Uchumi wa Marekani

Uchumi wa Marekani
Sarafu	Dola ya Marekani (USD)
Shirika la Biashara	WTO, G7, G20, OECD, IMF, World Bank, USMCA, APEC, na Zinginezo
Takwimu
Idadi ya watu (2023)	▲ 345,426,571
Pato la taifa	▲ $28.78 trilioni (PPP) ▲ $28.78 trilioni (Kawaida)
Kwa kila mtu	▲ $85,372 (PPP) ▲ $85,372 (Kawaida)
Mfumuko wa Bei	3.4 (2023)%
Ukosefu wa Ajira	3.7% (2024)
PLT kwa Sekta	Kilimo: 1.5% Viwanda: 18.9% Huduma: 77.6%
Umaskini	11.5% (2023)
Gini	41.1
HDI	▲ 0.921
Biashara
Mahuruji	▲ $3.192 trilioni
Bidhaa	Mashine, magari, ndege, bidhaa za matibabu, mafuta na gesi asilia, vifaa vya elektroniki
Maduhuli	▲ $4.110 trilioni
Bidhaa	Nguo, bidhaa za elektroniki, magari, mafuta yasiyosafishwa, mashine
Urari wa malipo	-$3.201% kwa PLT
Fedha za Umma
Deni la Umma	$35.8 trilioni (122% kwa Pato la taifa
Uwiano wa Bajeti	-5.9% kwa Pato la taifa
Hifadhi ya Fedha za Kigeni	$34.9 bilioni

Marekani ina uchumi mkubwa zaidi na wa hali ya juu kiteknolojia duniani, ukiwa na Pato la Taifa (PLT) la $28.78 trilioni mnamo 2024, linalochangia takriban 26.1% ya PLT ya dunia. Uchumi wake ni wa soko mchanganyiko, unaoendeshwa na mahitaji ya walaji, uvumbuzi, na sekta ya kifedha iliyoendelea. Kwa miongo kadhaa, Marekani imekuwa kinara katika uzalishaji wa viwandani, maendeleo ya kiteknolojia, na masoko ya fedha, ikiendelea kuwa na ushawishi mkubwa katika biashara ya kimataifa, uwekezaji, na sera za kiuchumi.

Uchumi wa Marekani ni wenye mseto mkubwa, ambapo sekta ya huduma inachangia zaidi ya 77.6% ya PLT, ikifuatiwa na viwanda (18.9%) na kilimo (1.5%). Marekani ni makao ya baadhi ya kampuni kubwa zaidi duniani, hasa katika teknolojia, fedha, huduma za afya, na nishati, huku miundombinu yake thabiti ikiwezesha ukuaji wa biashara na uchumi kwa ujumla.Uchumi wa Marekani umeongezeka kwa kasi kutoka Trilioni 10.2 mnamo 2000 hadi Trilioni 30 mnamo 2024. Ongezeko la matumizi ya walaji na serikali, pamoja na kuongezeka kwa uwekezaji wa biashara katika uvumbuzi.

Sekta ya Huduma na Fedha

Sekta ya huduma ndiyo inayotawala uchumi wa Marekani, ikichangia takriban 77% ya pato la taifa la Marekani. Sekta ya fedha na benki imejikita New York City, ambako kuna Soko la Hisa la New York (NYSE) na Nasdaq, masoko makubwa zaidi ya hisa duniani. Dola ya Marekani inasalia kuwa sarafu kuu ya akiba duniani, ikishikiliwa na benki kuu za mataifa mbalimbali.

Sekta ya huduma za afya ndiyo kubwa zaidi duniani, ikiwa na thamani ya zaidi ya $4.5 trilioni, huku matumizi ya kiafya kwa kila mtu yakifikia $12,900. Sekta ya teknolojia pia ni mhimili mkuu wa uchumi, ambapo makampuni kama Apple, Microsoft, Google, Amazon, na Meta yanaongoza katika akili bandia (AI), huduma za wingu, na usalama wa mtandaoni. Biashara mtandaoni imekua kwa kasi, huku Amazon na Walmart zikidhibiti sekta ya rejareja mtandaoni, zikichangia mauzo ya e-commerce ya Marekani ya $1.2 trilioni mnamo 2023.

Sekta ya Viwanda

Ingawa mchango wa viwanda katika GDP umepungua, Marekani bado ni moja ya mataifa yenye nguvu zaidi katika uzalishaji wa viwandani. Sekta ya magari ni mchangiaji mkubwa, ikiwa na uzalishaji wa magari milioni 9.2 mwaka 2023, ikiishika nafasi ya pili duniani baada ya China. Sekta ya anga na ulinzi pia ina nafasi muhimu, ambapo makampuni kama Boeing na Lockheed Martin yanatengeneza ndege za kibiashara na vifaa vya kijeshi. Marekani inachangia 39% ya matumizi ya kijeshi duniani, na hivyo kuwa muuzaji mkubwa zaidi wa silaha kimataifa.

Sekta ya dawa za binadamu ni mojawapo ya zilizoendelea zaidi duniani, ambapo Marekani inazalisha 45% ya dawa zote duniani. Makampuni kama Pfizer, Johnson & Johnson, na Moderna yanaongoza katika uvumbuzi wa matibabu na maendeleo ya chanjo. Sekta ya nishati pia ni muhimu kwa uchumi, huku Marekani ikiwa mtayarishaji mkubwa zaidi wa mafuta na gesi asilia, ikizidi Saudi Arabia na Urusi kwa kiwango cha uzalishaji.

Biashara ya Kimataifa

Marekani ni mchezaji mkuu katika biashara ya kimataifa, ikiwa na jumla ya mauzo ya nje yenye thamani ya $2.14 trilioni mnamo 2023 na uagizaji wa bidhaa wa $3.26 trilioni, hali iliyosababisha nakisi ya biashara ya $1.12 trilioni. Washirika wake wakuu wa biashara ni pamoja na Kanada, Mexico, China, Japani, na Ujerumani. Mahusiano ya kibiashara kati ya Marekani na China yana umuhimu mkubwa, ingawa mivutano ya kiuchumi imesababisha kuwekwa kwa ushuru na vikwazo katika sekta fulani, hasa teknolojia na nusu-kondukta.

Soko la Ajira

Marekani ina nguvu kazi ya takriban watu milioni 167.8, ikiwa ya tatu kwa ukubwa duniani baada ya China na India. Kiwango cha ukosefu wa ajira kilikuwa 3.7% mnamo Januari 2024, kiwango cha kihistoria cha chini. Hata hivyo, nchi hii ina moja ya viwango vya juu vya ukosefu wa usawa wa kipato kati ya mataifa yaliyoendelea, ikiwa na alama ya Gini ya 41.1. Tabaka la juu la 1% linamiliki mali zaidi ya 50% ya raia wa kipato cha chini kwa pamoja, huku ukuaji wa mishahara ukiwa wa polepole kwa wafanyakazi wa kipato cha chini.

Mapato ya wastani ya kaya mwaka 2023 yalifikia $74,580, ingawa mshahara wa chini hutofautiana kati ya majimbo. Mshahara wa chini wa shirikisho unasalia kuwa $7.25 kwa saa, lakini baadhi ya majimbo kama California na Washington yana viwango vya zaidi ya $16 kwa saa.

Fedha za Umma

Serikali ya Marekani inakabiliwa na deni la taifa la $34.8 trilioni mwaka 2024, ambalo ni sawa na 122% ya GDP. Matumizi makuu ya shirikisho yanahusisha usalama wa jamii (Social Security), Medicare, ulinzi, na miundombinu. Malipo ya riba kwenye deni yalizidi $1 trilioni kwa mwaka, yakawa miongoni mwa gharama kubwa zaidi za serikali. Changamoto za kifedha, ikiwa ni pamoja na nakisi kubwa ya bajeti na matumizi makubwa ya mafao, zinaendelea kuwa mada ya mijadala ya kisiasa.

Changamoto za Uchumi

Licha ya nguvu zake, Marekani inakabiliwa na changamoto kadhaa. Mfumuko wa bei ulifikia kilele cha 9.1% katikati ya mwaka 2022 kabla ya kushuka hadi 3.4% mwaka 2023, lakini gharama ya maisha inasalia kuwa juu, hasa katika makazi, afya, na elimu. Bei ya wastani ya nyumba ilifikia $417,000 mwaka 2024, hali inayofanya umiliki wa nyumba kuwa changamoto kwa kizazi kipya.

Pia, Marekani inakabiliwa na ushindani unaoongezeka kutoka China, India, na Umoja wa Ulaya katika sekta za uzalishaji, teknolojia, na biashara ya kimataifa. Nakisi ya biashara, utegemezi wa uagizaji bidhaa, na kuhamisha ajira nje ya nchi kumezua wasiwasi kuhusu uwezo wa viwanda wa ndani.

Mwelekeo wa Baadaye

Uchumi wa Marekani unatarajiwa kuendelea kukua, ukichochewa na maendeleo ya akili bandia (AI), mitambo ya otomatiki, na nishati mbadala. Sekta ya AI inakadiriwa kufikia thamani ya $1.8 trilioni ifikapo 2030, ikibadilisha sekta kama afya, fedha, na usafirishaji. Nishati mbadala pia inakua kwa kasi, huku jua na upepo vikichangia 22% ya uzalishaji wa umeme wa Marekani mnamo 2023.

Sheria ya Uwekezaji wa Miundombinu ya $1.2 trilioni inasaidia kisasaisha barabara, reli, na upatikanaji wa mtandao, na hivyo kuongeza tija ya uchumi. Hata hivyo, mvutano wa kijiopolitiki na China, mabadiliko ya sera za biashara, na wasiwasi kuhusu matumizi ya serikali vitaathiri mustakabali wa uchumi.

Marekani inasalia kuwa taifa lenye ushawishi mkubwa kiuchumi duniani, lakini uimara wa muda mrefu utategemea nidhamu ya kifedha, uongozi wa kiteknolojia, na ushindani wa kimataifa.