Charlotte Maxeke

Charlotte Makgomo Maxeke
Amezaliwa	7 Aprili 1871 Beautofort
Amekufa	1939 Johannesburg
Nchi	Afrika kusini
Majina mengine	Charlotte Makgomo Maxeke
Kazi yake	mwanaharakati wa kijamii na siasa

Charlotte Makgomo Maxeke (7 Aprili 1871 - 1939) alikuwa kiongozi wa kidini, mwanaharakati wa kijamii na wa kisiasa wa Afrika Kusini; alikuwa mwanamke wa kwanza Mweusi kuhitimu shahada ya chuo kikuu nchini Afrika Kusini na B.Sc kutoka Chuo Kikuu cha Wilberforce Ohio mnamo 1903, na pia mwanamke wa kwanza Mweusi wa Afrika kuhitimu kutoka chuo kikuu cha Amerika.

Maisha ya zamani

Charlotte Makgomo Maxeke alizaliwa huko Beautofort, Rasi ya Mashariki tarehe 7 Aprili 1871. Alikuwa binti John Kgope Mannya, mwana wa mkuu Modidima Mannya kutoka kwa watu wa Batlokwa, chini ya Chifu Mamafa Ramokgopa na Anna Manci, mwanamke wa Kixhosa kutoka Fort Beaufort. Baba ya Mannya alikuwa msimamizi wa barabara na mhubiri wa kawaida wa Presbyterian, na mama yake alikuwa mwalimu. Babu ya Mannya aliwahi kuwa mshauri mkuu wa Mfalme wa Basuto. Mara tu baada ya kuzaliwa, familia ya Mannya ilihamia Fort Beaufort, ambako baba yake alikuwa amepata kazi katika kampuni ya ujenzi wa barabara. Maelezo kuhusu ndugu za Mannya hayako wazi, hata hivyo, alikuwa na dada anayejulikana kama Katie, ambaye alizaliwa huko ngome la Beaufort. Tarehe ya kuzaliwa kwa Mannya inabishaniwa, na tarehe zinazowezekana ni kuanzia 1871, 1872 hadi 1874. Waziri wa Mambo ya Ndani wa Afrika Kusini, Naledi Pando, alipendezwa na maelezo haya ya maisha ya Charlotte Maxeke, hata hivyo, hakuna rekodi zilizopatikana. Tarehe ya 1871 pia inakubalika mara nyingi kwani haipingani na umri wa mdogo wake Katie ambaye alizaliwa mnamo 1873.

Akiwa na umri wa miaka 8, alianza masomo yake ya shule ya msingi katika shule ya wamisionari iliyofundishwa na Mchungaji Isaac Williams Wauchope huko Uitenhage. Alifaulu katika Kiholanzi na Kiingereza, hisabati na muziki. Alitumia muda mrefu kuwafundisha wanafunzi wenzake wasio na ujuzi, mara nyingi kwa mafanikio makubwa. Mchungaji Wauchope alisifu Mannya kwa mafanikio yake mengi ya kufundisha hasa kuhusu lugha. Umahiri wa muziki wa Mannya ulionekana katika umri mdogo. Akielezea uimbaji wa Charlotte. Henry Reed Ngcayiya, mhudumu wa Kanisa la Muungano na rafiki wa familia alisema: "Alikuwa na sauti ya malaika mbinguni."

Kutoka Uitenhage, Charlotte alihamia Port Elizabeth kusoma katika Shule ya Edward Memorial chini ya Mwalimu Mkuu Paul Xiniwe. Charlotte alifaulu na kumaliza elimu yake ya sekondari katika muda uliorekodiwa, na kupata alama za juu zaidi. Mnamo 1885, baada ya ugunduzi wa almasi, Charlotte alihamia Kimberley na familia yake.

Usafiri wa nje

Baada ya kuwasili Kimberley mwaka 1885, Charlotte alianza kufundisha misingi ya lugha za kiasili kwa wageni na Kiingereza msingi kwa "boss-boys" wa Kiafrika. Charlotte na dada yake Katie walijiunga na Kwaya ya Jubilee ya Kiafrika mnamo 1891. Kipaji chake kilivutia usikivu wa Bw. KV Bam, bwana wa kwaya wa huko ambaye alikuwa akiandaa kwaya ya Kiafrika kuzuru Ulaya. Mafanikio ya kusisimua ya Charlotte baada ya onyesho lake la kwanza la solo katika Ukumbi wa Mji wa Kimberley mara moja yalisababisha kuteuliwa kwake katika oparesheni ya kwaya inayoelekea Uropa, ambayo ilichukuliwa kutoka kwa Bam na Mzungu. Kikundi kiliondoka Kimberley mwanzoni mwa 1896 na kuimba kwa watazamaji wengi katika miji mikubwa ya Uropa. Amri ya maonyesho ya kifalme, ikiwa ni pamoja na moja katika Jubilee ya Malkia Victoria ya 1897 katika Ukumbi wa Royal Albert wa London, iliongeza heshima yao inayoongezeka. Kulingana na Jukwaa la Wanafeministi wa Kiafrika, wanawake hao wawili walichukuliwa kama mambo mapya, jambo ambalo liliwakosesha raha. Mwisho wa safari ya Uropa, kwaya ilitembelea marekani Kaskazini. Kwaya iliweza kuuza kumbi nchini Kanada na Marekani.

Wakati wa ziara ya kwaya nchini Marekani, kikundi hicho kiliachwa na wasindikizaji huko Cleveland. Askofu Daniel A. Payne, wa Kanisa la Methodist la Kiafrika (AME) huko Ohio, misionari wa zamani huko Cape, aliwapanga waenda kanisani ili kuwaandalia kundi lililotelekezwa kuendelea kukaa Amerika. Ingawa kwaya ilitamani kuhudhuria Chuo Kikuu cha Howard, walilazimishwa kupata ufadhili wa masomo ya kanisa katika Chuo Kikuu cha Wilberforce, Chuo Kikuu cha Kanisa cha AME huko Xenia, Ohio, nchini Marekani. Mannya alikubali ofa hiyo. Katika chuo kikuu, alifunzwa chini ya WEB Du Bois, mwana -Pan-Africanist. Baada ya kupata digrii yake ya B.Sc kutoka Chuo Kikuu cha Wilberforce mnamo 1903, alikua mwanamke wa kwanza mweusi wa Afrika Kusini kupata digrii.

Ilikuwa huko Wilberforce ambapo Mannya alikutana na mume wake mtarajiwa, Daktari Marshall Maxeke, Mxhosa aliyezaliwa tarehe 1 Novemba 1874 huko Middledrift. Wanandoa hao walipoteza mtoto kabla ya ndoa yao, na hawakupata mtoto baada ya hapo. Wenzi hao walifunga ndoa mnamo 1903.

Uanaharakati wa kisiasa na maisha ya baadaye

Charlotte alianza shughuli za kisiasa akiwa katika Kanisa la Kiaskofu la Kimethodisti la Kiafrika, ambamo alishiriki katika kuleta Afrika Kusini. Akiwa katika Kanisa la AME, Maxeke alihusika sana katika kufundisha na kuhubiri Injili na kutetea elimu kwa Waafrika wa Afrika Kusini. Kanisa baadaye lilimchagua rais wake wa Jumuiya ya Wamishonari ya Wanawake.

Muda mfupi baada ya kurejea Afrika Kusini mwaka wa 1902, Maxeke alianza kujihusisha na siasa za kupinga ukoloni. Yeye, pamoja na watu wengine wawili kutoka Transvaal, walihudhuria mkutano wa awali wa Bunge la Native National Congress la Afrika Kusini, na alikuwa mmoja wa wanawake wachache waliohudhuria. Maxeke alihudhuria uzinduzi rasmi wa Kongamano la Kitaifa la Native la Afrika Kusini huko Bloemfontein mnamo 1912. Maxeke pia alianza harakati za kupinga sheria kupitia shughuli zake za kisiasa. Wakati wa kampeni ya Bloemfontein ya kupinga pasi, Maxeke alitumika kama kichocheo kuelekea maandamano ya baadaye kwa kuandaa wanawake dhidi ya sheria za pasi.

Masuala mengi ya Maxeke yalihusiana na masuala ya kijamii pamoja na yale yaliyokuwa yanahusu Kanisa. Charlotte aliandika kuhusu masuala ya kisiasa na kijamii ambayo wanawake wanakabiliana nayo kwa lugha ya kixhosa. Katika maandishi "Umteteli wa Banti" aliandika kuhusu masuala haya mahususi.

Kutokana na shughuli zake katika maandamano ya kupinga sheria, Maxeke aliongozwa na kuanzisha Ligi ya Wanawake ya Bantu (BWL) ambayo baadaye ikawa sehemu ya Ligi ya Wanawake ya African National Congress, mwaka wa 1918. BWL chini ya Maxeke ilikuwa vuguvugu la mashinani ambalo lilitumika kama njia ya kuchukua malalamiko kutoka kwa watu maskini na vijijini. BWL ya Maxeke pia ilidai mazingira bora ya kazi kwa wafanyakazi wa mashambani wanawake, hata hivyo haya yalipuuzwa kwa kiasi kikubwa na mamlaka ya wazungu. Zaidi ya hayo, Maxeke aliongoza ujumbe kwa aliyekuwa Waziri Mkuu wa Afrika Kusini wakati huo, Louis Botha, kujadili suala la pasi za wanawake. Majadiliano haya yalisababisha maandamano ya kupinga pasi za wanawake mwaka uliofuata. Maxeke na jeshi la wanawake 700 waliandamana hadi Halmashauri ya Jiji la Bloemfontein, ambapo walichoma pasi zao. Alihutubia shirika la haki za kupiga kura za wanawake liitwalo Women's Reform Club huko Pretoria na kujiunga zaidi na baraza la Wazungu na Bantu. Maxeke alichaguliwa kama rais wa jumuiya ya wamisionari ya Wanawake. Maxeke alishiriki na maandamano yanayohusiana na mishahara duni huko Witwatersrand na hatimaye akajiunga na Muungano wa Wafanyakazi wa Viwanda na Biashara mnamo 1920. Ustadi wa uongozi wa Maxeke ulimfanya aitwe na Wizara ya Elimu ya Afrika Kusini kutoa ushahidi mbele ya tume kadhaa za serikali mjini Johannesburg kuhusu masuala yanayohusu elimu ya Afrika—hilo ni jambo la kwanza kwa Mwafrika yeyote wa jinsia yoyote. Aliendelea kujihusisha na vikundi vingi vya watu wa makabila mbalimbali vinavyopigana dhidi ya Mfumo wa Apartheid na haki za wanawake.

Mume wa Maxeke, Marshall Maxeke, aliaga dunia mwaka wa 1928. Mwaka huo huo Maxeke alianzisha wakala wa ajira kwa Waafrika huko Johannesburg na pia angeanza kazi kama afisa wa parole ya watoto. Maxeke aliendelea kwa kiasi fulani katika siasa za Afrika Kusini hadi kifo chake, akihudumu kama kiongozi wa ANC katika miaka ya 1930. Maxeke pia alikuwa muhimu katika kuanzishwa kwa Baraza la Kitaifa la Wanawake wa Afrika, ambalo lilitumika kama njia ya kulinda ustawi wa Waafrika ndani ya Afrika Kusini. Maxeke alifariki mwaka wa 1939 huko Johannesburg akiwa na umri wa miaka 68.

Urithi

Jina la Maxeke limepewa iliyokuwa hospitali kuu ya Johannesburg, ambayo sasa inajulikana kama Charlotte Maxeke Johannesburg Academic Hospital. Manowari ya Jeshi la Wanamaji la Afrika Kusini SAS Charlotte Maxeke imepewa jina lake. Maxeke mara nyingi anaheshimiwa kama "Mama wa Uhuru wa Weusi nchini Afrika Kusini".

Kuna shule ya kitalu ya ANC iliyopewa jina la Charlotte Maxeke. Sanamu yake inasimama katika Bustani ya Kumbukumbu ya Pretoria, nchini Afrika Kusini. Katika hafla ya 2015 iliyoadhimishwa kwa Siku ya Kimataifa ya Wanawake katika Uwanja wa Walter Sisulu Square Kliptown, MEC wa Maendeleo ya Miundombinu wa Gauteng anapanga kubadilisha nyumba ya Maxeke kuwa jumba la makumbusho na kituo cha ukalimani. Wahandisi wa Ujerumani walizitaja manowari 3 za Afrika Kusini kama "darasa la shujaa". Manowari hizi zilipewa majina ya wanawake watatu wa Afrika Kusini wenye nguvu ambao ni, S101 (jina SAS Manthatisi, baada ya shujaa wa kike wa Chifu wa kabila la Batlokwa), S102 (jina la Charlotte Maxeke) na S103 (jina la malkia wa mvua wa Afrika Kusini kama SAS. Malkia Modjadji)

ANC pia huandaa Hotuba ya kila mwaka ya Charlotte Maxeke Memorial. Mtaa wa Beatrice huko Durban ulibadilishwa hadi Mtaa wa Charlotte Maxeke kwa heshima yake. Mtaa wa Maitland huko Bloemfontein ulipewa jina la Charlotte Maxeke Street kwa heshima ya mchango wake nchini Afrika Kusini.