Tazama chanzo cha Nge (kundinyota)

[[Picha:Akarabu Nge Scorpius.png|400px|thumb|Kundinyota la Nge (pia Akarabu - Scorpius) jinsi linavyoonekana kutoka Tanzania, majina kwa Kiswahili]]
[[Picha:Scorpius constellation map.png|400px|thumb|Ramani ya Nge (pia Akarabu - Scorpius) jinsi linavyoonekana kwa mtazamaji aliye kwenye nusutufe ya kaskazini]]
[[Picha:Sidney Hall - Urania's Mirror - Scorpio.jpg|400px|thumb|Nge - Akarabu jinsi ilivyowazwa na msanii Hall]]
'''Nge''' (pia: '''Akarabu''', [[:en:Scorpius (constellation)|Scorpius]]) ni [[kundinyota|kundinyota]] la [[zodiaki]] linalojulikana pia kwa jina la kimagharibi [[:en:Scorpius (constellation)|Scorpius au Scorpio]]<ref>[[Uhusika milikishi]] ''([[:en:genitive]])'' ya neno "Scorpius" katika lugha ya [[Kilatini]] ni "Scorpionis" na hili ni umbo la jina linaloonekana katika majina ya nyota za kundi hili kama vile Alfa Scorpionis, nk.</ref>. Ni moja ya makundinyota yanayotambuliwa na [[Umoja wa kimataifa wa astronomia]] <ref>[https://www.iau.org/public/themes/constellations/ The Constellations], tovuti ya International Astronomical Union , iliangaliwa Julai 2017</ref>

Kiuhalisia [[nyota]] za Nge huwa haziko pamoja kama zionekanavyo kutoka duniani. Kuna umbali mkubwa kati ya nyota na nyota, pia kuna umbali mkubwa kati ya mahali zilipo nyota hizo na duniani bila kujali iwapo kwa mtazamo wetu zaonekana kuwa karibu au mbali. Kwahiyo kundinyota "Nge" linaonyesha eneo la angani jinsi lionekanavyo likiangaliwa kutokea duniani.

==Jina==
Nge ni tafsiri ya Akarabu. Mabaharia Waswahili wamejua nyota hizi kwa muda mrefu kwa ni jina la Akarabu linalotokana na kiarabu <big>عقرب</big> ''ʿaqrab''  ambalo linamaanisha "[[nge]]". Jina hili lilipokelewa na Waarabu kutoka kwa [[Wagiriki wa Kale]] waliosema Σκορπιός ''skorpios''. Aidha majina yenye maana hiyo yalitumika pia na mataifa mengine mengi ya kale.  Katika mitholojia ya Wagiriki wa Kale, Nge alishindana na mwindaji Orion ([[Jabari (kundinyota)|Jabari]]). Katika hadithi hizo Nge alimuua Jabari-Orion, na baadaye [[Zeus]](mungu mkuu wa Wagiriki) aliwapeleka Nge na Jabari angani na kuwapangia majira tofauti ya kuwa huko. Jabari alipangiwa kuwinda majira ya baridi, na yalipofika majira ya kiangazi alikimbia kumpisha Akarabu. 

Katika [[unajimu]] wa kisasa katika Afrika ya Mashariki jina "Akarabu" limesahauliwa badala yake "Nge" imekuwa jina la kawaida.

== Mahali pake ==
Nge iko angani kwenye mstari wa [[Zodiaki]] kati ya [[Mizani (kundinyota)|Mizani]] ''([[:en:Libra|Libra]])'' upande wa magharibi na [[Mshale (kundinyota)|Mshale au Kausi]] ''([[:en:Sagittarius|Sagittarius]])'' upande wa mashariki. 

Nyota zilizounda kundinyota la [[Mizani (kundinyota)|Mizani]] hapo zamani, leo zinahesabiwa kuwa sehemu ya Nge. Hii inaonekana hadi leo kutokana na majina ya nyota angavu zaidi katika Mizani zinazoitwa [[Zubani Shimali]]("Koleo la Kaskazini") na [[Zubani Junubi]]("Koleo la Kusini") majina hayo yanamaanisha makoleo ya nge.

Nge ni kundinyota kubwa linaloonekana vema kwenye nusutufe ya kusini mwa dunia kwenye kanda ya [[njia nyeupe]].

== Magimba ya angani ==
Nge ina nyota nyingi zinazoonekana kwa macho ya kawaida. Nyota angavu zaidi ni [[Antara]] ''([[:en:Antares]])'' au Alfa Scorpionis. “Antares” ni jina la kigiriki lenye maana ya “Anti-Ares” yaani mpinzani wa “[[Ares]]” aliyekuwa mungu/muungu wa vita. Pia jina la Kigiriki la [[sayari]] ya [[Mirihi]] lilichaguliwa kwa sababu lina rangi nyekundu sawa na Mirihi (Ares). Antara ni [[nyotamaradufu]] zenye mwangaza unaoonekana kwa kubadilikabadilika kati ya [[mag]] 0.9 hadi 1.8 ikiwa na umbali wa miakanuru 604. Ni nyotajitu yenye kipenyo mara 700 kuliko jua letu.

{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="1" style="margin-left:0.5em; background:#CDC9C9;"
! <small>Jina la</small><br/><small>([[Johann Bayer|Bayer]])</small>
! <small>Namba ya</small><br/><small>[[Namba za Flamsteed|Flamsteed]]</small>
! <small>Jina <br/>([[Ukia]])</small>
! <small>Mwangaza<br/> unaoonekana</small>
! <small>Umbali</small> <br/><small>([[miaka ya nuru|miaka nuru]])</small>
! <small>[[Aina ya spektra]]</small>
|- bgcolor="#FFFAFA"
| α
| 21
| [[Antara]] (Antares) 
| 0,9 bis 1,8<sup>m</sup>
| 604
| M1.5 Iab-Ib + B4 Ve
|- bgcolor="#FFFAFA"
| λ
| 35
| Shaula
| 1,63<sup>m</sup>
| 703
| B2 IV + B
|- bgcolor="#FFFAFA"
| θ
|
| Sargas
| 1,86<sup>m</sup>
| 272
| F1 II
|- bgcolor="#FFFAFA"
| ε
| 26
| 
| 2,3<sup>m</sup>
| 64
| K1 III
|- bgcolor="#FFFAFA"
| δ
| 7
| Dschubba 
| 2,29<sup>m</sup>
| 402
| B0.3 IV
|- bgcolor="#FFFAFA"
| κ 
|
|  
| 2,41<sup>m</sup>
| 464
| B1.5 III
|- bgcolor="#FFFAFA"
| β<sup>1</sup>
| 8
| Acrab 
| 2,56<sup>m</sup>
| 530
| B1 V
|- bgcolor="#FFFAFA"
| υ
| 34
| Lesath 
| 2,70<sup>m</sup>
| 519
| B2 IV
|- bgcolor="#FFFAFA"
| τ
| 23
| Alniyat
| 2,8<sup>m</sup>
| ca. 500
| B0 V
|- bgcolor="#FFFAFA"
| π
| 6
| 
| 2,89<sup>m</sup>
| 459
| B1 V + B2 V
|- bgcolor="#FFFAFA"
| σ
| 20
| Alniyat
| 2,9<sup>m</sup>
| ca. 600
| B1 III + ca. B1 + ca. B7 + B9.5 V
|- bgcolor="#FFFAFA"
| ι<sup>1</sup>
|
|
| 2,99<sup>m</sup>
| 1792
| F2 Iae
|- bgcolor="#FFFAFA"
| μ<sup>1</sup>
|
|
| 3,00<sup>m</sup>
| 822
| B1.5 V  +  B6.5 V
|- bgcolor="#FFFAFA"
| G
|
|
| 3,19<sup>m</sup>
| 127
| K2 III
|- bgcolor="#FFFAFA"
| η
|
|
| 3,32<sup>m</sup>
| 72
| F3 III-Ivp
|- bgcolor="#FFFAFA"
| μ<sup>2</sup>
|
|
| 3,56<sup>m</sup>
| 517
| B2 IV
|- bgcolor="#FFFAFA"
| ζ<sup>2</sup>
|
|
| 3,62<sup>m</sup>
| 151
| K4 III
|- bgcolor="#FFFAFA"
| ρ
| 5
|
| 3,87<sup>m</sup>
| 409
| B2 IV-V
|- bgcolor="#FFFAFA"
| ω<sup>1</sup>
| 9
| 
| 3,93<sup>m</sup>
| 424
| B1 V
|- bgcolor="#FFFAFA"
| ν
| 14
| Jabbah
| 4,00<sup>m</sup>
| 437	
| B3 V
|}

== Tanbihi ==
<references/>

==Marejeo==
* Richard Hinckley Allen: Star-Names and their Meanings; kwa G. E. Stechert New York, Leipzig, London, Paris 1899, ukurasa 360 ([https://ia801402.us.archive.org/14/items/starnamesandthe00allegoog/starnamesandthe00allegoog.pdf online kwenye archive.org])
* Jan Knappert, 1993: The Swahili Names of Stars, Planets and Constellations; The Indian Ocean Review September 1993 Volume 6 No. 3 September 1993, kurasa 6-7,  ISSN 1031-2331   

==Viungo vya Nje==
* [http://www.constellation-guide.com/constellation-list/Scorpius-constellation/  Constellation Guide:Scorpius]  
*[http://www.ianridpath.com/startales/Scorpius.htm Scorpius the scorpion], kwenye tovuti ya Ian Ridpath, Star Tales, iliangaliwa Oktoba 2017
*[http://stars.astro.illinois.edu/sow/sco-p.html Scorpius], kwenye tovuti ya Prof Jim Kaler, University of Illinois, iliangaliwa Oktoba 2017
* [http://stars.astro.illinois.edu/sow/tea.html Tea with the Scorpion], kwenye tovuti ya Prof Jim Kaler, University of Illinois, iliangaliwa Oktoba 2017
* [https://www.space.com/16947-scorpius-constellation.html Kim Ann Zimmermann: Scorpius Constellation: Facts About the Scorpion], tovuti ya space com, iliangaliwa Desemba 2017


{{Makundinyota ya Zodiaki}}
{{makundinyota}}
[[Jamii:Makundinyota ya Zodiaki]]