Ukabaila

Ukabaila

Ukabaila

Ukabaila (kutoka Kiarabu: مقابل muqabil "aliyezaliwa katika ukoo maarufu"; kwa Kiingereza pengine linatafsiriwa feudalism) ni mfumo wa kijamii, kiuchumi na Kisiasa wa kumiliki majumba na ardhi kwa wingi sana na kupangisha watu wengine kwa malipo. Ukabaila ndio mfumo wa kwanza wa uchumi wenye unyonyaji.

Historia

Ukabaila ulianza kujitokeza barani Ulaya baada ya kuanguka kwa Dola la Roma ya Magharibi katika karne ya 5 BK, na ulifikia kilele chake kati ya karne ya 9 hadi karne ya 15. Kufuatia kusambaratika kwa mamlaka ya kifalme na serikali kuu, hasa wakati wa uvamizi wa mara kwa mara kutoka kwa Wavikingi, Wamongolia na Waislamu, watawala wa maeneo na wamiliki wa ardhi walichukua nafasi ya mamlaka ya kisiasa na kijeshi. Katika mfumo huu, wafalme au wakuu wa kifalme walitoa ardhi—maarufu kama “feuf” au mashamba—kwa wateule wao (mavassali) kwa masharti ya utii na huduma ya kijeshi. Hivyo basi, jamii ya Ukabaila iliundwa kupitia mnyororo wa wajibu na utegemezi kati ya tabaka mbalimbali za kijamii.

Kiini cha mfumo wa Ukabaila kilikuwa uhusiano wa mtegemezi kati ya bwana (mkabaila mkubwa) na vassali (mabwana wadogo). Bwana alipangia ardhi, kutoa ulinzi na kuendesha utawala wa eneo lake, huku vassali wakiahidi utii na msaada wa kijeshi. Chini ya mfumo huo walikuwepo wakulima na watumwa wa kulazimishwa (maserafu), waliolima ardhi kwa niaba ya mabwana kwa malipo ya ulinzi na sehemu ya mazao. Ingawa Ukabaila uliwezesha utulivu katika nyakati za machafuko, uliimarisha pia matabaka ya kijamii na kiuchumi, ambapo mali na mamlaka vilibaki mikononi mwa tabaka la juu. Kanisa Katoliki pia lilikuwa mhimili mkuu wa mfumo huo, likimiliki ardhi nyingi na kushiriki kikamilifu katika siasa na uchumi.

Kufifia kwa Ukabaila kulianza wakati wa mabadiliko ya kijamii, kiuchumi, na kisiasa katika karne za baadaye. Mlipuko wa Tauni ya Buboni (Black Death) katika karne ya 14 ulipunguza idadi ya watu kwa kiasi kikubwa, hali iliyoyumbisha mfumo wa mashamba ya mabwana na kuwapa maserafu nguvu mpya ya kujadiliana. Ustawi wa miji, biashara na kuenea kwa uchumi wa fedha vilianza kupunguza utegemezi wa vyanzo vya jadi vya mapato ya kifudal. Mwisho wa Enzi za Kati ulileta mabadiliko, ambapo majeshi ya kitaifa na tawala za kifalme zenye nguvu zilichukua nafasi ya mamlaka ya kifudal, na hivyo kuweka msingi wa enzi ya kisasa ya mataifa ya kitaifa.

Marejeo

Makala hii kuhusu mambo ya uchumi bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu Ukabaila kama historia yake au mahusiano yake na mada nyingine? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.