Mikhail Bakhtin
| Mikhail Mikhailovich Bakhtin | |
 Mikhail Bakhtin mnamo miaka ya 1920 | |
| Amezaliwa | 16 Novemba 1895 Oryol, Dola ya Urusi |
|---|---|
| Amekufa | 7 Machi 1975 Moscow, Umoja wa Kisovyeti |
| Nchi | Urusi |
| Majina mengine | Михаил Михайлович Бахтин (Kirusi) |
| Kazi yake | Mwanafalsafa, mhakiki wa fasihi, mwanaisimu |
Mikhail Mikhailovich Bakhtin (1895–1975) alikuwa mwanafalsafa, mwanaisimu na mhakiki wa fasihi kutoka Urusi ambaye mchango wake ulileta mabadiliko makubwa katika nadharia ya fasihi na masomo ya lugha. Alijulikana kwa kuchunguza uhusiano kati ya lugha, jamii na tamaduni, akisisitiza kuwa matini na mawasiliano hayawezi kueleweka nje ya muktadha wa kijamii. Kazi zake zimeathiri kwa kiasi kikubwa taaluma za kifasihi, isimu, falsafa ya lugha na nadharia za kitamaduni duniani.
Bakhtin alisoma katika vyuo vikuu vya Urusi mwanzoni mwa karne ya 20 na maisha yake yaligubikwa na changamoto za kisiasa na kijamii, ikiwemo udhibiti wa serikali ya Kisovyeti. Alipitia kipindi cha uhamisho na mateso, lakini licha ya hayo aliendelea kuandika na kufikiri kwa kina. Ingawa baadhi ya maandiko yake yalichapishwa kwa jina la marafiki zake kutokana na hali ya kisiasa, mawazo yake yaliendelea kusambaa na kushawishi wasomi wengi.
Miongoni mwa dhana muhimu alizotengeneza ni pamoja na dialogism (mazungumzo ya kudumu kati ya sauti mbalimbali), polyphony (wingi wa sauti huru ndani ya kazi ya fasihi), na heteroglossia (uwepo wa mitindo na lahaja tofauti katika lugha moja). Katika utafiti wake juu ya riwaya, hasa riwaya za Fyodor Dostoevsky, Bakhtin alionyesha jinsi mwandishi anavyoweza kuunda kazi yenye sauti nyingi zinazojitegemea badala ya simulizi moja kuu[1].
Moja ya kazi zake mashuhuri ni The Dialogic Imagination, mkusanyiko wa insha zilizochambua maendeleo ya riwaya kama aina ya kifasihi na nafasi yake katika kueleza ukweli wa kijamii na kihistoria. Katika maandiko hayo, Bakhtin alibainisha kuwa lugha daima ipo katika mazungumzo endelevu kati ya wasemaji na kwamba maana hutengenezwa katika mchakato huo wa kijamii[2].
Aidha, Bakhtin alijulikana kwa nadharia yake kuhusu carnivalesque, akieleza namna tamasha za watu wa kawaida katika historia ya Ulaya zilivyokuwa nyenzo ya kupindua na kukosoa mamlaka ya kijamii. Aliona carnival kama nafasi ambapo lugha na tamaduni za watu wa kawaida zilipata sauti na kupinga ukiritimba wa mamlaka. Wazo hili limekuwa na ushawishi mkubwa katika tafsiri za kitamaduni na masomo ya jamii[3].
Mchango wa Bakhtin uliendelea kutambuliwa zaidi baada ya kifo chake mwaka 1975. Wataalamu wengi wa fasihi, isimu na falsafa walichukua mawazo yake na kuyapanua, wakisisitiza nafasi ya mawasiliano na mwingiliano wa kijamii katika uundaji wa maana. Dhana zake ziliathiri moja kwa moja wazo la mwingiliano matini lililokuja baadaye kupitia Julia Kristeva, ambaye alitumia misingi ya mawazo ya Bakhtin kueleza uhusiano kati ya maandiko mbalimbali[4].
Leo hii, Bakhtin anachukuliwa kama mmoja wa wasomi muhimu zaidi wa karne ya 20 katika fasihi na isimu. Kazi zake zinachunguzwa katika maeneo mbalimbali duniani na zimeendelea kuwa rejeo kuu katika mijadala kuhusu lugha, tamaduni na nguvu za kijamii. Ingawa maisha yake binafsi yalihusisha changamoto kubwa, urithi wake wa kielimu unaendelea kuwa na athari kubwa katika nadharia na vitendo vya kisasa vya kifasihi na kijamii.
Marejeo
[hariri | hariri chanzo]- ↑ Bakhtin, Mikhail (1984). Problems of Dostoevsky’s Poetics. Minneapolis: University of Minnesota Press.
- ↑ Bakhtin, Mikhail (1981). The Dialogic Imagination: Four Essays. Austin: University of Texas Press.
- ↑ Bakhtin, Mikhail (1984). Rabelais and His World. Bloomington: Indiana University Press.
- ↑ Kristeva, Julia (1980). Desire in Language: A Semiotic Approach to Literature and Art. New York: Columbia University Press.