Kivunjajungu

Kivunjajungu
Kivunjajungu kijani wa Ulaya (Mantis religiosa)
Uainishaji wa kisayansi
Himaya: Animalia (Wanyama) Faila: Arthropoda (Wanyama wenye mwili wa pingili na miguu ya kuunga wasio na ugwe wa mgongo kama wadudu, nge, buibui) Nusufaila: Hexapoda (Arithropodi wenye miguu sita) (bila tabaka): Dicondylia (Wadudu walio na mandibula zenye condyle mbili) Ngeli: Insecta (Wadudu) Linnaeus, 1758 Nusungeli: Pterygota (Wadudu wenye mabawa) Oda ya juu: Dictyoptera Oda: Mantodea Burmeister, 1838
Ngazi za chini
Familia 16: Acanthopidae Burmeister, 1838 Amorphoscelididae Stål, 1877 Chaeteessidae Handlirsch, 1926 Empusidae Burmeister, 1838 Epaphroditidae Giglio-Tos, 1915 Eremiaphilidae Wood-Mason, 1889 Hymenopodidae Giglio-Tos, 1927 Iridopterygidae Giglio-Tos, 1919 Liturgusidae Giglio_Tos, 1919 Mantidae Burmeister, 1838 Mantoididae Giglio-Tos, 1927 Metallyticidae Chopard, 1949 Sibyllidae Giglio_Tos, 1919 Tarachodidae Handlirsch, 1930 Thespidae Giglio-Tos, 1919 Toxoderidae Giglio-Tos, 1919

Mabadiliko ya mguu wa mbele: koksa ni ndefu sana na inafanana na femuri. Femuri binafsi ni kiungo cha kwanza cha sehemu ya kukamata ya mguu.

Vivunjajungu, vunjajungu au katamasikio ni wadudu wadogo hadi wakubwa kiasi wa oda Mantodea (mantis = nabii, eidos = umbo) katika nusungeli Pterygota (wenye mabawa). Wanatokea kanda za tropiki na nusutropiki na kusini (au kaskazini) kwa kanda za wastani. Kiwiliwili chao ni kirefu na chembamba. Miguu ya mbele imetoholewa kwa kukamata arithropodi wengine na hata vertebrata wadogo. Kwa kawaida koksa (coxa) za miguu ya wadudu ni fupi, lakini zile za miguu ya mbele ya vivunjajungu zimerefuka. Femuri na tibia zina miiba na meno inayowezesha mdudu kushika vizuri mawindo yake. Kama takriban wadudu wote vivunjajungu wana toraksi yenye sehemu tatu, lakini ile ya mbele, protoraksi, ni ndefu kuliko mbili nyingine pamoja na imeungwa vinamo na mesotoraksi. Hii inawezesha mdudu asogeze kichwa na miguu ya mbele pande zote wakati kiwiliwili kinatulia. Hata shingo ni kinamo na spishi kadhaa zinaweza kuzungusha kichwa kwa nyuzi 180.

Picha

• 
  Amorphoscelididae (Myrmecomantis atra)
• 
  Empusidae (Empusa pennata)
• 
  Hymenopodidae (Hymenopus coronatus)
• 
  Iridopterygidae (Bolbe sp.)
• 
  Liturgusidae (Humbertiella similis)
• 
  Mantidae (Miomantis caffra)
• 
  Metallyticidae (Metallyticus splendidus)
• 
  Sibyllidae (Sibylla pretiosa)
• 
  Tarachodidae (Tarachodes sp.)
• 
  Thespidae (Pogonogaster tristani)

Makala hii kuhusu mdudu fulani bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu Kivunjajungu kama uainishaji wake wa kibiolojia, maisha au uenezi wake? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.