The Good, the Bad and the Ugly

The Good, the Bad and the Ugly
Bango la filamu
Imeongozwa na	Sergio Leone
Imetayarishwa na	Alberto Grimaldi
Imetungwa na	Luciano Vincenzoni Sergio Leone Age & Scarpelli Sergio Donati (hakutajwa rasmi)
Nyota	Clint Eastwood Lee Van Cleef Eli Wallach
Imehaririwa na	Eugenio Alabiso Nino Baragli
Imesambazwa na	United Artists
Ina muda wa dk.	Dakika 161 (toleo la awali) Dakika 179 (toleo kamili)
Nchi	Italia, Hispania, Ujerumani Magharibi, Marekani
Lugha	Kiitalia
Bajeti ya filamu	Dola za Marekani milioni 1.2
Mapato yote ya filamu	Zaidi ya dola milioni 38 duniani kote
Ilitanguliwa na	For a Few Dollars More

The Good, the Bad and the Ugly (kwa Kiitalia: Il buono, il brutto, il cattivo) tafsiri "Mzuri, mbaya, mbaya zaidi") ni filamu ya Kiitalia ya mwaka 1966 ya mtindo wa spaghetti Western iliyoongozwa na Sergio Leone na kuchezwa na Clint Eastwood kama "Mzuri", Lee Van Cleef kama "Mbaya", na Eli Wallach kama "Mbaya zaidi". Mswada wake kwa ajili ya filamu uliandikwa na Age & Scarpelli, Luciano Vincenzoni, na Leone (ikiwa na maudhui ya ziada na mazungumzo kutoka kwa Sergio Donati ambaye hakutajwa). Ilitokana na hadithi ya Vincenzoni na Leone. Mwongozaji wa upigaji picha Tonino Delli Colli alihusika na mandhari yote faafu kwa filamu hii, na Ennio Morricone alitunga muziki wa filamu. Huu ni utayarishaji ulioongozwa na Italia kwa kushirikiana na watayarishaji wenza kutoka Uhispania, Ujerumani Magharibi, na Marekani. Sehemu kubwa ya utengenezaji wa filamu ilifanyika Uhispania.

Filamu hii inajulikana kwa matumizi ya Leone ya upigaji picha wa karibu na mbali, pamoja na matumizi yake ya vurumai, mvutano, na mapambano ya bunduki yaliyojaa burudani. Hadithi inahusu wapiga risasi watatu wanaoshindania kupata hazina ya dhahabu ya shirikisho iliyozikwa, katika machafuko ya vita vya wenyewe kwa wenyewe vya Marekani (hasa Mapigano ya Njia ya Glorieta katika Kampeni ya Kivita ya New Mexico ya mwaka 1862) huku wakishiriki kwenye mapigano mengi, makabiliano, na midahalo ya bunduki njiani. Filamu hii ilikuwa ushirikiano wa tatu kati ya Leone na Eastwood, na wa pili kati ya hizo kumhusisha Van Cleef.

Nchini Marekani, The Good, the Bad and the Ugly iliuzwa kama sehemu ya mwisho ya Trilojia ya Dollars, baada ya A Fistful of Dollars (1964) na For a Few Dollars More (1965). Filamu hii ilifanikiwa kifedha, ikipata zaidi ya dola milioni 38 katika mapato ya kimataifa, na inahusishwa na kumuinua Eastwood hadi kuwa nyota mkubwa duniani. Kutokana na kutokubalika kwa jumla kwa aina ya spaghetti Western wakati huo, mapokezi ya wakosoaji baada ya kutolewa kwa filamu yalikuwa ya mchanganyiko, lakini baadaye ilipata sifa nyingi, na sasa inachukuliwa kama moja ya westerns bora na zenye ushawishi mkubwa wa wakati wote.

Muhtasari wa hadithi

Mnamo mwaka wa 1862, Kusinimagharibi mwa Marekani wakati wa Vita vya wenyewe kwa wenyewe vya Marekani, wawindaji wa kulipwa watatu wanamvamia jambazi wa Kimeksiko Tuco Ramirez, ambaye anawapiga risasi na kutoroka.

Kwingineko, mwanajeshi wa kukodiwa "Angel Eyes" anamhoji mwanajeshi wa zamani wa Confederacy aitwaye Stevens kuhusu jina bandia la Jackson, mwanajeshi aliyeiba hazina ya dhahabu ya Confederate. Stevens anatoa jina "Bill Carson", anamtolea Angel Eyes hongo na kisha anavuta bastola yake. Angel Eyes anamwua, na kutokana na kuvutiwa na habari za dhahabu hiyo, anamuua pia mwajiri wake.

Tuco anaokolewa kutoka kwa wawindaji wa kulipwa wengine na mpita njia asiye na jina ambaye Tuco anamwita "Blondie". Blondie anamkabidhi Tuco kwa sheriff na anakusanya zawadi ya $2,000. Wakati Tuco anakaribia kunyongwa, Blondie anapiga risasi kamba ya kunyongea na kumwokoa. Wanaondoka pamoja na kugawana zawadi hiyo. Wanarudia mpango huu katika miji mingine hadi Blondie anachoshwa na malalamiko ya Tuco na kumwacha jangwani.

Kwa hasira na kutaka kulipiza kisasi, na baada ya jaribio lililoshindikana na genge lake, Tuco anamkamata Blondie na kumlazimisha kutembea jangwani hadi anazimia kwa kiu. Gari la wagonjwa lililojaa maiti za wanajeshi wa Confederate linafika likiwa na Bill Carson aliyeko mahututi, ambaye anamwomba Tuco msaada na kumwambia kuhusu dhahabu ya $200,000 iliyozikwa kwenye kaburi lililopo Sad Hill Cemetery. Tuco anaporudi na maji, Carson amekufa. Hata hivyo, kabla ya kufa, anamwambia Blondie jina la kaburi. Hivyo wawili hao wanalazimika kuweka tofauti zao kando na kushirikiana, kwani Tuco anajua jina la eneo la makaburi na Blondie anajua jina sahihi la kaburi husika.

Wakijifanya wanajeshi wa Confederate, Tuco anampeleka Blondie kwenye misheni ya karibu ili apate nafuu. Huko, Tuco anakutana tena na kaka yake Pablo, ambaye aliacha familia yao kuwa padri. Mkutano huo hauendi vizuri, na Tuco anaondoka kwa hasira na Blondie.

Njiani, Tuco anapiga kelele za kuunga mkono Confederacy kwa wanajeshi wanaokuja ambao wanageuka kuwa ni wanajeshi wa Union. Wanawekwa kizuizini katika kambi ambayo Angel Eyes amejipenyeza akiwa sajenti wa Union akimtafuta Bill Carson. Tuco, akijifanya Carson, anapelekwa kuhojiwa. Anapigwa hadi anataja jina la makaburi na anapelekwa kunyongwa. Angel Eyes, akijua Blondie hatatoa jina la kaburi, anamuajiri Blondie kumsaidia katika utafutaji wake. Tuco anatoroka kunyongwa kwa kumuua msaidizi wa Angel Eyes, kisha anakimbilia mji uliohama ambapo Blondie, Angel Eyes na genge lake wamefika.

Blondie anamkuta Tuco na kwa pamoja wanaua genge, lakini Angel Eyes anatoroka. Wakiwa njiani kuelekea makaburini, wanakutana na vita karibu na daraja muhimu. Blondie anaamua kulilipua daraja hilo ili kuondoa vikosi na kufungua njia yao. Wanapoweka mabomu, Tuco anapendekeza wafichiane siri zao iwapo mmoja atauawa. Tuco anataja jina la makaburi, na Blondie anasema jina kwenye kaburi ni "Arch Stanton".

Baada ya daraja kulipuliwa, Tuco anaiba farasi na kukimbilia Sad Hill kuchukua dhahabu mwenyewe. Blondie anamfikia Tuco anapochimba kaburi, na Angel Eyes anawasili muda mfupi baadaye. Hakuna dhahabu inayoonekana ndani ya kaburi, na Blondie anakiri kuwa alidanganya kuhusu jina. Anaweka jiwe katikati ya uwanja wa makaburi na kusema jina halisi limeandikwa hapo. Wengine wawili wanakubali wazo la mapambano na kusimama kwa tahadhari huku wakiwa na bastola zao tayari.

Wanaume hao wanasimama wakisubiri mmoja wao avute bastola. Angel Eyes anavuta kwanza lakini Blondie anamuua huku Tuco akigundua bunduki yake haina risasi. Blondie anamwambia alitoa risasi usiku uliopita, na dhahabu ipo kwenye kaburi lenye alama "Unknown" karibu na la Stanton.

Tuco anachimba kaburi na kupata mifuko mikubwa ya dhahabu. Hata hivyo, Blondie anamlazimisha kwa bastola kujifunga kitanzi chini ya mti. Akiwa mikono yake imefungwa, Tuco anasimama juu ya jiwe linaloyumba huku Blondie akichukua nusu ya dhahabu na kuondoka. Tuco anapiga kelele kuomba huruma, lakini Blondie anapiga risasi kamba na kumwangusha uso chini juu ya dhahabu iliyobaki. Tuco anamlaani kwa hasira, wakati Blondie anatoweka milimani.

Wahusika

Mwigizaji	Jina la mhusika	Maelezo
Clint Eastwood	Blondie ("The Good")	Mpiga risasi asiye na jina anayejulikana kwa uhodari wake na maadili ya ndani.
Eli Wallach	Tuco Benedicto Pacifico Juan Maria Ramirez ("The Ugly")	Jambazi wa Kimeksiko anayetumia ujanja kuishi na kutafuta dhahabu.
Lee Van Cleef	Angel Eyes ("The Bad")	Muuaji wa kulipwa na jasusi wa tamaa anayetafuta hazina.
Luigi Pistilli	Padre Pablo Ramirez	Kaka wa Tuco, ambaye sasa ni padri katika misheni ya Kikatoliki.
Rada Rassimov	Maria	Mwanamke anayesaidia Tuco na ambaye Angel Eyes anamtishia ili kupata taarifa.
Aldo Giuffrè	Kapteni wa Jeshi la Muungano	Mwanajeshi aliyechoshwa na vita, anayesaidia Blondie na Tuco kulipua daraja.
Mario Brega	Wallace	Msaidizi wa Angel Eyes anayemtesa Tuco gerezani.
Antonio Casale	Bill Carson / Jackson	Mwanajeshi wa zamani wa Confederate aliyeficha dhahabu.

Bibliografia

• Cox, Alex (2009). 10,000 Ways to Die: A Director's Take on the Spaghetti Western. Oldcastle Books. ISBN 978-1-84243-304-1.
• Cumbow, Robert (2008). The Films of Sergio Leone. Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-6041-4.
• Eliot, Marc (2009). American Rebel: The Life of Clint Eastwood. Harmony Books. ISBN 978-0-307-33688-0.
• Frayling, Christopher (2000). Sergio Leone: Something To Do With Death. Faber & Faber. ISBN 0-571-16438-2 – kutoka Internet Archive.
• Frayling, Christopher (2006). Spaghetti westerns: cowboys and Europeans from Karl May to Sergio Leone. I.B. Tauris & Co. Ltd. ISBN 978-18-45112-07-3.
• Giusti, Marco (2007). Dizionario del western all'italiana. Mondadori. ISBN 978-88-04-57277-0.
• Hughes, Howard (2009). Aim for the Heart. London: I. B. Tauris. ISBN 978-1-84511-902-7.
• McGilligan, Patrick (1999). Clint: The Life and Legend. HarperCollins. ISBN 0-00-638354-8.
• Munn, Michael (1992). Clint Eastwood: Hollywood's Loner. London: Robson Books. ISBN 0-86051-790-X.
• Charles Leinberger, Ennio Morricone's The Good, The Bad and the Ugly: A Film Score Guide. Scarecrow Press, 2004.

Viungo vya nje

Wikiquote ina mkusanyiko wa dondoo kuhusu:

The Good, the Bad and the Ugly

Wikimedia Commons ina media kuhusu:

The Good, the Bad and the Ugly

• The Good, the Bad and the Ugly at the Internet Movie Database
• The Good, the Bad and the Ugly at the TCM Movie Database