Tazama chanzo cha Ruaha Mkuu



[[File:Ruaha National Park Panorama.jpg|thumbnail|right|300px|[[Mandhari]] ya [[Hifadhi ya Ruaha|Hifadhi ya Taifa ya Ruaha]] na mto wake [[tarehe]] [[27 Julai]] [[2003]].]]
[[Picha:SelousSandRivers.jpg|thumb|Mto Ruaha]]
'''Ruaha Mkuu''' (pia: '''Ruaha Mkubwa''') ni [[mto]] muhimu nchini [[Tanzania]] na [[tawimto]] la [[Rufiji (mto)|Rufiji]]. Huitwa "Ruaha Mkuu" kwa kuutofautisha na "Ruaha Mdogo" unaoishia ndani yake, si mbali na [[Iringa Mjini]]. 

[[Jina]] Ruaha kwa [[Kihehe]] linamaanisha "maji mengi". 

==Chanzo na mwendo wa mto==
[[Chanzo (mto)|Chanzo]] chake ni mito mingi midogo inayotelemka [[milima]] ya [[nyanda za juu]] za [[kusini]] mwa Tanzania, hasa [[safu za milima]] ya [[Milima ya Uporoto|Uporoto]] na ya [[Milima ya Kipengere|Kipengere]]. Mito hii inakusanya [[maji]] yake kwenye [[tambarare]] ya [[Usangu]] na ndipo Ruaha inapoanza. Mito mikubwa zaidi inayoungana hapa na kuunda Ruaha ni pamoja na [[mto Mbarali]], [[mto Kimani]] na [[mto Chimala]].

Karibu na [[Ng’iriama]] mto unatoka katika Usangu na kuingia [[Hifadhi ya Ruaha|hifadhi ya kitaifa ya Ruaha]]. Inaendelea kupokea Ruaha Mdogo na [[mto Kisigo]] kabla ya kuingia katika [[ziwa]] la [[lambo la Mtera]], halafu inaendelea hadi [[lambo la Kidatu]]. 

Baada ya Kidatu, Ruaha Mkuu unapita [[tambarare]] ya [[Kilombero]] hadi kuishia katika [[mto Rufiji]].

==Matatizo ya ekolojia ya mto==
[[File:Dry Great Ruaha River and.jpg|thumb||Ruaha Mkuu jinsi ilivyokauka mwaka [[2006]] kwenye eneo la [[Hifadhi ya Ruaha|Hifadhi ya taifa ya Ruaha]].]]
Maji ya Ruaha Mkuu ni muhimu kwa [[ekolojia]] ya [[beseni]] lake pamoja na [[watu]] wote wanaoishi huko. Lakini matumizi ya [[binadamu]] yameleta mvurugo kwa ekolojia ya mto na tangu mwaka [[1993]] mto umeanza kukauka wakati wa [[ukame]]. Uhaba wa maji umesababishwa na matumizi mabaya ya maji upande wa miradi mikubwa ya [[mpunga]] katika Usangu.

==Tazama pia==
* [[Mito ya Tanzania]]
* [[Orodha ya mito ya mkoa wa Mbeya]]
* [[Orodha ya mito ya mkoa wa Iringa]]
* [[Orodha ya mito ya mkoa wa Morogoro]]
* [[Orodha ya mito ya mkoa wa Pwani]]

==Tanbihi==
{{reflist}}

==Viungo vya nje==
* [http://www.geonames.org Geonames.org]
* [http://www.wwf.org.uk/filelibrary/pdf/ruaha.pdf WWF.org - The Ruaha Water Programme] {{Wayback|url=http://www.wwf.org.uk/filelibrary/pdf/ruaha.pdf |date=20070315222137 }}
* [http://www.adventurecamps.co.tz/ruahainfo.htm Ruaha information with images] {{Wayback|url=http://www.adventurecamps.co.tz/ruahainfo.htm |date=20061009072642 }}
* [http://www.fao.org/docrep/008/ad793b/AD793B03.htm FAO review]
* [http://www.iwmi.cgiar.org/Africa/files/RIPARWIN/05/_downloads/Fact-Factsheet_EcoHyd_GRR.doc FAO - fact sheet on the ecohydrology of the Great Ruaha River (2003)] {{Wayback|url=http://www.iwmi.cgiar.org/Africa/files/RIPARWIN/05/_downloads/Fact-Factsheet_EcoHyd_GRR.doc |date=20070611163657 }}
* [http://www.diva-portal.org/smash/record.jsf?pid=diva2:12267 Öhman, May-Britt, Taming Exotic Beauties: Swedish Hydro Power Constructions in Tanzania in the Era of Development Assistance, 1960s - 1990s, Stockholm, 2007, PhD Thesis] 

{{coord|7|56|S|37|52|E|display=title|region:TZ_type:river_source:GNS-enwiki}}

{{Mito ya Tanzania}}
{{mbegu-jio-TZ}}
[[Jamii:Mito ya Tanzania]]
[[Jamii:Mkoa wa Mbeya]]
[[Jamii:Mkoa wa Iringa]]
[[Jamii:Mkoa wa Morogoro]]
[[Jamii:Mkoa wa Pwani]]
[[Jamii:Bahari ya Hindi]]