Rosalie Gicanda
| Rosalie Gicanda | |
 Malkia wa Rwanda | |
| Amezaliwa | 1928 Rwamagana, Rwanda-Urundi |
|---|---|
| Amekufa | 1994 Butare, Rwanda |
| Nchi | Rwanda |
| Kazi yake | Malkia |
Malkia Mjane Rosalie Gicanda (1928[1] – 20 April 1994) alikuwa mke wa Mfalme wa Rwanda (mwami) Mutara III Rudahigwa. Baada ya mume wake kufariki katika mazingira ya kutatanisha mwaka 1959, ufalme wa Rwanda ulidumu kwa miaka miwili tu zaidi, chini ya uongozi wa Mfalme Kigeli V Ndahindurwa kabla ya kufikia mwisho wake na Mapinduzi ya Rwanda mwaka 1961. Hata hivyo, Malkia aliendelea kuishi Butare, Rwanda pamoja na mama yake na watumishi wake kadhaa, ambapo baadaye aliuawa wakati wa mauaji ya halaiki ya Rwanda.
Maisha[hariri | hariri chanzo]
Mwaka 1953 mwandishi Mmarekani John Gunther alitembelea Rwanda akijiandaa kwa kitabu chake Inside Africa. Baada ya kumhoji mumewe Mutara III, Gunther alikutana kijamii na Malkia Rosalie Gicanda. Aliielezea kuwa na unyenyekevu katika tabia, akizungumza Kifaransa vizuri lakini hakuwa amesafiri sana.[2]
Kifo[hariri | hariri chanzo]
Tarehe 20 Aprili 1994, wakati wa mauaji ya halaiki ya Rwanda yakiendelea huko Butare, kikosi cha askari kilichoongozwa na Lt. Pierre Bizimana, kikifanya kazi chini ya amri ya Capt. Ildéphonse Nizeyimana, walimteka nyara aliyekuwa Malkia pamoja na wengine kutoka nyumbani kwake. Kisha waliwachukua mateka nyuma ya Jumba la Taifa (sasa ni Makumbusho ya Etnografia ya Rwanda) na kuwapiga risasi. Msichana mdogo ndiye aliyesalia hai kueleza hadithi ya mauaji hayo. Siku mbili baadaye, mama yake Malkia pia aliuawa. Kufuatia ombi la padre, Meya wa Butare Kanyabashi alikusanya mwili wa Malkia Gicanda na kuuzika katika uwanja karibu na nyumba yake.[3]
Majibu ya Umma[hariri | hariri chanzo]
Malkia alikuwa ni ishara hai kwa Tutsi, na mauaji yake yalishangaza wengi. Kimsingi yalitangaza mwanzo wa mauaji ya halaiki katika eneo la Butare, ambayo yalishuhudia baadhi ya ukatili mbaya kabisa uliofanywa wakati wa mapigano.
Baada ya mauaji ya halaiki, mahakama ya kijeshi ya Rwanda ilimpata naibu huyo wa kwanza wa ngazi ya mwanajeshi Aloys Mazimpaka na Luteni Pierre Bizimana na hatia ya mauaji ya halaiki na mauaji ya Malkia Gicanda na familia yake. (Chambre Specialisée du Conseil de Guerre de Butare, kesi namba LMD 187, LP 0001-PS 97, Hukumu iliyotolewa Julai 27, 1998.) Bizimana alihukumiwa kifo, Mazimpaka kifungo cha maisha gerezani.
Mnamo tarehe 6 Oktoba 2009, Nizeyimana alikamatwa huko Kampala, Uganda. Nizeyimana alikuwa mmoja wa washukiwa wanaotafutwa sana katika mauaji ya halaiki ya Rwanda.[4] Tarehe 19 Juni 2012, alipatikana na hatia katika Mahakama ya Jinai ya Kimataifa kwa ajili ya Rwanda kwa kutoa amri ya mauaji ya malkia wa zamani wa Tutsi, pamoja na mauaji mengine, na akahukumiwa kifungo cha maisha.[5]
Marejeo[hariri | hariri chanzo]
- ↑ Queen Rosalie Gicanda Grave Editorial Photo - Image: 20274161, Dreamstime, Retrieved 21 October 2016
- ↑ John Gunther, pages 674-675 Inside Africa, published Hamish Hamilton Ltd London, 1955
- ↑ Rwanda genocide: Nizeyimana convicted of killing Queen Gicanda, 19 June 2012, BBC, Retrieved 2 March 2016
- ↑ "Rwanda queen-killing suspect held". Oct 6, 2009. Iliwekwa mnamo Jun 18, 2020 – kutoka news.bbc.co.uk.
- ↑ "Rwandan queen killer convicted". Jun 19, 2012. Iliwekwa mnamo Jun 18, 2020 – kutoka www.bbc.co.uk.
|
Makala hii kuhusu mwanasiasa fulani bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu Rosalie Gicanda kama wasifu wake, habari za maisha au kazi yake? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari. |