Tazama chanzo cha Ziwa Mälaren

{{Infobox lake
 |lake_name = Mälaren
 |image_lake = Mälarsee.jpg
 |caption_lake = at dusk
 |image_bathymetry =
 |caption_bathymetry =
 |coords = {{coord|59|30|N|17|12|E|region:SE_type:waterbody|display=inline,title}}
 |location= Sweden
 |type =
 |inflow =
 |outflow =
 |catchment =
 |basin_countries = Sweden
 |length =
 |width =
 |area = 1,140 km²
 |depth = 13 m
 |max-depth = 63 m
 |volume = 14 km³
 |residence_time =
 |shore =
 |elevation =
 |islands = [[Selaön]], [[Svartsjölandet]] (''see [[#Larger islands|list]]'')
 |cities =
}}

	[[Picha:Mälarsee.jpg|thumb|Ziwa Mälaren huko dusk]]	


'''Ziwa Mälaren'''  {{Audio|sv-Mälaren.ogg}} (lilijulikana pia kama ''Ziwa Malar'' katika [[Kiingereza]]) ni [[ziwa]] la [[tatu]] kwa ukubwa katika [[Uswidi]], baada ya Maziwa [[Vänern]] na [[Vättern]]. Eneo lake ni km² 1,140 na [[kina]] chake kikuu ni m 64. Ziwa hili linatoka kutoka kusini hadi kaskazini, katika [[Bahari ya Baltiki]] kupitia [[Södertälje kanal, Hammarbyslussen, Karl Johanslussen]] na [[Norrström.]] Ziwa la Mälaren lililo mashariki, kati ya [[Stockholm]], linaitwa [[Riddarfjärden]]. Ziwa hili liko katika [[Svealand]] na kuzungukwa [[mikoa]] ya [[Uppland]], [[Södermanland]], [[Närke]] na [[Västmanland]]. [[Visiwa]] mbili kubwa katika Mälaren ni [[Selaön]] (km² 91) na [[Svartsjölandet]] (km² 79).

Makazi ya [[Viking age Birka]] katika kisiwa cha [[Björkö]] na [[Hovgården]] kwenye kisiwa jirani [[Adelsö ]]yamekuwa makazi ya UNESCO tangu mwaka wa 1993, kama ana [[ikulu ya Drottningholm]]katika kisiwa cha [[Lovön.]]

== Asili ya Jina ==
[[Picha:Mälaren.png|right|thumb|180px|Ramani]]
Aili ya jina ''Mälaren''  hutokana na [[Norse ya awali]] neno ''mælir''  lililojitokeza katika rekodi ya kihistoria katika miaka ya 1320 na maana yake ni [[changarawe.]] Ziwa lilijulikana kama ''Løgrinn''  awali, ambalo ndilio tamko la awali la "Ziwa", kutokana ''lögr,''  maana ziwa au kioevu. Hii in maana sawa na kitendo''löga,''  " kuoga", inayohusiana na ''lördag,''  "Jumamosi".
<ref name="DN-Stugart-1">{{cite web | title = Vad betyder namnet Mälaren? | author = Martin Stugart | date = 2004-10-04 | publisher = [[Dagens Nyheter]] | location = Stockholm | accessdate = 2007-03-12 | url = http://www.dn.se/DNet/jsp/polopoly.jsp?a=326458 | archivedate = 2007-09-27 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20070927223032/http://www.dn.se/DNet/jsp/polopoly.jsp?a=326458 }}</ref><ref name="DN-Stugart-2">{{cite web | title = Varifrån kommer namnet Mälaren? | author = Martin Stugart | date = 2004-03-22 | publisher = [[Dagens Nyheter]] | location = Stockholm | accessdate = 2007-03-12 | url = http://www.dn.se/DNet/jsp/polopoly.jsp?a=246835 | archivedate = 2007-09-27 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20070927222911/http://www.dn.se/DNet/jsp/polopoly.jsp?a=246835 }}</ref>

==Jiolojia==
[[Picha:La3-demis-malaren.png|300px|thumb|Maelezo ya Mälaren, pamoja na eneo la mjini Stockholm mijini katika kulia.]]
Katika mwisho wa kipindi cha barafu karibu miaka 11,000 iliyopita, kiasi kikubwa cha kaskazini mwa Ulaya na Amerika ya Kaskazini ilikuwa imefunikwa na [[barafu]]iliyokuwa na kina hadi cha 3 km. Mwishoniwa kipindi cha barafu wakati barafu ilianza kuyeyuka, kuondolewa kwa uzito kutoka nchi unyogovu kulisababisha [[ushikanaji.]] Awali ushikanaji wa barafu ulikuwa kasi, kuenea karibu 7.5 cm / mwaka. Awamu hii ilidumu kwa karibu miaka 2,000, na ulifanyika kama barafu ilikuwa ikiyeyuka. Mara ushikanaji wa barafu ulikuwa kamili,mwendo wa uninuajiwa ulishuka hadi 2,5 cm / mwaka, na ilipungua kwa kasi baadaye. Leo, kiwango cha uinuwaji ni karibu 1 cm / mwaka au chini, na tafiti zinaonyesha kwamba unganaji wa barafu utaendelea karibu miaka 10,000 miingine. Uinuwaji jumla baada ya kushikana kunweza kuwa hadi 400 m {{Fact|date=Machi 2007}}

Wakati wa [[Wavikingi]] Mälaren ilikuwa bado ufuko wa Bahari ya Baltic, na vyombo vya majini vingeweza kuenda mbali hadi ndani ya Uswidi. [[Birka]] ilikuwa karibu na njia za biashara kupitia njia ya [[Södertälje.]] Kutokana na ushikanaji wa barafu, vina vya njia ya Södertälje na mdomo wa pwani ya [[Riddarfjärden]] vilipunguka na karibu 1200 na meli zilibidi zilibidi kuongoa mizigo karibu na kingilio, na kwa muda eneo hili liliweza kuwa ziwa. Upungufu wa Birka na inayofuata misingi wa [[Stockholm]] katika ya Riddarfjärden zilitengana kutokana na ushukanaji wa barafu na kubadilisha sura yabonde ya Mälaren. Ziwa liko wastani wa mita 0.7 juu ya [[usawa wa bahari.]]

==Hadithi==
Kulingana na [[Hadithi ya Norse]], ziwa hili liliundwa na mungu [[Gefjun]] wakati alimhadaa [[Gylfi]], mfalme wa [[Gylfaginning]] kutoka Uswidi.  Nchi hiyo iliondolewa na Gefjun na kusafirishwa hadi [[Denmark]], na kuwa kisiwa cha [[Zealand.]]

== Jiografia ==
Uteuzi, katika herufi:

{|
! Visiwa Vikubwa
! Sehemu kuu
! Miji mikuu na Manispaa zinazopakana na ziwa hili
|-
|  | - Valign = top
|
* [[Adelsö]]
* [[Aspön]]
* [[Björkö]]
* [[Ekerö]]
* [[Helgö]]
* [[Kungsholmen]] (Stockholm)
* [[Kurön]]
* [[Lilla Essingen]] (Stockholm)
* [[Lovö]]
* [[Munsö]]
* [[Ridön (Västmanland)]]
* [[Ridön (Södermanland)]]
* [[Selaön]]
* [[Stora Essingen]] (Stockholm)
* [[Svartsjölandet]]
* [[Tosterön]]

|  | - Valign = top
|
* [[Galten]]
* [[Blacken]]
* [[Freden]]
* [[Vårbyfjärden]]
* [[Västeråsfjärden]]
* [[Granfjärden]]
* [[Oknöfjärden]]
* [[Gripsholmsfjärden]]
* [[Prästfjärden]]
* [[Björkfjärden]]
* [[Ekoln, Gorran]] &amp; [[Skarven]]
* [[Östra Mälaren]]

|  | - Valign = top
|
* [[Bålsta]]
* [[Hallstahammar]]
* [[Köping]]
* [[Kungsängen]]
* [[Kungsör]]
* [[Mariefred]]
* [[Stockholm]]
* [[Strängnäs]]
* [[Södertälje]]
* [[Torshälla]]
* [[Västerås]]

|}

==Mazingira==
Ndege wengi wa [[Kiota]] katika Mälaren pia hupatikana katika Bahari ya Baltic. Baada ya utafiti wa mwaka wa 2005, aina kumi waliopatikana walikuwa [[ka Tern, sill Larus, Black-headed Gull, gemensamma Larus, mallard, tufted duck, Kanada Goose, gemensamma goldeneye, mindre Black-backed Gull]] na [[Sandpiper.]] [[tai mwenyae mkia mweupe, Greylag Goose, barnacle Goose, diver mweusi, Red-breasted merganser]] na [[gadwall]] ni pungufu , na baadhi ya hawa huwa katika hatarini ya kuisha katika Mälaren. Tangu mwaka wa 1994 jamii ya [[cormorant kubwa]] ''Phalacrocorax carbo sinensis,''  huishi katika eneo hilo. Utafiti wa mwaka wa 2005 uligundua makoloni na vioyta 2178 nests, ambayo koloni kubwaviota ilikuwa na viota 235. Wataalam wengi wanaamini kuwa idadi ya cormorant imeongezeka na kutengemaa na viota takriban 2000. <ref name="fåglar">[http://www.skargardsbryggan.com/dokument/malarens_faglar_2005_.pdf Länsstyrelsen i Stockholms län] {{Wayback|url=http://www.skargardsbryggan.com/dokument/malarens_faglar_2005_.pdf |date=20070928042245 }} - Rapport 2006:02: Mälarens Fåglar (pdf, katika Swedish)</ref>

Jamii moja yenya vitendo ni [[osprey]] ambayo inapatikana kwa wingi katika ziwa Mälaren. Osprey huishi katika karibu pwani zaote za ziwa hili <ref name="fåglar"></ref>

== Utalii ==
* [[Utter Inn]] ni [[hoteli]] iliyo chini ya maji iliyoundwa na msanii [[Mikael Genberg]], iko katika ziwa hili.

== Marejeo ==
{{Marejeo}}

== Viungo vya nje ==
* [http://www.malaren.com/ Mälarguiden] - Maelekezo ya Mälaren ( katika uswidi lakini ramani nyingi na baadhi ya maandishi ya Kiingereza )
* [http://www.strommakanalbolaget.com/ Strömma Kanalbolaget] {{Wayback|url=http://www.strommakanalbolaget.com/ |date=20061108183254 }} - zuru za mashau katika Mälaren
* [http://www.malarslott.se/ Nyumba za kifahari katika Mälaren]

{{Large lakes of Sweden}}
{{DEFAULTSORT:Malaren}}

[[Jamii:Maziwa ya Uswidi]]