Kamati ya Wataalamu wa Kiafrika kuhusu Haki na Ustawi wa Mtoto

Kamati ya Wataalamu wa Kiafrika kuhusu Haki na Ustawi wa Mtoto ilianzishwa Julai 2001, mwaka mmoja na nusu baada ya Mkataba wa Afrika wa Haki na Ustawi wa Mtoto kuanza kutumika. Kamati ilianza kufanya kazi mwaka 2003.

Kazi

Kamati ya Wataalamu wa Kiafrika kuhusu Haki na Ustawi wa Mtoto inatokana na ibara ya 32–46 ya Mkataba wa Afrika wa Haki na Ustawi wa Mtoto, ambao ulipitishwa na Wakuu wa Nchi na Serikali wa Umoja wa Nchi Huru ya Afrika (OAU) tarehe 11 Julai 1990 na kulazimishwa tarehe 29 Novemba mwaka 1999. Kufikia Juni mnamo mwaka 2022, Nchi 50 Wanachama wa AU zilikuwa zimeidhinisha Mkataba huo na tano zilikuwa bado zinafaa kuidhinisha: Morocco, Jamhuri ya Sahrawi, Somalia, Sudan Kusini na Tunisia. (Angalia https://au.int/treaties kwa orodha kamili, ikijumuisha uhifadhi wa majimbo manne yaliyoidhinishwa.)

Uanachama

Kamati hiyo ina wajumbe 11 ambao wamechaguliwa na Bunge la Wakuu wa Nchi na Serikali wa Umoja wa Afrika. Wanatumikia katika nafasi zao za kibinafsi. Wanachaguliwa kwa kura ya siri kutoka kwa orodha ya watu waliopendekezwa na Nchi Wanachama kwenye Mkataba (Mkataba wa Kamati ya Wataalamu wa Kiafrika kuhusu Haki na Ustawi wa Mtoto, kifungu cha 34). Wajumbe walichaguliwa kimila na Halmashauri Kuu na kuteuliwa na Bunge. Mnamo Februari 2020, Bunge liliamua kukasimu mamlaka yake kwa Halmashauri Kuu kuteua wajumbe.

Wagombea wanatakiwa kuwa na hadhi ya juu ya maadili, uadilifu, kutopendelea na uwezo katika masuala ya haki na ustawi wa watoto. Chini ya Mkataba huo, masharti ni ya miaka mitano, lakini ili kuepusha kuondoka kwa wajumbe wote 11 baada ya muhula wa kwanza, ibara ya 37 ilitoa masharti ya muda wa wajumbe wawili kuisha baada ya miaka miwili na sita baada ya miaka minne, kama ilivyopangwa katika droo ya kura na Mwenyekiti wa Bunge la AU mara baada ya uchaguzi wa kwanza. Kifungu cha 37 awali kilisema kuwa wanachama hawawezi kuchaguliwa tena. Mnamo Januari 2015, Bunge la AU lilipitisha marekebisho ya kifungu cha 37(1) ili kutoa nafasi kwa wajumbe kuchaguliwa tena mara moja kwa kipindi cha miaka mitano. Marekebisho hayo yalianza kutumika baada ya kupitishwa.

Wajumbe wa Ofisi huchaguliwa kutoka ndani ya Kamati kwa mihula ya miaka miwili (kifungu cha 38).

Vigezo vya uteuzi wa wanachama ni:

1. Wanachama lazima wawe raia wa Nchi Wanachama wa Mkataba wa Watoto (yaani nchi ambayo imetia saini);
2. Ni lazima wawe watu wenye hadhi ya juu ya maadili, uadilifu, kutopendelea na uwezo katika masuala ya haki na ustawi wa mtoto;
3. Wajumbe huteuliwa na nchi zilizotia saini na kuchaguliwa na Bunge la Wakuu wa Nchi za Umoja wa Afrika;
4. Wanachama huchaguliwa kwa muda wa miaka mitano na hutumikia kwa hiari katika nafasi zao binafsi. Wanaweza kuchaguliwa tena kwa muhula mmoja kufuatia marekebisho ya kifungu cha 37(1).

Mikutano ya Kisheria

Kamati hufanya vikao vya kawaida mara mbili kwa mwaka, na kikao kisicho cha kawaida inapobidi. Shughuli za vikao vya Kamati zinapatikana katika www.acerwc.africa/sessions. Kikao cha Kawaida ni mahali ambapo wahusika wanaripoti, ripoti za ziada za AZAKi, mawasiliano, ombi la uchunguzi na maombi mengine yanayowasilishwa mbele ya Kamati yanachunguzwa. Baadhi ya shughuli wakati wa vipindi ziko wazi huku zingine zimezuiwa.

Kamati pia inaweza kuitisha mikutano, semina na warsha mbalimbali kulingana na mamlaka yake ya utangazaji.

Wajumbe wa Kamati ya sasa

Alichaguliwa na kuteuliwa na Halmashauri Kuu mnamo Februari 2021 kwa muda wa miaka mitano:

• Mhe. Wilson Almeida Adao, Angola
• Mhe. Caroonawte Choramun, Mauritius
• Mhe. Aboubekrine El Jera, Mauritania (ameteuliwa tena)
• Mhe. Aver Gavar, Nigeria (Muhula wa Pili)
• Mhe. Anne Musiwa, Zimbabwe
• Mhe. Robert Doya Mkulima, Uganda
• Mhe. Theophane Marie Xavier Nikyema, Burkina Faso
• Juni 2018 hadi Juni 2023
• Mhe. Joseph Ndayisenga, Burundi (Muhula wa Pili)
• Mhe. Moushira Khattab, Misri
• Mhe. Sidikou Aissatou, Niger (Muhula wa Pili)
• Februari 2019 hadi Februari
• Mhe. Hermine Kembo Takam, Cameroon

Wajumbe wa zamani wa Kamati

• Prof. Benyam Dawit Mezmur, Ethiopia, Mwenyekiti, Muda wa ofisi: Julai 2010-Julai 2015
• Bi. Fatima Deladj-Sebaa, Algeria – Makamu wa 1 wa Rais, Muda wa Ofisi: Julai 2010 – Julai 2015
• Prof. Julia Sloth-Nielsen, Afrika Kusini, Makamu wa Pili wa Rais, Muda wa Ofisi: Januari 2011 - Januari 2016
• Dkt. Clement Julius Mashamba, Tanzania - Makamu wa 3 wa Rais, Muda wa Ofisi: Julai 2010 - Julai 2015
• Jaji Alfas Muvavarigwa Chitakunye, Zimbabwe, Ripota, Muda wa Ofisi: Julai 2010 - Julai 2015
• Bi. Sidikou Aissatou Alassane Moulaye, Niger - Muda wa Ofisi: Mei 2013 - Mei 2018
• Bw. Joseph Ndayisenga, Burundi, Muda wa Ofisi: Mei 2013- Mei 2018
• Dk. Azza Ashmawy, Egypte, Muda wa Ofisi: Mei 2013 - Mei 2018
• Bi. Amal Muhammad El Henqari, Libya, Muda wa Ofisi: Julai 2010 - Julai 2015
• Bi. Félicité Muhimpundu, Rwanda, Muda wa Ofisi: Julai 2010 - Julai 2015
• Bi. Suzanne Aho-Assouma, Togo, Muda wa Ofisi: Mei 2013 - Mei 2018
• Kufikia Oktoba 2008, Kamati iliyochaguliwa ya Wataalam ilikuwa (jina, nchi, nafasi):
• Bi. Seynabou Ndiaye Diakhate, Sénégal, Mwenyekiti
• Bi. Marie Chantal Koffi Appoh, Côte d'Ivoire, Makamu Mwenyekiti.
• Bi Boipelo Lucia Seitlhamo, Botswana, Ripota
• Mhe. Jaji Martha Koome, Kenya, Mjumbe
• Mheshimiwa Mamosebi T. Pholo, Lesotho, Mjumbe
• Mheshimiwa Moussa Sissoko, Mali, Mjumbe
• Bibi Dawlat Ibrahim Hassan, Misri, Mjumbe
• Mheshimiwa Cyprien Adébayo, Benin, Mjumbe
• Bi. Agnès Kabore, Burkino Faso, Mwanachama
• Bibi Andrianirainy Rasamoely, Madagaska, Mjumbe
• Bibi Maryam Uwais, Nigeria, Mjumbe

Sekretarieti

Sekretarieti ya Kamati iko Maseru, Ufalme wa Lesotho.