Futiboli ya Marekani
.jpg)
Futiboli ya Marekani (kwa Kiingereza: American Football) ni mchezo unaochezwa na timu mbili za wachezaji kumi na mmoja kwenye uwanja wa mstatili na viunga vya kila mwisho. Timu iliyo na mpira wa umbo la mviringo, inajaribu kuteremsha uwanja kwa kukimbia na mpira au kuupitisha, wakati safu ya ulinzi ya timu bila mpira, inakusudia kuzuia na kuchukua mpira kwao wenyewe. Timu iliyo na alama nyingi mwishoni mwa mchezo inashinda.
Historia
[hariri | hariri chanzo]Futiboli ya Marekani ilibadilika nchini humo, ikitokana na michezo ya mpira wa miguu na raga. Mechi ya kwanza ya Futiboli ya Marekani ilichezwa mnamo Novemba 6, 1869, kati ya timu mbili za vyuo vikuu, Rutgers na Princeton, ikitumia sheria za mpira wa miguu wakati huo.[1] Seti ya mabadiliko ya sheria iliyoandaliwa tangu 1880 na Walter Camp, "Baba wa Futiboli ya Marekani"[2] iliendelea baadaye kufanyiwa mabadiliko. Mchezo huo unahusiana sana na Futiboli ya Canada, ambayo ilibadilika sambamba na mchezo wa Marekani. Sifa nyingi ambazo zinatofautisha football ya Amerika kutoka raga na mpira wa miguu pia zipo kwenye Futiboli ya Canada.[3] Michezo hiyo miwili inachukuliwa kama anuwai ya msingi ya mpira wa miguu.
Futiboli ya Marekani ni mchezo maarufu zaidi nchini Marekani. Aina maarufu za mchezo ni mpira wa miguu wa kitaalam na vyuo vikuu, na viwango vingine vikubwa ni mpira wa miguu wa shule ya upili na vijana. Kuanzia 2012, karibu wachezaji milioni 1 wa shule za upili na 70,000 wa vyuo hucheza mchezo huko Marekani kila mwaka. Ligi ya Kitaifa ya Futiboli ya Marekani, ligi maarufu zaidi ya Futiboli ya Marekani, ina mahudhurio ya juu zaidi ya ligi yoyote ya kitaalam ya michezo ulimwenguni. Mchezo wake wa ubingwa, Super Bowl, ni kati ya hafla zinazotazamwa zaidi ulimwenguni. Ligi hiyo ina mapato ya kila mwaka ya karibu dola za Kimarekani bilioni 13.[4] Ligi nyingine za kitaalam zipo ulimwenguni, lakini mchezo huo hauna umaarufu wa kimataifa wa michezo mingine ya Marekani kama baseball au mpira wa magongo.
Wachezaji
[hariri | hariri chanzo]Mchezo wa Futiboli ya Marekani unachezwa kati ya timu mbili za wachezaji kumi na moja kila moja.[5] Kucheza na zaidi ya kumi na moja uwanjani kunaadhibiwa. Timu zinaweza kubadilisha idadi yoyote ya wachezaji wao kati ya uchezaji.
Ingawa mchezo unachezwa karibu na wanaume tu, wanawake wanastahili kucheza katika shule ya upili, vyuo vikuu na mpira wa miguu. Hakuna mwanamke aliyewahi kucheza katika NFL, lakini wanawake wamecheza katika shule za upili na vyuo vikuu vya mpira wa miguu.[6]
Marejeo
[hariri | hariri chanzo]- ↑ "Birth of Pro Football | Pro Football Hall of Fame Official Site". www.profootballhof.com. Iliwekwa mnamo 2020-12-14.
- ↑ "Walter Camp | American sportsman". Encyclopedia Britannica (kwa Kiingereza). Iliwekwa mnamo 2020-12-14.
- ↑ "You are being redirected..." footballcanada.com. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2021-03-25. Iliwekwa mnamo 2020-12-14.
- ↑ "NFL revenue by year". Statista (kwa Kiingereza). Iliwekwa mnamo 2020-12-14.
- ↑ rpowell (2013-11-26). "Football Rules of the Game". NCAA.org - The Official Site of the NCAA (kwa Kiingereza). Iliwekwa mnamo 2020-12-14.
- ↑ Cretaz, Britni de la (2018-02-02), "More Girls Are Playing Football. Is That Progress? (Published 2018)", The New York Times (kwa American English), ISSN 0362-4331, iliwekwa mnamo 2020-12-14
|
Makala hii kuhusu mambo ya michezo bado ni mbegu. Je, unajua kitu zaidi kuhusu Futiboli ya Marekani kama historia yake, uenezi au kanuni zake? Labda unaona katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine habari zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari. |