Utetezi wa Haki za Wanawake

Makala hii ina dalili ya kutungwa kwa kutegemea programu ya kompyuta kama vile "Google translation" au "wikimedia special:content translation" bila masahihisho ya kutosha. Watumiaji wanaombwa kuchunguza tena lugha, viungo na muundo wake. Wakiridhika na hali yake wanaweza kuondoa kigezo hiki kinachoonekana kwenye dirisha la kuhariri juu ya matini ya makala kwa kutumia alama za {{tafsiri kompyuta}} .

Utetezi wa Haki za Wanawake: Pamoja na Maoni juu ya Masuala ya Kisiasa na Maadili (1792), kilichoandikwa na mwanafalsafa wa Uingereza na mtetezi wa haki za wanawake Mary Wollstonecraft (1759–1797), ni mojawapo ya maandiko ya kwanza ya falsafa ya kike. Katika kitabu hiki, Wollstonecraft anajibu wanazuoni wa kisiasa na kielimu wa karne ya kumi na nane waliodai kuwa wanawake hawapaswi kupokea elimu ya kimantiki. Anahoji kuwa wanawake wanapaswa kupata elimu inayolingana na nafasi yao katika jamii, akidai kwamba wanawake ni sehemu muhimu ya taifa kwa sababu wanalea watoto wake na pia wanaweza kuwa “wenzi” wa waume zao badala ya kuwa wake tu wa ndoa. Badala ya kuona wanawake kama mapambo ya jamii au mali ya kuuzwa kupitia ndoa, Wollstonecraft anasisitiza kuwa wao ni binadamu wanaostahili haki sawa na wanaume.

Wollstonecraft alihamasika kuandika Utetezi wa Haki za Wanawake baada ya kusoma ripoti ya Charles Maurice de Talleyrand-Périgord kwa Bunge la Kitaifa la Ufaransa mnamo 1791, iliyoeleza kuwa wanawake wanapaswa kupokea tu elimu ya nyumbani. Kutokana na majibu yake kwa tukio hili mahsusi, alianzisha ukosoaji mpana dhidi ya viwango viwili vya kijinsia, akiwashutumu wanaume kwa kuwahamasisha wanawake kupendelea hisia kupita kiasi. Alikimbilia kukamilisha kazi hii kwa haraka kutokana na hali ya kisiasa iliyokuwa ikiendelea; alikusudia kuandika juzuu ya pili iliyo makini zaidi, lakini alifariki kabla ya kuimaliza.

Ingawa Wollstonecraft anatoa wito wa usawa wa kijinsia katika nyanja fulani za maisha, hasa katika maadili, hatoi tamko la moja kwa moja kuwa wanaume na wanawake ni sawa kabisa. Kauli zake zisizoeleweka wazi kuhusu usawa wa kijinsia zimefanya iwe vigumu kumtambua kama mwanamke wa kisasa wa harakati za ukombozi wa wanawake, kwani neno lenyewe "ufeministi" lilianza kutumika miongo kadhaa baada ya kifo chake.

Ingawa mara nyingi imekuwa ikidhaniwa kuwa Utetezi wa Haki za Wanawake lilipokelewa vibaya, dhana hii ni makosa ya kisasa yanayotokana na imani kuwa Wollstonecraft alidharauliwa wakati wa uhai wake kama ilivyokuwa baada ya William Godwin kuchapisha Memoirs of the Author of A Vindication of the Rights of Woman (1798). Kwa kweli, kitabu hiki kilipokelewa vizuri kilipochapishwa mwaka 1792. Mwandishi wa wasifu wake Emily W. Sunstein alikitaja kuwa “pengine ndicho kitabu cha asili zaidi cha karne ya [Wollstonecraft].” Kazi ya Wollstonecraft ilikuwa na athari kubwa kwa wanaharakati wa haki za wanawake wa karne ya kumi na tisa, hasa Mkutano wa Seneca Falls wa mwaka 1848, uliotoa Tamko la Maoni lililoeleza malengo ya harakati za haki ya kupiga kura kwa wanawake nchini Marekani.

Utetezi wa Haki za Wanawake uliandikwa katika muktadha wa machafuko ya Mapinduzi ya Kifaransa na mijadala iliyotokea nchini Uingereza kutokana na mapinduzi hayo. Katika vita kali vya vijitabu, ambavyo sasa vinajulikana kama mjadala wa Mapinduzi, wachambuzi wa siasa wa Uingereza walijadili mada mbalimbali kuanzia serikali ya uwakilishi, haki za binadamu, hadi utenganisho wa kanisa na serikali. Masuala haya mengi yalikuwa yameibuliwa kwanza nchini Ufaransa.

Wollstonecraft aliingia katika mjadala huu kwa mara ya kwanza mwaka 1790 kupitia kitabu chake A Vindication of the Rights of Men, ambacho kilikuwa jibu kwa kazi ya Edmund Burke, Reflections on the Revolution in France (1790).

Katika kitabu chake Reflections, Edmund Burke alikosoa mtazamo wa wanafikra na waandishi wengi wa Uingereza waliokuwa wameunga mkono hatua za awali za Mapinduzi ya Kifaransa. Wengi wao waliona mapinduzi hayo kuwa sawa na Mapinduzi Matukufu ya Uingereza ya mwaka 1688, ambayo yalipunguza mamlaka ya mfalme. Hata hivyo, Burke alidai kuwa kulikuwa na mfanano zaidi kati ya mapinduzi hayo na Vita vya Kiraia vya Uingereza (1642–1651) ambavyo vilisababisha kuuawa kwa Mfalme Charles I mwaka 1649. Aliyatazama Mapinduzi ya Kifaransa kama kuangushwa kwa serikali halali kwa njia ya ghasia.

Katika Reflections, Burke anahoji kuwa raia hawana haki ya kuasi dhidi ya serikali yao kwa sababu ustaarabu ni matokeo ya makubaliano ya kijamii na kisiasa; hivyo, mila na desturi haziwezi kupingwa mara kwa mara bila kusababisha hali ya machafuko na vurugu.

Moja ya hoja kuu katika kitabu cha Wollstonecraft, A Vindication of the Rights of Men, ambacho kilichapishwa wiki sita tu baada ya Reflections za Burke, ni kwamba haki haziwezi kutegemea mila na desturi pekee. Wollstonecraft anasisitiza kuwa haki zinapaswa kutolewa kwa sababu ni za haki na zina mantiki, bila kujali msingi wake katika mapokeo au utamaduni.

Marejeo

Makala hii kuhusu kitabu fulani bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu Utetezi wa Haki za Wanawake kama Mwandishi wake, hadithi au matoleo yake? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.