Mapigano ya Tanga

Kutoka Wikipedia, kamusi elezo huru

Makala hii ina dalili ya kutungwa kwa kutegemea programu ya kompyuta kama "google translation" au "wikimedia special:content translation" bila masahihisho ya kutosha. Watumiaji wanaombwa kuchunguza lugha, viungo na muundo wake tena. Wakiridhika na hali yake wanaweza kuondoa kigezo hiki kinachoonekana kwenye dirisha la kuhariri juu ya matini ya makala kwa alama za {{tafsiri kompyuta}} .


Mapigano ya Tanga

Mapigano ya Tanga, ambayo hujulikana pia kama Mapigano ya Nyuki, yalikuwa ugomvi wa kijeshi kati ya majeshi ya Ujerumani na Milki ya Uingereza wakati wa Vita Kuu ya Kwanza ya Dunia yaliyotokea kuanzia tarehe 2 hadi 4 Novemba 1914 huko Tanga, mji wa bandari wa Afrika ya Mashariki ya Kijerumani, leo Tanzania. Tokeo lake lilikuwa ushindi wa upande wa Kijerumani.

Yalianza kama shambulio ambalo halikufaulu wakati kikosi cha Uingereza, British Indian Expeditionary Force "B", chini ya Meja Jenerali AE Aitken walijaribu kuteka Mji wa Tanga katika Afrika Mashariki ya Ujerumani, mji wa pwani katika bara ya Tanzania ya leo, mwanzo wa Vita Kuu ya Kwanza ya Dunia. Kitendo hicho kilifanyikwa sambamba na mpango wakuteka Longido, huko Kilimanjaro, na kikosi kingine cha uvamizi, Force "C". Kilikuwa kitendo kikuu cha kwanza cha vita katika Kampeni za Kivita katika Afrika ya Mashariki (Vita Kuu ya Kwanza ya Dunia) na Waingereza walishindwa na kikosi kidogo sana cha Askari wa Ujerumani na wakoloni wakujitolea chini ya Luteni Kanali Paul von Lettow-Vorbeck.

Ofisi ya Mkoa wa Tanga mnamo 1914

Ushindi huu unahesabika kama moja ya ushindi mkubwa wa Schutztruppe barani Afrika. Kurudisha nyuma jeshi la Waingereza, Schutztruppe walipata kukabidhi vifaa ya kazi na vya kutibu, mahema, mablanketi, vyakula na idadi ya bunduki za mashine, ili kuendelea kupigana na washiriki wa adui katika vita mpaka mwisho.


Utangulizi[hariri | hariri chanzo]

HMS Fox kulia
Tom na Magdalene von Prince, kabla ya 1908

Mji wa Tanga ni 80 kilometa (50 maili) tu, kutoka mpaka wa Afrika ya Mashariki ya Kiingereza (hasa Kenya ya leo). Mji wa Tanga ulikuwa na harakati nyingi ya bandari, na ulikuwa kituo cha bahari cha reli muhimu ya Usambara, kutoka Tanga mpaka Neu Moshi, chini ya Mlima Kilimanjaro. Mpango ulikuwa kupiga Tanga kwanza na mabomu ya manowari za Uingereza, lakini wazo hilo lili lilibadilishwa. Kabla hiyo, kulikuwa tayari patano baina Ujerumani na Uingereza kuweka miji mikubwa ya Dar es Salaam na Tanga kwa usalama, lakini sasa patano hilo liligeuza na ilionekana "ingekuwa sawa kuwaonya Wajerumani patano hilo limekwisha"[1]

Badala yake, Waingereza waliamua kuteka Tanga na Wajerumani kwa shambulio la bahari na nchi, yote mbili pamoja, dhidi ya Tanga.[2] Mpango huu, tofauti na mpango ulioandikwa, ulibadilisha shambulio hilo kuwa mchafuko. Siku ya 2 Novemba 1914, meli ya vita ya Uingereza, HMS Fox, iliwasili bandarini. Kamanda wa meli hiyo, Kapteni Francis Wade Caulfeild, alishuka nchini na akampa Tanga saa moja kujisalimisha na kushusha bendera ya kifalme. Kabla ya kurudi, alitaka kujua kwamba mabomu ya baharini yalikuwa yamelazwa bandarini; hakuwa hivyo, lakini aliambiwa, kweli, ndiyo hivyo. [3] Baada ya masaa matatu, bendera ilikuwapo bado upeponi, haikushushwa, na meli ya Fox iliondoka kuleta nguvu ya Force "B", usafirishaji wa vikosi kumi na vinne.[4] Kituo hicho kiliwampa Schutztruppe na raia wa Tanga nafasi ya kujiandaa kwa shambulio. Kamanda wa Ujerumani, Luteni Kanali Paul Emil von Lettow-Vorbeck, alifanya haraka kufika Tanga. Yeye aliimarisha ulinzi (awali kulikuwa kampuni moja tu ya Askari) kwa kuongeza askari waliopelekwa na reli kutoka Neu Moshi, hatimaye kuhesabu watu 1,000 katika makampuni sita. Naibu wake alikuwa Kapteni Tom von Prince, ambaye zamani alikuwa na Kampuni ya Kijerumani kwa Afrika ya Mashariki (Kijerumani: Deutsch-Ostafrikanische Gesellschaft(DOAG))

Vita[hariri | hariri chanzo]

Kipigano cha askari, 1914, labda huko Tanga

Kapteni Caulfeild alitoa amri kufagia nyaya za mabomu ya baharini kwa bandari siku ya 2 Novemba, na hata siku ya pili. Wakati wa kufagia, kamanda wa Force "B", Aitken, alianza kutua, bila upinzani, wanajeshi na vifaa katika vikundi viwili bandarini, na maili tatu mashariki mwa mji, kwenye pwani bila mabomu ya ardhini.[5] Jioni tarehe 3 Novemba, karibu wote wa kikosi cha uvamizi walikuwa tayari katika pwani.[6] Saa sita mchana siku ya Novemba 4, Aitken aliwaamuru wanajeshi wake kuandamana mjini. Walinzi waliokuwa wakajifichia vizuri walikata mapema maendeleo yao. Si kitambo kirefu baadaye, vita hivi viligeuka kuwa kipigano cha kundi la kusini, kati ya mashamba ya minazi na mipira, na kipigano kali cha barabara mjini na jeshi la bandari. Wanajeshi wa WaGurkha, WaKashmiri na WaLancashire walifanya mwendo mzuri kwa bandari; waliingia mjini, wakateka nyumba ya forodha, na Hoteli ya Deutscher Kaiser, na walipandisha bendera ya Union Jack, bendera ya Uingereza. Lakini baadaye walisimamishwa mapema.[7] Vikosi vya wahindi wa 27 (Bangalore) Brigade walioongozwa vibaya na wenye zana za jeshi hafifu walitawanyika na wakatoroka. Wanajeshi wa miguu wa 98th Infantry walirukiwa na makundi ya nyuki na walivunjikwa. Nyuki waliwashambulia Wajerumani pia, ndiyo kupata hivyo jina la utani la vita.[8] Propaganda ya Uingereza ilianza uvumi wa uwongo kwamba Wajerumani walipanga njama mbaya, na walisetiri nyaya za kikwazo kuchochea mizinga ya nyuki.[9] Kundi la WaRajput walikosa sana kushirikiana vizuri katika vita kwa sababu ya kushuka mioyo yao baada ya kushuhudia rejeo la wanajeshi wa kundi la Palamcottah Light Infantry.

Wanajeshi Wahindi waliokufa wa kikosi cha Briteni kwenye pwani huko Tanga

Wakikoloni wakujitolea wa kampuni ya 7 na 8 ya Schützenkompanien [kampuni za bunduki] walifika kwa reli ili kukaza mistari ya Askari iliyobanwa. Schützenkompanie wa 8, ambao kwa kawaida walikuwa wenyefarasi, walikuwa wameacha farasi wao huko Neu Moshi. Alasiri ya 4 Novemba, Lettow-Vorbeck aliamri mwisho wa wajeshi wa akiba wake, ya namba ya 13 na ya 4 Askari Feldkompanien (kampuni za shamba), - ya 4 ilikuwa imekwisha fika Tanga kwa gari la moshi -, ili kuzunguka ubavu na kinyume cha Waingereza kwa mashambulio ya bayoneti upande mzima wa mbele, pamoja na mlio wa "baragumu na sauti kuu ya kelele za kikabila za vita." Utaratibu wote ulikwisha wakati Force B iilirudishwa nyuma, mpaka "kukoma na kumaliza kabisa."[10]

Kuwa wajeshi kila nane kwa mmoja, baadhi ya maafisa wa Ujerumani walifikiwa na tahadhari. Mfululizo wa makosa yaliyofanywa na milio ya baragumu, na kutokuelewana kwa afisa ili kujiondoa na kujumuisha, askari badala yake waliondoka kwenda kambini Kange, maili kadhaa magharibi mwa Tanga. Lettow-Vorbeck alipogundua hiyo, mara moja alibatilisha hatua hiyo na akaamuru utumo mpya ambao haukukamilika mpaka alfajiri. "Kwa karibu usiku kucha [kabla asubuhi 5 Novemba], Aitken alikuwa na uwezo wa kuchukua mji wa Tanga. Ilikuwa kejeli kubwa sana ya vita hivi."[11]

Matokeo[hariri | hariri chanzo]

Kwa kukasirika na kufadhaika, Aitken aliamuru uondoaji wa jumla.[12] Kati ya kujihamisha na kurudi kwa usafirishaji, iliyoendelea hadi usiku, askari wa Briteni waliacha karibu vifaa vyao vyote. "Lettow-Vorbeck aliweza kuzipatia kampuni tatu za askari na silaha za bunduki za kisasa, ambazo zilikuwa na risasi 600,000 pia. Tena alikuwa na bunduki za mashine kumi na sita zaidi, na simu za shamba zenye faida", na mavazi ya kutosha Schutztruppe mwaka mmoja mzima.[13] Asubuhi ya Novemba 5, afisa wa Force B -Kapteni Richard Meinertzhagen - aliingia Tanga chini ya bendera nyeupe, pamoja na vifaa vya matibabu, na alileta barua kutoka kwa Jenerali Aitken kuomba msamaha kwa kupiga hospitali na bomu. Barabara za Tanga zilikuwa zimejaa na wafu na wao waliojeruhiwa. Daktari wa Ujerumani na waaguzi wao waafrika walifanya kazi bila kupumzika na "bila tazamo ya rangi za nguo za wagonjwa wao."[14]

Wema wa ulinzi wa Tanga ulikuwa kitendo cha kwanza kati ya mafanikio mengi ya Paul von Lettow-Vorbeck katika kampeni yake ndefu huko Afrika Mashariki. Lakini kwa Waingereza, vita hivi vilikuwa kama msiba, na iliandikwa katika 'Official History of the War'(Kiswahili: Historia rasmi ya Vita) ya Briteni kama "mojawamo ya makosa makubwa katika historia ya jeshi la Uingereza."[13] Walihesabiwa majeruhi 487, na waliouawa 360, upande wa Uingereza; [14] Schutztruppe walipotea Wajerumani 16, na askari 55 waliuawa, kwa jumla waliojeruhiwa walifika 76.[15]

Awali, Paul von Lettow-Vorbeck alikadiri idadi ya Waingereza waliouawa kama 800, lakini baadaye alisema kwamba alidhani idadi hiyo ilikuwa zaidi ya 2,000. Halafu, Wajerumani waliweka huru maafisa wa Uingereza ambao waliokuwa wamejeruhiwa au kukamatwa, baada ya hawa waliahidi hawatapigana tena wakati wa vita.[16]

Marejeo[hariri | hariri chanzo]

  • Byron Farwell|Farwell, Byron. The Great War in Africa, 1914–1918. New York: W. W. Norton & Company, 1989.
  • Hoyt, Edwin P. Guerilla: Colonel von Lettow-Vorbeck and Germany's East African Empire. New York: Macmillan Publishing Co., Inc. 1981; and London: Collier Macmillan Publishers. 1981.
  • Miller, Charles. Battle for the Bundu: The First World War in German East Africa. London: Macdonald & Jane's, 1974; and New York: Macmillan Publishing Co., Inc. 1974.
  • Paice, Edward. Tip and Run: The Untold Tragedy of the Great War in Africa. London: Weidenfeld & Nicolson, 2007.
  • von Lettow-Vorbeck, Paul. My reminiscences of East Africa. London: Hurst, 1920, https://archive.org/details/meineerinnerunge00lettuoft

Masomo zaidi[hariri | hariri chanzo]

  • Anderson, Ross. 2001. "The Battle of Tanga, 2–5 November 1914". War in History. 8, no. 3: 294–322.
  • Anderson, Ross. Anderson, Ross. The Battle of Tanga 1914. Stroud, Gloucestershire: Tempus, 2002.
  • Harvey, Kenneth J. Harvey, Kenneth J. The Battle of Tanga, German East Africa 1914. [Washington, DC]: Storming Media, 2003
  • Page, Melvin E. (Melvin Eugene). 2003. "The Battle of Tanga 1914 (Review)". Journal of Military History. 67, no. 4: 1307–1308.

Vidokezo[hariri | hariri chanzo]

  1. ↑ Farwell 1989, p. 166.
  2. ↑ Aitken's orders: "The object of the expedition under your command is to bring the whole of German East Africa under British authority." See Farwell 1989, p. 163.
  3. ↑ Farwell 1989, p. 167.
  4. ↑ Miller 1974, p. 58.
  5. ↑ Miller 1974, p. 59.
  6. ↑ Farwell 1989, p. 168.
  7. ↑ Farwell 1989, p. 170.
  8. ↑ Farwell 1989, p. 171.
  9. ↑ Hoyt 1981, p. 50.
  10. ↑ Miller 1974, p. 68.
  11. ↑ Miller 1974, p. 69.
  12. ↑ Hoyt 1981, p. 52.
  13. ↑ 13.0 13.1 Farwell 1989, p. 178.
  14. ↑ 14.0 14.1 Miller 1974, p. 70.
  15. ↑ Miller 1974, p. 71.
  16. ↑ von Lettow-Vorbeck, Paul (1920). Meine Erinnerungen aus Ostafrika. Hase & Köhler. , p. 39/40
Rudishwa kutoka "https://sw.wikipedia.org/w/index.php?title=Mapigano_ya_Tanga&oldid=1187421"