Mtumiaji:Kipala/Bonde la Fergana
Bonde la Fergana ni bonde katika Asia ya Kati linaloenea mashariki mwa Uzbekistan, kusini mwa Kyrgyzstan na Tajikistan kaskazini.
Bonde hili linapata umuhimu waka likiwa eneo lenye maji na rutba linaloweza kulisha watu wengi kiasi katika mazingira yabisi ya Asia ya Kati. Tangu nyakati za kale lilikuwa mahali ambako makabila, mataifa na tamaduni mbalimbali zilikutana na kuishi pamoja.
Bonde lina umbo la pembetatu lilipokea rutba kutokana kwa mito inayotelemka kutoka milima ya karibu ambayo ni Tienshan na Alai ambao ni mito ya Naryn na Kara Darya inayoungana kuunda mto mto wa Syr Darya. Habari za historia ya bonde hilo zinaanzia zaidi ya miaka 2,300 iliyopita.
Jiografia na jiolojia
[hariri | hariri chanzo]
Bonde la Fergana ni unyogovu wa katikati mwa Asia ya Kati, kati ya mifumo ya mlima Tien-Shan kaskazini na Gissar-Alai kusini. Bonde hilo ni takriban kilometre 300 (mi 190) ndefu na hadi kilometre 70 (mi 43) upana, kutengeneza eneo linalofunika square kilometre 22 000 (sq mi 8 500) . Msimamo wake hufanya kuwa eneo tofauti la kijiografia. [1] Bonde linadaiwa uzazi wake kwa mito miwili, Naryn na Kara Darya, ambayo huungana katika bonde, karibu na Namangan, kuunda Syr Darya . Malipo mengine mengi ya mito hii inapatikana katika bonde pamoja na Mto Sokh . Vito, na maji mengi ya mlima, sio tu hutoa maji kwa ajili ya umwagiliaji, lakini pia huleta chini mchanga, ambao umewekwa kando ya kozi zao, haswa kando na Syr Darya mahali inapopitia njia ya Khujand - Ajar na fomu ya bonde. Hii anga ya wepesi, kufunika eneo la square mile 750 (km2 1 900) , chini ya ushawishi wa upepo wa kusini-magharibi, kuingilia wilaya za kilimo.
Hali ya hewa
[hariri | hariri chanzo]Hali ya hewa ya bonde hili ni kavu na joto. Mnamo Machi joto linafikia 20 ° C (68 ° F), na kisha huongezeka kwa kasi hadi 35 ° C (95 ° F) mnamo Juni, Julai na Agosti. Wakati wa miezi mitano ifuatayo mvua ya mvua ni nadra, lakini kuongezeka kwa frequency kuanzia Oktoba. Theluji na theluji, hadi -20 ° C (-4 ° F) hufanyika mnamo Desemba na Januari.
Historia
[hariri | hariri chanzo]Vidokezo
[hariri | hariri chanzo]Vyanzo
[hariri | hariri chanzo]Na mtaalam wa Turcologist wa Urusi Vasily Bartold :
- "Sart" Encyclopaedia ya Uislamu Vol. IV SZ (Leiden & London) 1934
- "Фергана" Работы по Исторической Географии (Moscow) 2002 pp527-539 (Pia inapatikana kwa Kiingereza katika Vol. II ya toleo la awali la Encyclopaedia of Islam )
Waandishi wengine: