Nenda kwa yaliyomo

Makabila ya Zambia

Kutoka Wikipedia, kamusi elezo huru

Makabila ya Zambia ni zaidi ya 70, yakionyesha utofauti wa Afrika ya Kusini na historia ya uhamaji wa Wabantu, ukoloni wa Waingereza, na tamaduni za jadi. Lugha rasmi ni Kiingereza, lakini lugha za kikabila kama Kibemba, Kitonga, Kiilozi, Kichewa, Kitumbuka, na Kikaonde hutumika sana katika maisha ya kila siku.

Makundi makuu ya kikabila ni:

  • Wabemba – jamii kubwa zaidi, huzungumza Kibemba, wanajulikana kwa tamaduni za kilimo, ngoma za kitamaduni, na historia ya Dola ya Bemba.
  • Watonga – jamii ya kusini, huzungumza Kitonga, wanajulikana kwa tamaduni za mifugo, sherehe za kuvuka utu uzima, na ibada za kijadi.
  • Walozi – jamii ya magharibi, huzungumza Kilozi, wanajulikana kwa historia ya Dola ya Barotseland, tamaduni za kifalme, na muziki wa Ngoma ya Kuomboka.
  • Wachewa – jamii ya mashariki, huzungumza Kichewa, wanajulikana kwa tamaduni za ususi, ngoma za kijadi, na mapishi ya nsima.
  • Watumbuka – jamii ya kaskazini mashariki, huzungumza Kitumbuka, wanajulikana kwa tamaduni za kilimo cha milimani na nyimbo za ibada.
  • Wakaonde – jamii ya kaskazini magharibi, huzungumza Kikaonde, wanajulikana kwa uchongaji wa vinyago na ibada za mababu.
  • Waluvale – jamii ya mpakani na Angola, huzungumza Kiluvale, wanajulikana kwa tamaduni za uhamaji na ngoma za kijadi.
  • Wankoya – jamii ya kaskazini, huzungumza Kinkoya, wanajulikana kwa tamaduni za uwindaji na ibada za kijadi.
  • Wanyanja – jamii ya mashariki, huzungumza Kinyanja, wanajulikana kwa tamaduni za uvuvi na mapishi ya samaki wa mtoni.

Kaulimbiu ya kitaifa “One Zambia, One Nation” huonyesha juhudi za kuunganisha makabila haya kwa misingi ya mshikamano wa kitaifa. Muziki wa jadi hutumia ala kama kalimba, ngoma, na silimba, huku mavazi ya rangi na sanaa ya vinyago ikihifadhiwa kama urithi wa kitamaduni.[1] [2] [3]

  1. Mulenga, Chileshe (2018). Ethnic Diversity and Nationhood in Zambia. Zambia University Press.
  2. Zambia: Ethnic Groups and Cultural Identity (Ripoti). Minority Rights Group International. 2023. Iliwekwa mnamo 5 Agosti 2025.
  3. Posner, Daniel N. (2002). "Ethnic Politics in Zambia". Comparative Political Studies. 35 (10): 1279–1303.
Makala hii kuhusu mambo ya utamaduni bado ni mbegu.
Je, unajua kitu kuhusu Makabila ya Zambia kama historia yake au mahusiano yake na mada nyingine?
Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa?
Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.