Tazama chanzo cha Bonde la Oltupai

[[File:Olduvai Gorge or Oldupai Gorge.jpg|thumb|right|250px|[[Mandhari]] ya bonde la Oltupai.]]
{{History of Tanzania}}
'''Bonde la Oltupai''' (maarufu kwa [[Kiingereza]] kama '''Olduvai Gorge''') ni eneo la ki[[akiolojia]] linalopatikana katika [[mkoa]] wa [[Arusha]] nchini [[Tanzania]] ambalo ni kati ya yale muhimu zaidi [[dunia]]ni. Hivyo ni kivutio cha [[watalii]] wengi wa nchi ya Tanzania kwa ajili ya [[maendeleo]] ya [[Uchumi|kiuchumi]].

Bonde hilo lipo katika [[hifadhi ya Ngorongoro]] na karibu na ile ya [[Hifadhi ya Serengeti|Serengeti]], ni mahali ambapo [[zamadamu]], [[Viumbehai|viumbe]] wa kale waliokaribiana na [[mwili]] wa [[binadamu]], waliishi tangu miaka [[milioni]] 2 hivi iliyopita. 

Kwa kuwa wataalamu kadhaa walidhani watu wa leo wametokana nao, eneo hilo pengine limeitwa kwa [[Kiingereza]] ''Cradle of Mankind'', ''[[kitovu]] cha binadamu'', ambao wameishi katika eneo hilo kwa walau miaka 17,000 mfululizo. 

Katika eneo hili [[akiolojia|mwanaakiolojia]] [[Mary Leakey]] ndipo alipogundua fuvu la kichwa la kiumbe wa kale wa jamii hiyo.

Pamoja na [[baki|mabaki]] ya [[mifupa]] ya [[tembo]], [[kongoo]] wenye [[pembe]] kubwa na [[mbuni]], tarehe [[17 Julai]] [[1959]] aligundua mabaki ya [[fuvu la kichwa]] la ''[[Paranthropus boisei]]'' (pamoja na [[Mume|mumewe]] alimuita kwanza ''[[Zinjanthropus]]'') ambalo lipo katika [[makumbusho]] ya [[Dar es Salaam]]. Huyo hadhaniwi tena kuwa mtangulizi wa binadamu wa sasa.

Baada ya hapo [[familia]] hiyo ya [[watafiti]] iligundua huko mabaki ya [[Homo habilis]] pia.  

Karibu na Olduvai Gorge, [[km]] 45 [[kusini]] kwake, kuna eneo la [[Laetoli]] ambapo mwaka [[1972]] huyohuyo [[Mary Leakey]] aligundua [[wayo|nyayo]] za kale (miaka milioni 3.7 iliyopita) za zamadamu waliotembea kwa miguu miwili.

[[Jina]] la Olduvai limetokea kwenye [[neno]] la [[Kimasai]] Oldupai lenye maana ya [[katani]] kwa kuwa katani ndiyo [[zao]] lililokuwa limesambaa sana katika eneo lile, lakini Mary Leakey hakuweza kutamka neno Oldupai, kwa hiyo katika maelezo yake aliandika Olduvai na ndilo limekuwa neno linalotumika mpaka leo.

==Tazama pia==
* [[Maeneo ya Kihistoria ya Kitaifa ya Tanzania]]
* [[Upatanisho wa imani na sayansi]]

==Marejeo==
* Cole, Sonia (1975) ''Leakey’s Luck''. Harcourt Brace Jovanvich, New York. 
* Deocampo, Daniel M. (2004)  "Authigenic clays in East Africa: Regional trends and paleolimnology at the [[Plio-Pleistocene]] boundary, Olduvai Gorge, Tanzania."  Journal of Paleolimnology, vol. 31, p. 1-9.
* Deocampo, Daniel M.,  Blumenschine, R.J., and Ashley, G.M. (2002). "Freshwater wetland diagenesis and traces of early hominids in the lowermost Bed II (~1.8 myr) playa lake-margin at Olduvai Gorge, Tanzania."  Quaternary Research, vol. 57, p. 271-281. 
* Hay, Richard L. (1976) "Geology of the Olduvai Gorge."  University of California Press, 203 pp.
* Joanne Christine Tactikos (2006) ''A landscape perspective on the Oldowan from Olduvai Gorge, Tanzania''. ISBN 0-542-15698-9.
* Leakey, L.S.B. (1974) ''By the evidence: Memoirs 1932-1951''. Harcourt Brace Jovanavich, New York, ISBN 0-15-149454-1.
* Leakey, M.D. (1971) ''Olduvai Gorge: Excavations in beds I & II 1960 – 1963''. [[Cambridge University Press]], Cambridge. 
* Leakey, M.D. (1984) ''Disclosing the past''. Doubleday & Co., New York, ISBN 0-385-18961-3.

== Viungo vya nje ==
* [http://www.mnsu.edu/emuseum/archaeology/sites/africa/olduvai_gorge.html Tovuti juu ya bonde la Olduvai] {{Wayback|url=http://www.mnsu.edu/emuseum/archaeology/sites/africa/olduvai_gorge.html |date=20061111094506 }}
{{mbegu-jio-arusha}}
[[Jamii:Historia ya Tanzania]]
[[Jamii:Akiolojia]]
[[Jamii:Mkoa wa Arusha]]
[[Jamii:Wilaya ya Ngorongoro]]