Tazama chanzo cha UEFA

{{Infobox organization
|name          = Union of European Football Associations
|image         = UEFA logo.svg
|caption       =
|type          = Sports organisation
|membership    = [[List of men's national football (soccer) teams#UEFA .28Europe.29|53 national associations]]
|formation     = 15 Juni 1954
|map           = UEFA member associations map.svg
|mcaption      = UEFA member associations are in blue
|headquarters  = [[Nyon]], [[Switzerland]]
|leader_title  = [[List of Presidents of UEFA|President]]
|leader_name   = [[Michel Platini]]
|website       = [http://www.uefa.com www.uefa.com]
|language = [[English language|English]], [[French language|French]]
}}[[Picha:Siège_UEFA_Nyon_(Suisse).JPG|thumbnail|right|200px|Makao ya UEFA,Nyon, Switzerland]]
'''Muungano wa Mashirikisho ya Soka Barani Ulaya''' ([[kifupi]]: '''UEFA''' kutoka {{lang-fr|Union des associations européennes de football}}) ni chama kinachotawala na kudhibiti [[kandanda]] barani Ulaya. 

UEFA inawakilisha mashirikisho ya soka ya mataifa ya [[Uropa]], inaendesha mashindano ya mataifa na ya vilabu barani Uropa, na inadhibiti pesa za tuzo, kanuni na haki za vyombo vya habari katika mashindano hayo. Mashirikisho kadhaa ya kitaifa ambayo kijiografia yako barani [[Asia]] au mara nyingi katika [[Asia]] huwa katika UEFA na wala sio katika [[Shirikisho la Soka la Asia]] (AFC). Mataifa haya ni [[Armenia]], [[Georgia]], [[Kazakhstan]], [[Uturuki]], [[Israeli]], [[Kupro]], [[Urusi]] na [[Azerbaijan]] (Israeli na AFC Kazakstan ni wanachama wa zamani wa AFC). Cyprus ilichagua kuorodheshwa kama taifa la soka ya Uropa - ilikuwa na chaguo la Ulaya, Asia au Afrika.

UEFA ndilo shirikisho la bara kubwa zaidi katika [[FIFA]] kwa sita yaliyomo. Kati ya mashirikisho yote, kwa mbali ndilo lenye nguvu zaidi katika masuala ya mali na ushawishi katika ngazi ya klabu. Karibu wachezaji wote mashuhuri wa soka ulimwenguni hucheza katika ligi za Uropa, kidogo kwa sababu ya mishahara inayopatikana kutoka vilabu tajiri zaidi duniani, hasa katika [[Uingereza]], [[Uhispania]], [[Italia]] na [[Ujerumani]]. Nyingi ya timu za kitaifa zenye nguvu zaidi duniani ziko katika UEFA. Katika nafasi 32 zilizoko katika [[Kombe la Dunia la FIFA]] 2010, 13 zilitengewa timu za mataifa ya UEFA, na kwa sasa 12 ya timu bora 20 kulingana [[Orodha ya FIFA]] ya Dunia ni wanachama wa UEFA.

UEFA ilianzishwa tarehe 15 Juni 1954 mjini [[Basel]], Uswisi kufuatia majadiliano kati ya mashirika ya soka ya [[Ufaransa]], [[Italia]] na [[Ubelgiji]]. Makao makuu yalikuwa Paris hadi 1959 wakati shirikisho hili lilihamia [[Bern]]. [[Henri Delaunay]] ndiye aliyekuwa Katibu Mkuu wa kwanza na [[Ebbe Schwartz]] rais. Ofisi ya utawala wake imekuwa katika [[Nyon]], Uswisi, tangu mwaka 1995. Awali ilikuwa inajumuishwa na vyama 25 vya kitaifa. Hivi sasa kuna vyama 53 (angalia chini ya ukurasa huu au ''[[Orodha ya UEFA timu za kitaifa za kandanda).]]''  Timu za UEFA za kitaifa zimeshinda [[Kombe la Dunia la FIFA]] mara tisa (Italia 4, Ujerumani 3, Uingereza na Ufaransa nyara kila moja), kama timu za mataifa ya [[CONMEBOL]], na vilabu vya UEFA vimeshinda [[Kombe]] la [[intercontinental]] mara 21 na [[Kombe la dunia la Klabu la FIFA]] mara 3, kombe moja tu chini ya vilabu vya CONMEBOL.

UEFA, kama mwakilishi wa vyama vya kitaifa, imekuwa na mifarakano kadhaa na [[Tume]] ya [[Ulaya]]. Katika miaka ya 1990 masuala ya haki za televisheni na hasa uhamisho wa kimataifa ([[tawala la Bosman]]) umebidi upitie baadhi ya mabadiliko makubwa ili kubakia sambamba na sheria ya Ulaya.

== Mashindano ==
=== Kibara ===
Mashindano makuu ya timu za wanaume za kitaifa ni ya [[Mabingwa wa Soka ya Uropa ya UEFA]], yaliyoanza mwaka 1958, na fainali ya kwanza ikafanyika mwaka 1960, na ikajulikana kama Kombe la Mataifa ya Ulaya hadi 1964. UEFA pia inaendesha mashindano ya kitaifa ya walio na miaka [[Chini ya 21]], [[Chini ya 19]] na [[Chini ya 17]]. Kwa timu za taifa za wanawake, UEFA huendesha [[Michuano ya Wanawake ya UEFA]] kwa pande mwandamizi za kitaifa na [[Mabingwa chini ya 19]] katika kiwango cha miaka chini ya 19, tangu mwaka 2008 kuna [[Kombe la UEFA la Chini-17]] kwa walio na chini ya miaka 17.

UEFA pia hupanga [[Kombe la UEFA-CAF Meridian]] na [[CAF]] kwa timu za vijana.

UEFA ilizindua [[Kombe la Kanda la UEFA]], kwa timu zisizo na utaalamu, mwakani 1999.

Katika [[futsal]] kuna [[michuano]] ya [[UEFA Futsal]] na [[Michuano ya UEFA Futsal Chini ya 19]].

=== Klabu ===
==== Kandanda ya shirikisho ====
[[Picha:UEFA members.png|thumb|UEFA na klabu ya nchi mwanachama ushindani kuingia haki, 2007 / 8]]
UEFA pia huendesha mashindano mawili makuu ya vilabu barani Ulaya (yajulikanayo kama ''mashindano ya vilabu ya UEFA'' : [[Ligi ya Mabingwa ya UEFA]] ilifanyika kwanza mwakani 1955, na ilikuwa ikijulikana kama Kombe la Vilabu Bingwa barani Uropa (au Kombe la Uropa tu) hadi 1992; na [[Ligi ya Uropa ya UEFA]] (awali Kombe la UEFA), kwa washindi wa mchujo wa kitaifa na timu za ligi bora zaidi, ilizinduliwa na Uefa mwaka 1971 kama mwandamizi wa [[Kombe la Inter-Cities Fairs]] (pia ilianza mwaka 1955 lakini haikutambuliwa na UEFA <ref name="official">{{cite web | url=http://www.uefa.com/competitions/supercup/news/kind=32/newsid=447085.html | title=Orodha rasmi ya vikombe na michuano ya vilabu vya Uropa | work=uefa.com | accessdate=21 Agosti 2006 | archivedate=2010-01-31 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20100131103346/http://www.uefa.com/competitions/supercup/news/kind%3D32/newsid%3D447085.html }}</ref> Shindani la tatu, [[Kombe la Washindi]], lilianza mwaka 1960 na lilimezwa na kombe la UEFA  mwaka 1999.

[[Kombe la UEFA Super]], ambalo huweka pamoja washindi wa Ligi ya Mabingwa dhidi ya washindi wa ligi ya UEFA Europa (awali washindi wa Kombe la Washindi), lilizinduliwa mwaka wa 1973.

[[Kombe la UEFA]] la [[Intertoto]] lilikuwa ni shindano la majira ya joto, awali liliendeshwa na shirikisho la vyama vya soka vya [[Uropa ya Katikati]] , ambalo lilizinduliwa tena na kutambuliwa kama shindano rasmi la UEFA na UEFA mwakani 1995. Kombe la mwisho la Intertoto lilifanyika  mwaka 2008. UEFA pia huandaa [[Ligi ya Mabingwa ya Wanawake ya UEFA]] ya vilabu vya timu za wanawake, iliyofanyika kwanza mwaka 2001, na ikajulikana kama Kombe la Wanawake la UEFA hadi 2009.
Kombe la [[UEFA / CONMEBOL la inta-kontineneti]] liliandaliwa pamoja na [[CONMEBOL]] kati ya [[Ligi]] ya [[Mabingwa]] na washindi wa [[Copa Libertadores]].

[[Timu tatu]]<ref>{{es}} {{cite web | url=http://hemeroteca.elmundodeportivo.es/preview/2003/09/23/pagina-7/552332/pdf.html| title=Un dilema histórico | work=El Mundo Deportivo's Historical Archive | accessdate=23 Septemba 2003 }}</ref><ref>{{es}} {{cite web | url=http://hemeroteca.elmundodeportivo.es/preview/1987/03/20/pagina-34/1264069/pdf.html?search=ganadores%20de%20las%20tres%20competiciones%20europeas| title=El Barça, gran atracción del sorteo | work=El Mundo Deportivo's Historical Archive | accessdate=16 Julai 1992}}</ref>[[(Juventus, Ajax]] na [[Bayern Munich)]], ndio [[tu zimeshinda kila shindano ya mashindano yote matatu]] (Kombe la Uropa/Ligi ya Mabingwa ya UEFA, Kombe la Washindi la UEFA na Kombe la UEFA/ Ligi ya Europa),<ref>{{cite web | url=http://www.uefa.com/magazine/news/kind=512/newsid=219635.html| title=Mtu mwenye mguzo wa dhahabu | work=uefa.com | accessdate=27 Agosti 2004 }}</ref> ufanifu ambao hauna uwezekano tena kwa timu yoyote ambayo haikushinda Kombe la Washindi (kama vile Real Madrid). Kwa sasa kuna timu tisa barani Uropa ambazo zimeshinda vikombe viwili kati ya vikombe vyote vitatu; zote zimeshinda Kombe la Washindi, nne zinahitaji kushinda katika Ligi ya Mabingwa na tano zinahitaji kushinda Ligi ya Europa ya UEFA.
[[Juventus]] ndiyo timu ya pekee barani Uropa kuwahi kushinda vikombe na michuano yote rasmi ya UEFA<ref name="official" /> na, kama upande wa kwanza katika historia ya soka ya Ulaya kuwahi kushinda mashindano matatu makuu ya UEFA, walipokea ''[[Plaque ya UEFA]]''  kutoka kwa Umoja wa Ulaya wa Vyama vya Mpira mnamo tarehe 12 Julai 1988 <ref>{{cite news|language=Spanish|url=http://hemeroteca.lavanguardia.es/preview/1988/07/13/pagina-53/33040569/pdf.html|title=Sorteo de las competiciones europeas de fútbol: el Fram de Reykjavic, primer adversario del F.C. Barcelona en la Recopa|publisher=[[La Vanguardia]]|format=PDF|page=53|date=1988-07-13|accessdate=2009-11-15}}</ref><ref name="UEFA Plaque">{{it}} {{cite web | url=http://archiviostorico.gazzetta.it/1997/maggio/24/Tutto_inizio_con_poesia_ga_0_9705246555.shtml| title=Yote huanza na ushairi 'kidogo' | work=Gazzetta dello Sport's Historical Archive | accessdate=24 Mei 1997}}</ref>

==== Futsal ====
Katika futsal kuna [[Futsal UEFA Cup]].

== Marejeo ==
{{Marejeo}}

== Viungo vya nje ==
{{commonscat}}
* [http://www.uefa-coefficients.com/ UEFA RANKINGS AND MORE...]
*[http://www.uefa.com UEFA ukurasa wa mwanzo]
{{Navboxes | title = Viungo | list1 =
{{International football}}
{{UEFA associations}}
{{UEFA teams}}
{{International women's football}}
{{UEFA women's teams}}
{{International club football}}
{{UEFA leagues}}
{{UEFA women's leagues}}
{{International futsal}}
{{International Club Futsal}}
{{International Beach Soccer}}}}
{{DEFAULTSORT:UEFA}}
[[Jamii:UEFA|*]]
[[Jamii:Shirika lililoanzishwa 1954]]
[[Jamii:Mpira wa Miguu]]
[[Jamii:Kifupi]]