Haki za wanyama

Haki za wanyama ni falsafa ambayo inasema wanyama wenye hisia wengi au wote kwa ujumla, wana thamani ya kimaadili ambayo haitegemei faida yao kwa wanadamu, na kwamba masilahi yao ya msingi - kama vile kuzuiliwa mateso - yanapaswa kuzingatiwa sawa na masilahi ya wanadamu.

Kwa ujumla, na hasa katika mazungumzo maarufu, neno "haki za wanyama" mara nyingi hutumika sawa na "ulinzi wa wanyama" au "ukombozi wa wanyama". Kwa ufupi zaidi, "haki za wanyama" hurejelea wazo kwamba wanyama wengi wana haki za msingi za kutendewa kwa heshima kama watu binafsi — haki ya kuishi, uhuru, na uhuru kutokana na mateso ambayo huenda yasipuuzwe na masuala ya ustawi wa jumla.

Watetezi wengi wa haki za wanyama wanapinga ugawaji wa thamani ya kimaadili na ulinzi wa msingi kwa kutegemea spishi pekee. Wanalichukulia wazo la ugawaji wa thamani, linalojulikana kama spishi, ubaguzi usio na mantiki. Watetezi wanashikilia kwamba wanyama hawapaswi kuonwa kuwa mali au kutumiwa kuwa chakula, mavazi, burudani, au wanyama wa kubebea mizigo kwa sababu tu wao si wanadamu. Tamaduni nyingi na dini kote ulimwenguni kama vile Ujaini, Utao, Uhindu, Ubudha, Ushinto na Uhuishaji pia hutetea wanyama.

Utilitarianism

Mwanafalsafa anayehusishwa zaidi na haki za wanyama ni Peter Singer, profesa wa maadili ya kibiolojia katika Chuo Kikuu cha Princeton. Singer si mwananadharia wa haki, lakini anatumia lugha ya haki kujadili jinsi tunavyopaswa kuwatendea watu binafsi. Yeye ni mtu anayependelea Utilitarianism, kumaanisha kwamba anahukumu usahihi wa tendo kwa kiwango ambacho kinakidhi maslahi ya wale walioathiriwa.