Mtumiaji:Ntoga Rahma/sandbox

Bibi Titi Mohammed (Juni 1926 – 5 Novemba 2000) alikuwa mwanasiasa na mwanaharakati wa Tanzania. Alizaliwa Juni 1926 huko Dar es Salaam. Kwanza alichukuliwa kuwa mpigania uhuru na alimuunga mkono Rais wa kwanza wa Tanzania, Julius Nyerere. Bibi Titi Mohammed alikuwa mwanachama wa Tanganyika African National Union (TANU), chama kilichopigania uhuru wa Tanzania, na kushika nyadhifa mbalimbali za uwaziri. Mnamo Oktoba 1969, alihukumiwa kwa uhaini, na, baada ya miaka miwili jela, alipata msamaha wa Rais.

Wasifu

Maisha ya zamani

Alipokuwa akikulia katika kabila la Matumbi, babake alikataa kumpeleka shule, kwa sababu alihofia kupoteza imani yake ya Kiislamu. Baada ya baba yake kufariki, mama yake aliamua kumpeleka shuleni, kwa sababu aliona umuhimu wa elimu kwa msichana mchanga. Ushawishi wa mamake Bibi Titi ulimsaidia Bibi kupigania haki za wanawake na kumsaidia katika kupigania uhuru.

Ndoa na watoto

Akiwa na umri wa miaka kumi na nne, aliolewa na Mzee, ambaye waliachana baada ya kuzaliwa mtoto wake wa kwanza, binti anayeitwa Halima. Kwa sababu ya maadili ya Bibi Titi, binti yake hakuruhusiwa kuolewa hadi alipomaliza shule. Baadaye Bibi Titi aliolewa tena na kuwataliki waume wengine wawili.

Kazi ya kisiasa

Bibi Titi Mohammad alianza kazi yake ya hadhara kama mwimbaji mkuu katika ngoma (kikundi cha dansi na muziki), ambapo alisherehekea kuzaliwa kwa nabii Mohammed wakati wa Maulidi. Katika miaka ya 1950, baada ya Vita Kuu ya Pili ya Dunia, alianza kujihusisha na harakati za utaifa nchini Tanzania na Julai 7, 1954, TANU iliundwa na Julius Nyerere. Aliyekua rafiki yake wa karibu, baada ya kutambulishwa kwake mwaka wa 1954 na dereva wa gari la familia.

Mnamo 1955, Mohammed alikua mwenyekiti wa 'Umoja wa Wanawake wa Tanzania' (UWT - Umoja wa Wanawake Tanzania), ambacho kilikuwa tawi la wanawake la TANU. Ndani ya miezi mitatu baada ya kuingia kwenye nafasi hiyo, aliweza kuandikisha zaidi ya wanawake 5000 katika TANU na kusaidia jukumu kubwa katika kupigania uhuru dhidi ya utawala wa kikoloni wa Uingereza. Mohammed aliweza kuleta mawazo ya UWT kwa umma na pia kuwaunganisha wanawake dhidi ya ukoloni kwa kuwapa sauti moja.

Tanzania ikawa nchi huru mwaka 1961, na uongozi wake pia ulisaidia kuandika katiba mwaka 1964. Alikua waziri mdogo wa wanawake na masuala ya kijamii na kupata nafasi ya wanawake katika serikali ya Tanzania. Pia, alichukua jukumu muhimu katika kuunda Mkutano wa Wanawake Wote wa Afrika.

Mnamo 1965, Bibi Titi alipoteza kiti chake cha ubunge, ambavyo ilimaanisha kupoteza kwake mamlaka. Kufikia 1967, alijiuzulu nafasi yake katika kamati kuu ya chama. Alikuwa akipinga kifungu cha Azimio la Arusha, mpango wa Nyerere kwa Ujamaa wa Kiafrika. Tamko hili lilipiga marufuku wajumbe wote wa kamati kuu kukodisha mali. Kwa sababu ya ukosefu wa elimu ya wanawake wengi, haki ya kukodisha nyumba ilikuwa mojawapo ya mambo machache yaliyowasaidia kupata mapato thabiti.

UWT

Bibi Titi Mohammed alikuwa mtu muhimu kwa uundaji wa TANU (Tanganyika African National Union), ambacho kilikuja kuwa chama kikuu cha siasa nchini Tanzania. Ushiriki wa Mohammed ulianza pale alipokutana na Julius Nyerere, ambaye hatimaye angekuwa Rais wa kwanza. Mohammed na wanawake wengine kama Sofia Kawawa waliweza kushika nyadhifa za uongozi na TANU, hasa kutokana na imani ya Nyerere katika usawa wa kijinsia. Kuwapa wanawake kujulikana ilikuwa kipaumbele kikuu cha sera ya Nyerere, kumpa Mohammed jukwaa alilohitaji. Bibi Titi Mohammed alikuwa kiongozi wa mrengo wa wanawake wa TANU, uitwao Umoja wa Wanawake wa Tanzania (UWT). Shirika hili lilikuwa muhimu katika kukuza imani na maadili ya TANU. UWT pia ilikuwa chombo muhimu katika kuwaunganisha wanawake Tanzania nzima.

Kukamatwa na kuwekwa kizuizini

Mnamo Oktoba 1969, Bibi Titi na aliyekuwa Waziri wa Kazi Michael Kamaliza walikamatwa, pamoja na maafisa wanne wa jeshi, wakishtakiwa kwa kupanga kupindua serikali. Akionekana kuwa mchochezi wa maandamano, alifikishwa mahakamani kwa kupanga njama ya kuchukua serikali ya Tanzania. Kesi ya kwanza ya uhaini ya Tanzania ilifanyika, na baada ya kesi ya siku 127, Mohammed alihukumiwa kifungo cha maisha; aliwekwa kwenye kizuizi cha nyumbani. Wakati wa kesi hiyo, washirika wake wa kisiasa walimkataa, na wengi wa marafiki zake walimwacha. Akiwa gerezani, mume wake ambaye alimuonea aibu, alimpa talaka na kumwacha peke yake ili kuthibitisha kwamba hakuwa na hatia. Baada ya miaka miwili katika kifungo chake cha maisha, Nyerere alibadili kifungo chake, na akatoka gerezani.

'Kifo na kuchelewa kutambuliwa

Baada ya Bibi Titi kuachiliwa kutoka gerezani, alitoweka kutoka kwa maisha ya umma na kuishi maisha yake yote huko Johannesburg, Afrika Kusini. Mnamo 1991, wakati Tanzania ikiadhimisha miaka 30 ya uhuru, Bibi Titi alionekana kwenye gazeti la chama tawala kama "Mapambano ya Kishujaa ya Uhuru (Uhuru). Mnamo Novemba 5, 2000, Mohammed alifariki katika Hospitali ya Net Care mjini Johannesburg, ambako alikuwa akifanyiwa matibabu.

Urithi

Urithi wa Bibi Titi Mohammed unaendelea nchini Tanzania. Alicheza jukumu muhimu katika elimu na usawa wa wanawake. Aliipigania serikali yake kwa kile alichoamini, hata ilipomtia matatizoni. Leo, moja ya barabara kuu za Dar es Salaam imepewa jina la Mohammed kwa heshima ya mafanikio makubwa aliyoyapata kuelekea uhuru wa Tanzania.

Mnamo 2020, mradi wa historia wa Deutsche Welle wa 'African Roots' kwa vijana barani Afrika ulitoa hadithi na video ya uhuishaji kuhusu maisha yake.