Thomas Young (mwanasayansi)
Thomas Young (1773–1829) alikuwa mwanafizikia, daktari, na mwanaisimu wa Kiingereza aliyejulikana kwa mchango wake mkubwa katika fizikia ya mwanga, tiba, na uchambuzi wa lugha. Anachukuliwa kama moja ya akili pana zaidi za Enzi ya Mwangaza, akihusisha taaluma nyingi kwa utafiti na ugunduzi.
Elimu
[hariri | hariri chanzo]Young alizaliwa mnamo 1773 huko Milverton, Somerset, Uingereza, katika familia ya Quaker. Alionyesha kipawa cha mapema katika kusoma na alijifunza lugha kadhaa akiwa bado mtoto. Baadaye alisomea udaktari katika vyuo vikuu vya London, Edinburgh, na Göttingen, kabla ya kupata shahada ya udaktari mwaka 1796.[1]
Mchango Katika Fizikia
[hariri | hariri chanzo]Young anajulikana zaidi kwa jaribio la ufa-mbili (double-slit experiment) mnamo 1801, lililothibitisha asili ya mawimbi ya mwanga. Jaribio hili lilipingana na nadharia ya Newton ya chembechembe za mwanga na kuweka msingi wa nadharia ya interferensi.[2]
Aidha, alianzisha moduli ya Young, kipimo cha ugumu wa nyenzo, ambacho bado kinatumika katika uhandisi na sayansi ya vifaa.[3]
Kazi ya Udaktari na Tiba
[hariri | hariri chanzo]Mbali na fizikia, Young alikuwa daktari aliyefundisha katika St George’s Hospital, London. Alifanya tafiti kuhusu maono ya binadamu, upungufu wa macho (astigmatism), na alieleza kwa mara ya kwanza jinsi lenzi ya jicho inavyobadilika kwa mtazamo wa mbali na karibu.[4]
Lugha
[hariri | hariri chanzo]Young pia alikuwa mtaalamu wa lugha. Alitoa mchango muhimu katika uchambuzi wa maandishi ya Rosetta Stone, akifanikiwa kutambua thamani ya baadhi ya alama za hieroglyphic. Ingawa hakuweza kutafsiri mfumo wote, kazi yake ilikuwa msingi uliosaidia Jean-François Champollion kutatua kitendawili cha maandiko ya Misri ya kale.[5]
Urithi
[hariri | hariri chanzo]Young alifariki mwaka 1829 akiwa na umri wa miaka 55. Leo anakumbukwa kama mfano bora wa mwanasayansi mwenye taaluma pana, akivuka mipaka ya fani moja na kuacha alama katika fizikia, tiba, uhandisi, na isimu. Urithi wake mara nyingi hufupishwa kwa jina la heshima “The Last Man Who Knew Everything”.[6]
Marejeo
[hariri | hariri chanzo]- ↑ Robinson, A. The Last Man Who Knew Everything. New York: Pi Press, 2006
- ↑ Cantor, G. Optics after Newton: Theories of Light in Britain and Ireland 1704–1840. Manchester: Manchester University Press, 1983
- ↑ Smith, C. The Science of Energy: A Cultural History of Energy Physics in Victorian Britain. London: Athlone Press, 1998
- ↑ Porter, R. The Greatest Benefit to Mankind: A Medical History of Humanity. London: HarperCollins, 1997
- ↑ Robinson, A. Cracking the Egyptian Code: The Revolutionary Life of Jean-François Champollion. London: Thames & Hudson, 2012
- ↑ Robinson, A. The Last Man Who Knew Everything. New York: Pi Press, 2006