Bustani ya Sanamu ya Chapungu
Bustani ya Sanamu ya Chapungu[2] ni alama maarufu ya kitamaduni na bustani ya sanamu iliyopo Msasa, Harare, Zimbabwe, ambayo inaonyesha kazi za wachongaji wa mawe wa Zimbabwe. Ikiwa na zaidi ya ekari 15 za bustani zilizopangwa vizuri, bustani hii imejitolea kuonyesha urithi tajiri wa uchongaji wa mawe wa Kiafrika.
Historia
[hariri | hariri chanzo]Chapungu Sculpture Park ilianzishwa mwaka 1970 na Roy Guthrie kama Gallery Shona Sculpture. Guthrie alicheza jukumu muhimu katika kuhamasisha kazi za wachongaji wa Zimbabwe kwenye jukwaa la kimataifa. Juhudi zake zilisababisha maonyesho mengi, ikiwa ni pamoja na maonyesho ya kutembelea yaliyoitwa "Chapungu: Desturi na Hadithi - Utamaduni wa Jiwe," ambayo yalionyesha sanamu katika mabustani ya mimea mbalimbali ulimwenguni.
Baadhi ya maeneo yaliyotembelewa ni pamoja na:
Baadhi ya maeneo yaliyotembelewa ni pamoja na:
- (1999) Kirstenbosch National Botanical Garden, Cape Town, South Africa
- (2000) Royal Botanical Gardens, Kew,[3] London, United Kingdom,
- (2001) Missouri Botanical Garden, St Louis, USA
- (2001) Boyce Thompson Arboretum State Park, Superior, USA
- (2002) Red Butte Garden and Arboretum, Salt Lake City, USA
- (2003) Garfield Park Conservatory, Chicago, USA
- (2003) Chicago Botanic Garden, Chicago USA
- (2004) Denver Botanic Gardens, Denver, USA
Mkusanyo
[hariri | hariri chanzo]Sanamu huko Harare inajumuisha mkusanyo mkubwa zaidi kutoka kizazi cha Kwanza (waliounda kati ya miaka ya 1960 na miaka ya 1980) hadi leo, ikionyesha kazi za wachongaji maarufu kama vile Joram Mariga, Joseph Ndandarika, Henry Munyaradzi, Nicholas Mukomberanwa, Sylvester Mubayi, Bernard Matemera, Richard Mteki, John, Bernard na Lazarus Takawira, na Brighton Sango, pamoja na wengine wengi kutoka kizazi cha Pili (waliounda kati ya miaka ya 1980 na 1990) kama vile Tapfuma Gutsa, Agnes Nyanhongo, Colleen Madamombe, Rachel Ndandarika, Dominic Benhura, Joe Mutasa, Arthur Fata, Jonathan Gutsa, Fabian Madamombe, Taylor Nkomo na Eddie Masaya. Kazi hizi za sanaa, zilizochongwa kutoka kwenye mawe mbalimbali ya Zimbabwe, zinaonesha uhusiano wa kina wa nchi hiyo na ulimwengu wa asili, kiroho, na urithi wa kinasaba. Chapungu imejitolea kuonyesha sanamu halisi za wachongaji hawa maarufu katika makumbusho yake ya nje, hasa inayojitolea kwa wachongaji wa mapema, ikiwa ni pamoja na wasanii wa awali kutoka Jumuiya ya Tengenenge. Huko, shule nyingi na wakusanyaji wa sanaa hujifunza kuhusu kazi za sanaa zilizotokea wakati huo, ambazo nyingi zilikuwa za asili kwa sababu zilichongwa kwa kutumia zana za mkono bila mashine.
Kwa wale wanaotafuta uzoefu wa kibinafsi zaidi na sanaa ya kisasa ya Zimbabwe, ukumbi wa ndani wa makumbusho unaonyesha mkusanyiko wa kipekee wa sanamu zilizochongwa kutoka kwenye mawe ya thamani kama vile rose quartz, verdite, aventurine, red jasper, na agate. Kazi hizi za kipekee zinaonyesha ubunifu na maono ya kisanii ya wachongaji wa kisasa wa Zimbabwe.
Vipengele
[hariri | hariri chanzo]Hifadhi ya Sanamu ya Chapungu inajulikana kwa utulivu wake na hutoa wageni nafasi ya kupumzika na kutafakari mbali na msongamano wa maisha ya kila siku. Mlango mkuu unaonekana kama kanisa zaidi ya miti ya Mto wenye zaidi ya miti ya Mto, ikiunda mlango mzuri kuingia katika hifadhi hiyo. Ndani ya hifadhi, wageni wanaweza kuchunguza bustani zilizopangwa vizuri ambazo zina zaidi ya aina 100 za miti na vichaka vya asili, vikitoa mandhari nzuri kwa sanamu za mawe.
Hifadhi hii ina mkusanyiko mbalimbali wa sanamu kubwa za mawe, kila moja ikiwa na hadithi yake na umuhimu wake wa kitamaduni. Sanamu hizi hutoa mwangaza wa urithi tajiri wa Afrika na kusherehekea vipaji na ubunifu wa wachongaji wa Zimbabwe.
Wasanii
[hariri | hariri chanzo]Miongoni mwa wasanii ambao kazi zao zinaweza kuonekana kwenye hifadhi ni:
- Dominic Benhura
- Crispen Chakanyuka
- Square Chikwanda
- Sanwell Chirume
- Stanford Derere
- Arthur Fata
- Barankinya Gotsa
- Tapfuma Gutsa
- Chrispen June
- Makina Kameya
- Biggie Kapeta
- Royal Katiyo
- Samson Kuvengura
- Derek Macheka
- Colleen Madamombe
- Fabian Madamombe
- Wazi Maicolo
- Amali Mailolo
- Damian Manhuwa
- Josia Manzi
- Joram Mariga
- Eddie Masaya
- Moses Masaya
- Passmore Mashaya
- Bernard Matemera
- Boira Mteki
- Bryn Mteki
- Richard Mteki
- Sylvester Mubayi
- Thomas Mukarobgwa
- Nicholas Mukomberanwa
- Joseph Muli
- Henry Munyaradzi
- Joe Mutasa
- Tendai Mutasa
- Joseph Muzondo
- Joseph Ndandarika
- Locardia Ndandarika
- Agnes Nyanhongo
- Euwit Nyanhongo
- Gedion Nyanhongo
- Brighton Sango
- Amos Supuni
- Bernard Takawira
- John Takawira
- Lazarus Takawira
Kituo cha Uchongaji Chapungu
[hariri | hariri chanzo]Hifadhi pia ina Kituo cha Sanamu cha Chapungu, ambacho kinahifadhi programu muhimu ya makazi na kucheza jukumu muhimu katika kubuni maisha ya wachongaji chipukizi. Kituo hicho kinafanya programu ya makazi ambayo hutoa fursa kwa wasanii wanaochipukia kufanya kazi pamoja na wachongaji waliojulikana na kujifunza kutokana na uzoefu wao. Aidha, HAYA Cooperative, kikundi cha wasanii wanaofanya kazi Chapungu, wanachangia kikamilifu katika jamii ya kisanii katika hifadhi hiyo.
Upanuzi
[hariri | hariri chanzo]Mwaka 2007, Hifadhi ya Sanamu ya Chapungu iliongeza eneo lake hadi Loveland, Colorado, kwa kuanzisha hifadhi na ukumbi mwingine. Upanuzi huu umewawezesha hadhira kubwa zaidi kupata uzoefu wa urembo na umuhimu wa kitamaduni wa sanamu za mawe za Zimbabwe.
Marejeo
[hariri | hariri chanzo]- ↑ Winter-Irving, Celia (2004). Pieces of Time: An anthology of articles on Zimbabwe’s stone sculpture published in The Herald and Zimbabwe Mirror 1999–2000. Zimbabwe: Mambo Press. ISBN 0-86922-781-5.
- ↑ "Home". chapungusculpturepark.com. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2024-05-06. Iliwekwa mnamo 2024-06-13.
- ↑ Catalogue published by Chapungu Sculpture Park, 2000, 136pp printed in full colour, with photographs by Jerry Hardman-Jones and text by Roy Guthrie (no ISBN)
Makala hii kuhusu mambo ya utamaduni bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu Bustani ya Sanamu ya Chapungu kama historia yake au mahusiano yake na mada nyingine? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari. |