Kiuadudu : Tofauti kati ya masahihisho

Kutoka Wikipedia, kamusi elezo huru
Badilisho lijalo →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Created by translating the page "Insecticide"
(Hakuna tofauti)

Pitio la 20:09, 22 Januari 2020

Mkulima akinyunyiza kiuawadudu kwenye mkorosho nchini Tanzania
Faili:Pif Paf Insecticide.jpg
Kiuawadudu cha nyumbani

Kiuawadudu (pia; 'dawa ya wadudu', ing. insecticide')' ni sumu iliyoandaliwa kuua wadudu, kuwafukuza au kuchelewesha maendeleo yao.[1] Kinaweza kulenga wadudu wenyewe, mayai au lava.

Viuawadudu hutumiwa katika kilimo, tiba, tasnia na kwenye nyumba za watu. Watu hulenga kuua wadudu kwa sababu wanaweza kuharibu mali, kusababisha hatari ya afya au kuwa usumbufu tu. Viuawadudu vinatajwa kuwa sababu muhimu ya kuongezeka kwa tija ya kilimo ya karne ya 20. [2]

Lakini matumizi ya viuawadudu huwa na hatari ya kuvurugu ekolojia na hivyo kuathiri mazingira ya wanyama na mimea. Viuawadudu vingi ni sumu pia kwa wanyama wasio wadudu na pia kwa binadamu. Kuna viuawadudu vinavyokolea katika mfuatano wa ulishano.

Viuawadudu hugwiwa kwa vikundi viwili vikubwa:

*madawa ya kimfumo, ambao wana shughuli za mabaki au za muda mrefu;

*madawa ya mgusano, ambayo hayana shughuli za mabaki.

Ubaya wa mazingira

Athari kwa spishi za nontarget

Wadudu wengine huua au kuwadhuru viumbe wengine kwa kuongeza wale ambao wamekusudiwa kuua. Kwa mfano, ndege zinaweza kuwa na sumu wakati zinakula chakula ambacho kilinyunyizwa hivi karibuni na wadudu au wakati wanakosea granule ya wadudu ardhini kwa chakula na kula. [3] Wadudu wa kunyunyizia huweza kutoka eneo ambalo linatumika na maeneo ya wanyamapori, haswa ikinyunyiziwa kwa njia ya hewa.

DDT

Maendeleo ya DDT yalichochewa na hamu ya kubadilisha mbadala hatari au zisizo na ufanisi. DDT ilianzishwa kuchukua nafasi ya misombo ya risasi na ya- arseniki, ambayo yalikuwa katika matumizi ya kawaida katika miaka ya mapema ya 1940. [4]

DDT ilifikishwa kwa umma na kitabu cha Rachel Carson Silent Spring . Athari moja ya athari ya DDT ni kupunguza unene wa ganda kwenye mayai ya ndege wanaokula. Makombora wakati mwingine huwa nyembamba sana kuwa hai, ikipunguza idadi ya ndege. Hii hufanyika na DDT na misombo inayohusiana kwa sababu ya mchakato wa uundaji wa baiolojia, ambayo kemikali, kwa sababu ya uthabiti wake na umumunyifu wa mafuta, hukusanyika kwenye tishu za mafuta za viumbe. Pia, DDT inaweza kugawanyika, ambayo husababisha viwango vya juu zaidi katika mafuta ya mwili mbali ya mlolongo wa chakula . Marufuku ya karibu ulimwenguni pote ya matumizi ya kilimo cha DDT na kemikali zinazohusiana na hiyo imeruhusu baadhi ya ndege hizi, kama vile glamsi ya peregrine, kupona katika miaka ya hivi karibuni. Dawa kadhaa za wadudu wa moranochlorine zimepigwa marufuku kutoka kwa matumizi mengi ulimwenguni. Ulimwenguni wote wanadhibitiwa kupitia Mkutano wa Stockholm juu ya uchafuzi wa kikaboni unaoendelea . Hizi ni pamoja na: aldrin, chlordane, DDT, dieldrin, endrin, heptachlor, mirex na toxaphene .   [ <span title="This claim needs references to reliable sources. (January 2011)">onesha inahitajika</span> ]

Kukimbia na kufungana

Chakula cha baiti kali na wadudu wa kioevu, haswa ikiwa hutumika vibaya katika eneo, ongozwa na mtiririko wa maji. Mara nyingi, hii hufanyika kupitia vyanzo vya nonpoint walikuwa hubeba wadudu kwa miili mikubwa ya maji. Wakati theluji inapoyeyuka na mvua inanyesha na kupitia ardhini, maji huchukua dawa za kuulia wadudu na kuzihifadhi ndani ya miili mikubwa ya maji, mito, maeneo ya mvua, vyanzo vya maji vya chini ya ardhi, na hupunguka kwa maji. [5] Ukosefu huu na uharibifu wa wadudu unaweza kuathiri ubora wa vyanzo vya maji, kuathiri ikolojia ya asili na kwa hivyo, kuathiri idadi ya wanadamu kwa njia ya biomagnization na upendeleo wa mimea.

Kushuka kwa msingi

Dawa inaweza kuua nyuki na inaweza kuwa sababu ya pollinator kushuka, kupoteza marafiki mbelewele mimea, na koloni ya kuanguka machafuko (CCD), ambao vibarua na kutoka mzinga au Western nyuki koloni ghafla kutoweka. Kupoteza kwa pollinators kunamaanisha kupunguzwa kwa mavuno ya mazao . Dozi ndogo za wadudu (yaani imidacloprid na neonicotinoids zingine) huathiri tabia ya kuzindua nyuki. [6] Walakini, utafiti juu ya sababu za CCD haukuwa sawa mnamo Juni 2007. [7]

Kupungua kwa ndege

Licha ya athari za matumizi ya moja kwa moja ya wadudu, idadi ya ndege wasio na usalama hupungua kwa sababu ya kuanguka kwa idadi ya mawindo yao. Kunyunyizia ngano na mahindi hususan huko Ulaya inaaminika kusababisha kushuka kwa asilimia 80 ya wadudu wanaoruka, ambao kwa upande wao umepunguza idadi ya ndege wa karibu na theluthi moja hadi mbili. [8]

Njia mbadala

Badala ya kutumia dawa za wadudu kemikali kuzuia uharibifu wa mazao yanayosababishwa na wadudu, kuna chaguzi mbadala zinapatikana sasa ambazo zinaweza kuwalinda wakulima kutokana na upotezaji mkubwa wa uchumi. [9] Baadhi yao ni:

  1. Kuzaa mazao sugu, au angalau kuhusika, kwa mashambulio ya wadudu. [10]
  2. Ikitoa predators, parasitoids, au vimelea kudhibiti idadi ya wadudu kama aina ya udhibiti wa kibiolojia . [11]
  3. Udhibiti wa kemikali kama kupeana pheromones kwenye shamba ili kuwachanganya wadudu wasiweze kupata mate na kuzaliana. [12]
  4. Usimamizi wa wadudu uliyounganika - ukitumia mbinu nyingi katika tandem kufikia matokeo bora. [13]
  5. Mbinu ya kushinikiza-kuvuta - kuingiliana na mmea wa "kushinikiza" ambao huondoa wadudu, na kupanda mmea wa "kuvuta" kwenye mpaka unaovutia na kuutega. [14]

Marejeo

  1. ↑ IUPAC (2006). "Glossary of Terms Relating to Pesticides". IUPAC. Iliwekwa mnamo January 28, 2014.  Check date values in: |accessdate= (help)
  2. ↑ van Emden, H.F.; Peakall, David B. (30 June 1996). [[[:Kigezo:Google books]] Beyond Silent Spring]. Springer. ISBN 978-0-412-72800-6.  Check date values in: |date= (help)
  3. ↑ Palmer, WE, Bromley, PT, and Brandenburg, RL. Wildlife & pesticides - Peanuts. North Carolina Cooperative Extension Service. Retrieved on 14 October 2007.
  4. ↑ Metcalf, Robert L. (2002). "Insect Control". Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Wiley-VCH. ISBN 978-3527306732. doi:10.1002/14356007.a14_263. 
  5. ↑ Environmental Protection Agency (2005). "Protecting Water Quality from Agricultural Runoff". EPA.gov. Iliwekwa mnamo 11/19/2019.  Check date values in: |accessdate= (help)
  6. ↑ Colin, M. E.; Bonmatin, J. M.; Moineau, I. n.k. (2004). "A method to quantify and analyze the foraging activity of honey bees: Relevance to the sublethal effects induced by systemic insecticides". Archives of Environmental Contamination and Toxicology 47 (3): 387–395. PMID 15386133. doi:10.1007/s00244-004-3052-y. 
  7. ↑ Oldroyd, B.P. (2007). "What's Killing American Honey Bees?". PLoS Biology 5 (6): e168. PMC 1892840. PMID 17564497. doi:10.1371/journal.pbio.0050168. 
  8. ↑ "Catastrophic collapse in farmland bird populations across France". BirdGuides. 21 March 2018. Iliwekwa mnamo 27 March 2018.  Check date values in: |date=, |accessdate= (help)
  9. ↑ Aidley, David (Summer 1976). "Alternatives to insecticides". Science Progress 63 (250): 293–303. JSTOR 43420363. PMID 1064167.  Check date values in: |date= (help)
  10. ↑ Russell, GE (1978). Plant Breeding for Pest and Disease Resistance. Elsevier. ISBN 978-0-408-10613-9. 
  11. ↑ "Biological Control and Natural Enemies of Invertebrates Management Guidelines--UC IPM". ipm.ucanr.edu. Iliwekwa mnamo 2018-12-12. 
  12. ↑ "Mating Disruption". jenny.tfrec.wsu.edu. Iliwekwa mnamo 2018-12-12. 
  13. ↑ "Defining IPM | New York State Integrated Pest Management". nysipm.cornell.edu. Iliwekwa mnamo 2018-12-12. 
  14. ↑ Cook, Samantha M.; Khan, Zeyaur R.; Pickett, John A. (2007). "The use of push-pull strategies in integrated pest management". Annual Review of Entomology 52: 375–400. ISSN 0066-4170. PMID 16968206. doi:10.1146/annurev.ento.52.110405.091407. 

Kusoma zaidi

  • McWilliams, James E., " 'Horizon Kufunguliwa Up Sana Sana': Leland O. Howard na Transition kwa Chemical Insecticides nchini Marekani, 1894-1927," Historia Kilimo, 82 (Fall 2008), 468-95.
Rudishwa kutoka "https://sw.wikipedia.org/w/index.php?title=Kiuadudu&oldid=1098347"