID 15955613. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  30. ↑ Reese EA, Bunzow JR, Arttamangkul S, Sonders MS, Grandy DK (2007). "Trace amine-associated receptor 1 displays species-dependent stereoselectivity for isomers of methamphetamine, amphetamine, and para-hydroxyamphetamine". J Pharmacol Exp Ther. 321 (1): 178–86. doi:10.1124/jpet.106.115402. PMID 17218486. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2009-04-19. Iliwekwa mnamo 2010-10-18. {{cite journal}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help); Unknown parameter |month= ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  31. ↑ 31.0 31.1 Erowid Amphetamines Vault: Effects
  32. ↑ "Amphetamine; Facts". Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 1999-11-12. Iliwekwa mnamo 2010-10-18.
  33. ↑ Amphetamines - Better Health Channel
  34. ↑ adderall xr, adderall medication, adderall side effects, adderall abuse
  35. ↑ Whenever I take speed my penis appears to shrink.Is there a link? Ilihifadhiwa 19 Desemba 2008 kwenye Wayback Machine.What's going on? Ilihifadhiwa 19 Desemba 2008 kwenye Wayback Machine.
  36. ↑ Bloor, RN ""Whizz-Dick: Side Effect, Urban Myth or Amfetamine-related Koro-like Syndrome?" International Journal of Clinical Practice 58.7 (2004): 717-19. Web. Web.
  37. ↑ Westover AN, Nakonezny PA, Haley RW (2008). "Acute myocardial infarction in young adults who abuse amphetamines". Drug Alcohol Dependence. 96 (1–2): 49–56. doi:10.1016/j.drugalcdep.2008.01.027. PMC 2533107. PMID 18353567. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  38. ↑ Newswise: Study Finds Link Between Amphetamine Abuse and Heart Attacks in Young Adults Retrieved on 3 Juni 2008.
  39. ↑ "Amphetamine use in adolescence may impair adult working memory". Iliwekwa mnamo 2009-10-22.
  40. ↑ Symptoms of Amphetamine withdrawal - WrongDiagnosis.com
  41. ↑ "Amphetamines: Drug Use and Abuse: Merck Manual Home Edition". Merck. Iliwekwa mnamo 28 Februari 2007.
  42. ↑ Twohey, Megan (2006-03-25). "Pills become an addictive study aid". JS Online. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2007-08-15. Iliwekwa mnamo 2007-12-02. {{cite web}}: Unknown parameter |= ignored (help)
  43. ↑ De Mondenard, Dr Jean-Pierre: Dopage, l'imposture des performances, Chiron, France, 2000
  44. ↑ Grant, DNW, Air Force, UK, 1944
  45. ↑ "Air force rushes to defend amphetamine use", The Age, 18 Januari 2003. Retrieved on 26 Januari 2009. 
  46. ↑ Yesalis, Charles E.; Bahrke, Michael (2005-12). "Anabolic Steroid and Stimulant Use in North American Sport between 1850 and 1980". Sport in History. 25 (3): 434–451. doi:10.1080/17460260500396251. Iliwekwa mnamo 2007-12-02. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)
  47. ↑ 47.0 47.1 National Collegiate Athletic Association (2006-01) (PDF), NCAA Study of Substance Use Habits of College Student-Athletes, National Collegiate Athletic Association, pp. 2–4, 11–13, http://www1.ncaa.org/membership/ed_outreach/health-safety/drug_ed_progs/2005/DrugStudy2005_ExecutiveSummary.pdf, retrieved 2007-12-02
  48. ↑ Margaria, R; Aghemo, P.; Rovelli, E. (1964-07-01). "The effect of some drugs on the maximal capacity of athletic performance in man". European Journal of Applied Physiology. 20 (4): 281–287. doi:10.1007/BF00697020.
  49. ↑ Frias, Carlos (2006-04-02). "Baseball and amphetamines". Palm Beach Post. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2007-12-17. Iliwekwa mnamo 2007-12-02.
  50. ↑ Kreidler, Mark (2005-11-15). "Baseball finally brings amphetamines into light of day". ESPN.com. Iliwekwa mnamo 2007-12-02.
  51. ↑ Klobuchar, Jim (2006-03-31). "Can baseball make a clean sweep?". Christian Science Monitor. Iliwekwa mnamo 2007-12-02.
  52. ↑ Associated Press (2007-01-18). "MLB owners won't crack down on 'greenies'". MSNBC.com. Iliwekwa mnamo 2007-12-02.
  53. ↑ Verstraete AG, Heyden FV. Comparison of the sensitivity and specificity of six immunoassays for the detection of amphetamines in urine. J. Anal. Toxicol. 29: 359-364, 2005.
  54. ↑ Paul BD, Jemionek J, Lesser D, Jacobs A, Searles DA. Enantiomeric separation and quantitation of (+/-)-amphetamine, (+/-)-methamphetamine, (+/-)-MDA, (+/-)-MDMA, and (+/-)-MDEA in urine specimens by GC-EI-MS after derivatization with (R)-(-)- or (S)-(+)-alpha-methoxy-alpha-(trifluoromethy)phenylacetyl chloride (MTPA). J. Anal. Toxicol. 28: 449-455, 2004.
  55. ↑ R. Baselt, Disposition of Toxic Drugs and Chemicals in Man, 8th edition, Biomedical Publications, Foster City, CA, 2008, pp. 83-86.
  56. ↑ Brecher, Edward M. (1972). "How speed was popularized". The Consumers Union Report on Licit and Illicit Drugs. Schaffer Drug Library. Iliwekwa mnamo 1 Juni 2010. {{cite web}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
  57. ↑ Gyenis, Attila (1997). "Forty Years of On the Road 1957–1997". Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2008-02-14. Iliwekwa mnamo 18 Machi 2008. {{cite web}}: Unknown parameter |= ignored (help)
  58. ↑ Welsh, Irvine (2006-08-10). "Drug Cultures in Trainspotting and Porno". irvinewelsh.net. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2009-06-24. Iliwekwa mnamo 2008-10-13.
  59. ↑ Carr, David. "Fear and Loathing on a Documentary Screen", New York Times, 29 Juni 2008, pp. AR7. Retrieved on 18 Machi 2009. (en-US) 
  60. ↑ Thompson, Hunter S. (1973). Fear and Loathing on the Campaign Trail '72. New York: Warner Books. ku. 15–16, 21. ISBN 0-446-31364-5. {{cite book}}: Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (help)
  61. ↑ Hill, J. Paul Erdos, Mathematical Genius, Human (In That Order)
  62. ↑ Memo From David O. Selznick, http://www.amazon.com/Memo-David-Selznick-Memorandums-Autobiographical/dp/0375755314
  63. ↑ Shadowing the Third Man, http://www.imdb.com/title/tt0429086/
  64. ↑ Cul-de-Sac, http://www.imdb.com/title/tt0317273/
  65. ↑ Resurrection (1980) - IMDb
  66. ↑ [1]
  67. ↑ "Class A, B and C drugs". Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2007-08-04. Iliwekwa mnamo 2007-07-23. {{cite web}}: Unknown parameter |= ignored (help)
  68. ↑ "Trends in Methamphetamine/Amphetamine Admissions to Treatment: 1993–2003". Substance Abuse and Mental Health Services Administration. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2013-03-05. Iliwekwa mnamo 28 Februari 2007. {{cite web}}: Unknown parameter |= ignored (help)
  69. ↑ "List of psychotropic substances under international control" (PDF). International Narcotics Control Board. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo (PDF) mnamo 2012-08-31. Iliwekwa mnamo 19 Novemba 2005. {{cite web}}: Unknown parameter |= ignored (help)
  70. ↑ 70.0 70.1 Musshoff F (2000). "Illegal or legitimate use? Precursor compounds to amphetamine and methamphetamine". Drug Metabolism Reviews. 32 (1): 15–44. doi:10.1081/DMR-100100562. PMID 10711406. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)
  71. ↑ 71.0 71.1 Cody JT (2002). "Precursor medications as a source of methamphetamine and/or amphetamine positive drug testing results". Journal of Occupational and Environmental Medicine / American College of Occupational and Environmental Medicine. 44 (5): 435–50. PMID 12024689. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2011-05-15. Iliwekwa mnamo 2010-10-18. {{cite journal}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help); Unknown parameter |month= ignored (help)

Viungo vya nje

[hariri | hariri chanzo]
Rudishwa kutoka "https://sw.wikipedia.org/w/index.php?title=Amfetamini&oldid=1369904"