Mzeituni

Mzeituni (Olea europaea)
Mzeituni
Uainishaji wa kisayansi
Himaya: Planta (mimea) (bila tabaka): Angiospermae (Mimea inayotoa maua) (bila tabaka): Eudicots (Mimea ambayo mche wao una majani mawili) (bila tabaka): Asterids (Mimea kama alizeti) Oda: Lamiales (Mimea kama guguchawi) Familia: Oleaceae (Mimea iliyo na mnasaba na mzeituni) Jenasi: Olea Spishi: O. europaea L.

Mzeituni au mzaituni (jina la kisayansi kwa Kilatini Olea europaea, yaani "mzeituni wa Ulaya", au Olea sylvestris, yaani "mzeituni mwitu") ni mti mfupi wa familia ya Oleaceae unaopatikana hasa kandokando ya Bahari ya Kati, lakini pia sehemu nyingine za Afrika na Asia.

Matunda yake (zeituni au zaituni) ni muhimu hasa kwa utengenezaji wa mafuta (90%), ingawa yanaliwa pia bila kushindiliwa (10%).

Inaonekana asili ya ulimaji wake ni Uajemi na Mesopotamia miaka 6,000-7,000 iliyopita. Kutoka huko ulienezwa sehemu nyingine.

Leo uzalishaji ni mkubwa hasa Hispania, halafu Italia, Ugiriki, Uturuki n.k.

Mbali ya faida hiyo, toka zamani tawi la mti huo linatazamwa kama ishara ya wingi, utukufu na amani. Kwa sababu hiyo lilitolewa kwa miungu na kwa washindi.

Picha

• 
  Mizeituni huko Thassos, Ugiriki.
• 
  Mzeituni wa Bar, Montenegro wenye miaka zaidi ya 2,000
• 
  Majani
• 
  Maua
• 
  Zeituni mbichi
• 
  Zeituni mbivu
• 
  Mavuno ya zeituni

Viungo vya nje

Wikimedia Commons ina media kuhusu:

Olives

Wikiquote ina mkusanyiko wa dondoo kuhusu:

Mzeituni

Simple English Wiktionary

Wikamusi ya Kiswahili ina maelezo na tafsiri ya maana ya neno:

olive

• Blue planet biomes: Olive trees — Olea europaea — cultivation history + horticulture.
• Agricultural Research Service (ARS); Germplasm Resources Information Network (GRIN): Olea europaea Ilihifadhiwa 24 Septemba 2015 kwenye Wayback Machine. — species treatment, native range, + links.
• USDA Plants Profile for Olea europaea ssp. europaea (European olive) Ilihifadhiwa 2 Mei 2013 kwenye Wayback Machine.
• USDA Plants Profile for Olea europaea ssp. cuspidata (African olive) Ilihifadhiwa 2 Mei 2013 kwenye Wayback Machine.
• Olive trees (Olea europaea) — U.C. Photo gallery
• Olives katika Open Directory Project
• Olea europaea ssp. europaea (Olive Scientific Information)

Makala hii kuhusu mmea fulani bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu Mzeituni kama uainishaji wake wa kibiolojia, uenezi au matumizi yake? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.