Taqlid
Makala hii ni sehemu ya shindano la kuandika makala za Uislamu kupitia Wiki Loves Ramadan 2025.
| Sehemu ya mfululizo wa makala juu ya |
| Imani na ibada zake |
|
Umoja wa Mungu |
| Waislamu muhimu |
|
Abu Bakr • Ali |
| Maandiko na Sheria |
|
Azif • Qur'an • Sunnah • Hadithi |
| Historia ya Uislamu |
|
Historia |
| Tamaduni za Kiislamu |
|
Shule • Madrasa |
| Tazama pia |
Taqlid ni istilahi ya Uislamu inayomaanisha kufuata au kuiga mafundisho ya mtu mwingine. Mtu anayefanya taqlid huitwa muqallid.[1] Maana mahsusi ya neno hili hubadilika kulingana na muktadha na zama. Matumizi ya jadi ya istilahi hii yanatofautiana kati ya Uislamu wa Kisunni na Uislamu wa Kishia. Kwa Kisunni, taqlid mara nyingi huchukuliwa kuwa ni kufuata bila hoja, tofauti na kufuata kwa msingi wa hoja kutoka kwa raia asiye na elimu ya kisheria kwa mafundisho ya mujtahid (mtaalamu mwenye sifa za kufanya ijtihad). Kwa Kishia, taqlid huchukuliwa kwa maana ya jumla ya kufuata mafundisho ya mujtahid, bila kuwa na maana hasi. Tofauti hii inatokana na mitazamo tofauti kuhusu Uimamu katika mafundisho ya Kishia na maimamu wa Kisunni.
Katika matumizi ya kisasa, hasa katika muktadha wa Usalafi, taqlid huonyeshwa mara nyingi kwa mtazamo hasi na kutafsiriwa kama "kuiga kwa upofu". Hili linahusishwa na mtazamo wa kwamba kuna kudumaa kwa juhudi huru za kielimu (ijtihad) na kuendelea kwa ufuataji wa tafsiri za kitamaduni za dini kutoka kwa taasisi za kidini.[2]
Muhtasari
[hariri | hariri chanzo]Neno la Kiarabu taqlīd limetokana na mzizi wa herufi tatu ق-ل-د Q-L-D, lenye maana ya kuiga.[3] Inaaminika kuwa chanzo cha maana yake ni kuruhusu mtu kuongozwa “kwa kola.” Mtu anayefanya taqlid huitwa muqallid,[4] ilhali anayekataa taqlid huitwa ghair-muqallid. Sheikh Shaamee wa madhehebu ya Hanafi alisema kuwa ni "kupokea kauli ya mtu bila kujua ushahidi wake."[5]
Uislamu wa Kisunni
[hariri | hariri chanzo]Kijadi, taqlid inachukuliwa kuwa halali na ni wajibu iwapo mtu hana sifa za kuwa mujtahid.[6] Kwa mujibu wa Rudolph F. Peters, jambo hili limekubalika kwa ijma (makubaliano ya wanazuoni) miongoni mwa Waislamu wa Kisunni.[6]
Wanazuoni wa Kisunni wa jadi hutegemea aya mbili za Qur'an zinazohimiza kuwauliza wenye elimu ikiwa mtu hajui, na pia kumtii Mwenyezi Mungu, Mtume na wale wenye mamlaka miongoni mwao.[6] Pia wanategemea baadhi ya hadithi, ikiwemo ile ambapo Mtume Muhammad aliwaambia masahaba wake kuwa "asiyejua ni nini afanye, suluhisho ni kuuliza." Hii ilitokana na tukio la sahaba aliyevunjika kichwa, ambaye alihitaji kujua kama anaweza kufanya tayammum badala ya kuoga kwa maji. Alipoambiwa hawezi, alioga na akafariki. Mtume alikemea kwa kusema: "Wameua mtu. Mwenyezi Mungu awaue wao. Mtu asiyejua afanye nini, ni lazima aulize."[6][7]
Wasalafi na Wahabi hupinga taqlid na badala yake hutetea matumizi ya ijtihad.[8][9]
Uislamu wa Kishia
[hariri | hariri chanzo]Katika Uislamu wa Kishia, taqlid ina maana ya kumfuata au kuiga mafundisho ya mujtahid.[10] Baada ya ghayba kubwa ya mwaka 941 BK (329 AH), Mashia wa Ithnaasharia walilazimika kufanya taqlid katika masuala ya sheria za kidini kwa kufuata mafundisho ya faqih au mujtahid.[11] Kufikia karne ya 19, ulama wa Kishia walifundisha waumini wao kuwa lazima wamfuate “chanzo cha taqlid” (marja' at-taqlid) kwa ushauri na mwongozo, na pia kama mfano wa kuigwa.[12] Hivyo basi, Mashia ambao si wataalamu wa fiqh (sheria za Kiislamu) wanapaswa kufuata maagizo ya mtaalamu wa sheria, yaani mujtahid katika masuala ya sharia, lakini ni marufuku kufanya hivyo katika "masuala ya itikadi" (usul al-din).[13]
Tazama pia
[hariri | hariri chanzo]Marejeo
[hariri | hariri chanzo]- ↑ Sharif, Surkheel (Abu Aaliyah). "The Truth About Taqlid (Part I)" (PDF). The Jawziyyah Institute. uk. 2. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo (PDF) mnamo 2009-03-06.
- ↑ Weiss, Bernard G. (1995). "Taqlīd". In John L. Esposito. The Oxford Encyclopedia of the Modern Islamic World. Oxford: Oxford University Press.
- ↑ Najm al-Din al-Tufi, Sharh Mukhtasar al-Rawdah (Beirut: Mu’assasah al-Risålah, 1410H), 3:65.
- ↑ Surkheel (Abu Aaliyah) Sharif, The Truth About Taqlid (Part I), the Jawziyyah Institute, 2007, p. 2 Archived 2009-03-06 at the Wayback Machine
- ↑ Aqood Rasm al-Muftee, uk. 23
- ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 Peter, Rudolph. "IDJTIHAD AND TAQLID IN 18TH AND 19TH CENTURY ISLAM". Die Welt des Islams: 139.
- ↑ Ibrahim, Ahmed Fekry; University, McGill (2016). "Rethinking the Taqlīd Hegemony: An Institutional, Longue-Durée Approach". Journal of the American Oriental Society. 136 (4): 801–816. doi:10.7817/jameroriesoci.136.4.0801. ISSN 0003-0279. JSTOR 10.7817/jameroriesoci.136.4.0801.
- ↑ L. Esposito, John (2003). The Oxford Dictionary of Islam. New York: Oxford University Press. ku. 10, 333. ISBN 0-19-512558-4.
- ↑ C. Martin, Richard (2004). Encyclopedia of Islam and the Muslim World. Macmillan Reference USA. ku. 727–728, 608–609, 26–27. ISBN 0-02-865603-2.
- ↑ Momen, Moojan (1985). An Introduction to Shiʻi Islam: The History and Doctrines of Twelver Shiʻism. Yale University Press. uk. xxii. ISBN 0-300-03531-4. Iliwekwa mnamo 29 Septemba 2016.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ al-islam.org 1. What is taqlid?
- ↑ Momen, Moojan (1985). An Introduction to Shiʻi Islam: The History and Doctrines of Twelver Shiʻism. Yale University Press. uk. 143. ISBN 0-300-03531-4. Iliwekwa mnamo 29 Septemba 2016.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Taqlid: Meaning and Reality". al-Islam.org. 20 Januari 2013. Iliwekwa mnamo 29 Septemba 2016.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)