Ubaridi wa ashiki
Ubaridi wa ashiki ni tatizo la wanawake kutopata ashiki katika tendo la ndoa au kutodumisha ashiki hadi mwisho wa ngono, au ulainishaji-uvimbe wa kutosha ambao huwa kwa kawaida wakati wa ngono. Hali hii inapaswa kutofautishwa na kutokuwa na shauku ya shughuli za kingono na shida nyingine za kingono, kama vile tatizo la mshindo (anogasmia) na tatizo la kukosa hamu ya ngono, ambayo inatambulishwa na ukosefu au kutokuwepo na njozi ya kingono na hamu ya shughuli za kingono kwa kipindi fulani.
Ingawa kwa sasa shida ya kingono ya wanawake ni utambuzi wenye tetesi, makampuni ya madawa yameanza kutangaza bidhaa za kutibu shida ya kingono ya wanawake (FSD), mara nyingi inayohusu vipimo vya chini vya testosteroni.
Aina ndogo
[hariri | hariri chanzo]Kuna aina ndogo kadhaa za matatizo ya wanawake kupata ashiki ya kingono. Zinaweza kuashiria mwanzo: ya maisha (tangu kuzaliwa) au yaliyopatwa. Zinaweza kutokana na mazingira: zinaweza kutokea katika hali zote (za jumla) au zilizo za hali maalum (za hali). Kwa mfano, tatizo linaweza kutokea kwa mumewe lakini si kwa mpenzi tofauti.
Muda wa kuwepo kwa tatizo na kiwango ambacho ni maalum kwa mpenzi au hali, ikilinganishwa na kutokea katika hali zote, unaweza kutokana na sababu mbalimbali za kutendesha na huweza kuathiri matibabu ya tatizo. Inaweza kutokana na sababu za kisaikolojia au kutokana na mchanganyiko wa sababu.
Vipengele vya uaguzi
[hariri | hariri chanzo]Vigezo vya DSM-IV (Shirika la Marekani la Magonjwa ya akili 1994) vya matatizo ya wanawake kupata ashiki ya kingono ni:
- kutoweza kufikia, au kudumisha madhihiriko ya kutosha ya ulainishaji-uvimbe wa msisimko wa kingono hadi kukamilika kwa shughuli ya kingono,[1]
- vurugu husababisha dhiki dhahiri au shida kati ya watu, na
- shida ya kingono haielezwi na tatizo lingine la Jira I (isipokuwa tatizo lingine la kingono) na haitokani tu na madhara ya fiziolojia ya moja kwa moja ya dutu (km., dawa ya dhuluma, dawa) au hali ya jumla ya uuguzi.
Marita P. McCabe amebainisha kuwa
- "Kuna matatizo yanayotokana na ufafanuzi huu kuhusu suala la kujua ni nini jibu la ulainishaji-uvimbe wa kutosha. Hakuna "mfumo wa kukadiria" kuhusu muda unaopaswa kuchukuliwa kupata ashiki au kiwango cha ashiki kinachostahili kutimizwa. Majibu haya yanaweza kutofautiana kutoka kwa mwanamke mmoja hadi mwingine na hutegemea sababu mbalimbali, ikiwa ni pamoja na halihisi ya moyo ya jumla wakati mchangamsho wa kingono unapoanza na ujuzi wa mpenzi wake kumchangamsha. Kunaweza pia kuwa na tofauti katika viwango vya fiziolojia na vya dhahania vya ashiki, wanawake wengine wakiripoti ukosefu wa hisia za ashiki ya kingono licha ya ushahidi wa kuvimba kwa tishu za uke kwa sababu ya ongezeko la mtiririko wa damu ya utomvu na ongezeko la shinikizo la damu na wengine wakiripoti ashiki katika ukosefu wa ushahidi kama huo. Matarajio na uzoefu wa zamani wa madaktari na wateja pia unaweza kuwafanya waainishe dalili sawa kama tatizo la wanawake kupata ashiki ya kingono katika mwanamke mmoja lakini sio kwa mwingine. " [2]
Sababu
[hariri | hariri chanzo]Tafiti kadhaa zimefanywa kuchunguza sababu ambazo zinachangia kwa tatizo la wanawake kupata ashiki ya kingono na tatizo la wanawake kutopata mshindo. Sababu hizi ni pamoja na sababu za kisaikolojia na za kimwili. Kisaikolojia, sababu ziwezekanazo za tatizo ni pamoja na athari za utoto na uzoefu wa ujana na matukio ya sasa - ndani ya mtu binafsi na katika uhusiano wa sasa.
Athari za matukio wakati wa utoto na ujana
[hariri | hariri chanzo]Tafiti nyingi ambazo zimetathmini athari za uzoefu wa utoto kwa tatizo la wanawake kupata ashiki ya kingono zinazingatiwa kuwa na uwezekano wa dosari za kimethodolojia. Tafiti zinategemea ubatilishi uliotangulia, ambayo ni tatizo hasa wakati majibu ya hisia kwa tukio hilo pamoja na kadhia halisi ya tukio hilo yanaripotiwa. Hata hivyo, kumekuwa na viungo kadhaa vya uthibitisho kati ya unyanyasaji wa kingono utotoni na kuwa na shida ya kingono baadaye.
Sababu za kibinafsi
[hariri | hariri chanzo]Kumekuwa na uchunguzi haba wa athari za sababu za kibinafsi kwa shida ya kingono ya wanawake. Sababu hizi ni pamoja na dhiki, viwango vya uchovu, utambulisho wa kijinsia, afya, na sifa zingine na uzoefu wa binafsi ambazo zinaweza kuathiri ashiki au mwitikio wa kingono. Mfichuo kupita kiai kwa vyombo vya habari vyenye mtindo wa kiponografia pia unafikiriwa kusababisha akisi mbaya ya mwili, kujibaini na kujistahi kwa chini. Shughuli za kingono za mtu huvurugwa na dhiki kubwa sana na kusababisha kushindwa kufikia ridhaa ya kingono.
Sababu za uhusiano
[hariri | hariri chanzo]Kundi kubwa la utafiti limechunguza wajibu wa sababu za uhusiano katika shida ya wanawake ya kingono, hasa kuhusu mwitikio wa mshindo. Kwa kiasi kikubwa,utafiti huu umelenga athari za ubora wa uhusiano katika utendaji wa kingono. Baadhi ya utafiti umetathmini mchango wa vigeugeu maalum vya uhusiano, wakati mwingine umechunguza kuridhika jumla kwa uhusiano. Baadhi ya utafiti umechunguza matukio, wakati mwingine ulilenga mitazamo kama kipimo jarabati cha utendakazi wa uhusiano. Idadi za watu husika zimetofautiana kutoka kwa wapenzi wenye matatizo hadi kwa wateja wenye shida ya kingono na wale walio katika uhusiano wa kuridhisha.
Sababu za kimwili
[hariri | hariri chanzo]Makadirio ya asilimia ya shida ya kingono ya wanawake inayotokana na sababu za kimwili ni kati ya 30% hadi 80%. Matatizo yenye uwezekano mkubwa wa kusababisha shida za mapenzi ni yale yanayosababisha matatizo katika kazi ya mzunguko au ya nyurolojia. Sababu hizi zimechunguzwa zaidi kwa wanaume kuliko kwa wanawake. Etiolojia za kimwili kama vile magonjwa ya neva na ya moyo zimehusishwa moja kwa moja katika kumwaga manii mapema au kuchelewa kumwaga manii na pia katika tatizo la kusimika (Hawton 1993), lakini mchango wa sababu za fiziolojia kwa tatizo la kingono la wanawake si dhahiri. Hata hivyo, maandishi ya hivi karibuni yanapendekeza kwamba kunaweza kuwa na uharibifu katika awamu ya ashiki katika wanawake wenye ugonjwa wa kisukari. Kwa kuwa wanawake wenye ugonjwa wa kisukari huonyesha tofauti muhimu katika majibu yao kwa tatizo hili la kiafya, si ajabu kwamba athari za ugonjwa kwa ahiki pia hutofautiana sana. Kwa hakika, ukosefu wa ushirikiano wazi kati ya matatizo ya kiafya na utenda kazi wa kingono unaonyesha kuwa sababu za kisaikolojia zina sehemu kubwa katika matokeo ya matatizo hayo kwa utendakazi wa kingono (Melman et al. 1988).
Kenneth Maravilla, Profesa wa Radiolojia na Upasuaji wa Nyurolojia na Mkurugenzi wa Maabara ya Utafiti ya MRI (Upigaji picha wa viungo vya mwili kwa kutumia usumaku) katika Chuo Kikuu cha Washington, Seattle, alielezea matokeo ya utafiti juu ya utenda kazi wa kingono wa wanawake yaliyotokana na picha za ubongo. Katika utafiti mdogo wa majaribio wa wanawake wanne wenye tatizo la wanawake kupata ashiki ya kingono, Maravilla aliripoti kuwa kulikuwa na utendaji mdogo wa ubongo ulioonekana katika kundi hili, ikiwa ni pamoja na utendaji mdogo sana katika amidala (mkusanyiko wa viini unaopatikana katika sehemu ya mbele ya tundu la panja katika ubongo). Wanawake hawa pia walionyesha utendaji zaidi katika maeneo ya panja, tofauti na wanawake wasio na matatizo ya kingono, ambao hawakuonyesha utendaji katika maeneo kama hayo. Hii inaweza kuashiria ongezeko la kiwango cha kuzuia na kichocheo cha ashiki katika kikundi hiki kidogo cha wanawake wenye tatizo la kupata ashiki ya kingono.
Matibabu
[hariri | hariri chanzo]Ingawa tatizo la wanawake kupata ashiki ya kingono na shida ya wanawake kupata mshindo hudhihirika katika njia tofauti, hakuna ushahidi wa kuashiria ama sababu tofauti huchangia matatizo haya mawili au mbinu tofauti za matibabu zinafaa kutumika. Kwa hakika, mikakati sawa ya matibabu hutumika kwa jumla kwa shida zote mbili. Mikakati hii inawezahitaji kujalizwa na mbinu za ziada ili kutatua matatizo maalum kwa wanawake binafsi, lakini kwa ujumla ni mwanzo mzuri kwa kutatua masuala ambayo huchangia katika maendeleo na kukimu tatizo la kingono. Kwa sababu uhusiano kati ya mwanamke na mpenzi wake umeonekana kuwa na jukumu muhimu katika maendeleo na kukimu matatizo ya kingono, programu nyingi zimekusudiwa kutekelezwa na wapenzi, ingawa kunaweza kuwa na mikakati ya ziada inayotia mkazo kwa mtu binafsi. Pia ni muhimu kabisa kuitofautisha na shida isiyo ya kawaida ya kukosa hamu ya kingono.
Dawa iliopo bremelanotaidi, pia imepatikana kuongeza ashiki katika 90% ya waliofanyiwa uchunguzi, na ilikuwa inaendelezwa kwa nia ya kuiuza kama matibabu ya shida ya kupata ashiki ya kingono. Bremelanotaidi (mwanzoni PT-141) ilikuwa katika majaribio ya kimatibabu hadi 2007, lakini majaribio zaidi yalisitishwa kutokana na madhara kwa mfumo wa moyo.
Uhakiki
[hariri | hariri chanzo]Dhana ya tatizo la wanawake kupata ashiki ya kingono haikosi uhakiki. [3]
Tanbihi
[hariri | hariri chanzo]- ↑ DSM-IV, Shirika la Marekani la Magonjwa ya akili 1994, p.502
- ↑ Female Sexual Arousal Disorder and Female Orgasmic Disorder, Marita P. McCabe, 29 May 2006
- ↑ Moynihan R. The marketing of a disease: female sexual dysfunction.BMJ. 2005 Januari 22; 330 (7484) :192-4
Marejeo
[hariri | hariri chanzo]- Barlow David H (1986): Sababu za matatizo ya kingono: jukumu la wasiwasi na kuingiliwa- utambuzi. Jarida la Ushauri na Saikolojia ya Kiafya, 54, 140-148
- Beck J Gayle na Barlow David H (1984): Mitazamo ya sasa ya shida ya kingono: ukaguzi na mtazamo mbadala. Jarida la Saikolojia ya Kiafya 4:363-378
- Cahill C, Llewelyn SP, Pearson C: Madhara ya muda mrefu ya unyanyasaji wa kijinsia uliotendeka utotoni: ukaguzi. Br J Clin Psychol 30:117-130, 1991
- Delaney SM, McCabe Mbunge: Kutoweza kupata mshindo wa baadaye katika wanawake: mpango wa matibabu na uchunguzi kifani. Tiba ya Kimapenzi na Ndoa 3:165-190, 1988
- Hallstrom T, Samuelsson S: Mabadiliko katika tamaa ya kingono ya wanawake katika makamo: utafiti wa longitudo wa wanawake mjini Gothenburg. Arch Sex Behav 19:259-268, 1990
- Hawton K: Tiba ya Kimapenzi. Oxford, Uingereza, Oxford University Press, 1993
- Heiman JR, Gladue BA, Roberts CW, et al:. Sababu za kihistoria na za sasa zinazobagua wanandoa ambao ni waamilifu kingono na wasio waamilifu kingono. J ndoa Fam Ther 12:163-174, 1986
- Hoch Z, Safir mbunge, Peres G, et al:. Tathmini ya utendaji wa kingono - kulinganisha wanandoa walio waamilifu na wasio waamilifu kingono. J Sex Marital Ther 7:195-206, 1981
- Hof L, Berman E. Jenogramu ya kingono. J Marital Fam Ther 12:39-47, 1986
- Hulbert DF. Nafasi ya kudai katika ujinsia wa mwanamke: utafiti linganishi kati ya wanawake wanaodai na wasiodai kingono. J Sex Marital Ther 17:183-190, 1991
- Kilpatrick AC. Baadhi ya uhusiano wa uzoefu wa kingono wa wanawake utotoni: utafiti wa kutazama nyuma. J Sex Res 22:221-242, 1986
- Salamonsen LA: Shughuli za homoni katika gamba la mji wa mimba: ufinyanzi upya wa tishu na uvujaji damu ya uterasi, katika Maendeleo katika Utawala wa Kukoma Hedhi. Imehaririwa na Wren BG. London, Parthenon, 1997, pp 212-216
- Salmoni UJ, Geist SH: Athari za androjeni kwa ashiki katika wanawake. Jarida la Endokrinolojia ya Kiafya 3:235-238, 1943
- Segraves RT, Segraves KB. Ujinsia wa binadamu na kuzeeka. Jarida la Elimu na Tiba ya Jinsia 21:88-102, 1995
- Spector IP, Carey P: Matukio na maambukizi ya shida za kijinsia: uhakiki muhimu wa fasihi jarabati. Arch Sex Behav 19:389-408, 1990
- Spector KR, Boyle M: Maambukizi na utoaji wa sababu za magonjwa uliotambuliwa wa matatizo ya kingono ya wanaume ni sampuli isiyo ya kiafya. Br J Med Psychol 59:351-358, 1986
Viungo vya nje
[hariri | hariri chanzo]- Latest Trial Supports Importance of Testosterone for Sexual Function in Women Studied Archived 15 Julai 2011 at the Wayback Machine.
- Our Bodies Ourselves chapter on Female Sexual Dysfunction: A Feminist View Archived 26 Aprili 2007 at the Wayback Machine.
- Female Sexual Arousal Disorder and Female Orgasmic Disorder'