Verónica I wa Matamba

Verónica Guterres Kangala Kingwanda (Cangala Quinguanda kwa ufafanuzi wa sasa; alifariki 1721) alikuwa mtawala wa ufalme wa pamoja wa ufalme wa Ndongo na ufalme wa Matamba, 1681–1721.

Maisha ya awali

Verónica alikuwa mtoto wa Mfalme wa Matamba João Guterres Ngola Kanini wa ufalme uliojumlisha Ndongo na Matamba na alikuwa mtawala muhimu wa Ukoo wa Guterres ulioundwa na Malkia Njinga Mbande. Inawezekana alikuwa muhimu sana katika kuanzisha mazoea ya mara kwa mara ya kuwa na watawala wanawake nchini baada ya utawala wenye vurugu na mara kwa mara uliokumbwa na changamoto za Njinga na dada yake Barbara kati ya mwaka 1624 na 1666.

Hakuna hati za kisasa zinazoashiria umri wake. Huenda alibatizwa pamoja na mabwana wengine wa Ndongo-Matamba wakati wa shughuli za kimisheni huko Matamba baada ya kuanzishwa kwa misheni ya Capuchin mwaka 1656. Inaonekana daima alijiona kama Mkristo.

Utawala

Verónica alipata uongozi baada ya vita ya Wareno dhidi ya Matamba mnamo 1681 ambapo mtangulizi wake na kaka aliuawa katika Vita ya Katole. Ingawa kaka yake aliuawa katika tukio hilo, majeshi ya Matamba yalishinda vita na Wareno wakajiondoa na jeshi lao. Hata hivyo, Malkia Verónica aliamua kutafuta amani, kusaini mkataba na Ureno mnamo 1683. Mkataba huu wa amani ungeongoza uhusiano kati ya Ureno na Matamba kwa muda mrefu, lakini kwa kweli mara chache ulifuatwa na pande zote mbili.

Kuanza tena vita

Mwaka 1689, alishambulia Wareno huko Cahenda katika eneo la Dembos kuelekea magharibi, eneo lililokuwa linatiliwa shaka kati ya Ndongo, ufalme wa Kongo na Ureno. Alikuwa na hamu ya kurejesha madai ya Matamba juu ya eneo la Dembos lililokuwa moja kwa moja upande wa mashariki mwa Matamba, na katika miaka 1688–89 majeshi yake yalikaribia eneo hilo na kutishia maeneo ya Wareno karibu na Ambaca, mji wao wa ngome ambao ulionyesha mpaka wa magharibi wa koloni ya Angola. Wareno walichukua hatua na kudhoofisha ufanisi wa kampeni hiyo.

Karibu mwaka 1701, Luca da Caltanisetta, mkuu wa misheni ya Kikapuchini Angola, aliandika barua kwake akitaka kurejesha misheni ambayo ilikuwa imebaki bila kiongozi na kurudisha watu hao kwenye ghala la Kanisa Takatifu. Verónica, ambaye nchi yake haikuanguka kabisa katika kipagani alimwandikia barua ya kidini akieleza wasiwasi wake kwamba ilimuumiza kuona watoto wake wanakufa bila ubatizo lakini alikuwa amechoshwa na watu weupe na hataona yeyote wao katika korti yake pamoja na wamishonari.

Alichukua tena juhudi za kupanua ufalme katika maeneo ya Kireno mwaka 1706, na labda kwa sababu hiyo alikuwa na mabalozi katika korti ya Kingo Pedro IV mwaka huo. Lakini juhudi zake zilizuiliwa, kwani vikosi vya Kireno vilikuwa na nguvu sana na aliacha kujaribu. Hata hivyo, hali ya mapigano ya kiwango cha chini kati ya jeshi lake na Wareno huko Ambaca na Cahenda ilisababisha karibu watu wote wa nchi upande wa magharibi mwa Matamba kukimbia au kukamatwa na kupelekwa Marekani. Wale waliokamatwa na Wareno walikuwa mara nyingi wamepelekwa Brazil, wale waliokamatwa na Verónica mara nyingi walikuwa wamenunuliwa na wafanyabiashara wa watu wa Vili, waliokuwa wakiishi katika ufalme wa Loango kaskazini, na baadaye kuuzwa kwa wafanyabiashara wa Uingereza, Wadachi au Wafaransa ambao walikuwa wakitembelea pwani hiyo.

Verónica aliendelea na jitihada zake za kupanua udhibiti wa Matamba juu ya maeneo ambayo ilidai katika karne ya kumi na saba. Alifariki mwaka 1721 na kurithiwa na mwanae Afonso I.

Marejeo

Makala hii kuhusu mwanasiasa fulani bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu Verónica I wa Matamba kama wasifu wake, habari za maisha au kazi yake? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.