Mahakama Kuu ya Kimataifa

Jumba la Amani mjini Den Haag ni makao makuu ya mahakama kuu ya kimataifa

Mahakama Kuu ya Kimataifa (International Court of Justice kifupi ICJ) ni taasisi kuu ya kisheria ya Umoja wa Mataifa (UM). Madaraka yake yamepangwa katika katiba ya UM na makao makuu yapo Den Haag. Iliundwa mwaka 1945 ikachukua nafasi ya mahakama ya kimataifa ya awali iliyofanya kazi chini ya mamlaka ya Shirikisho la Mataifa.

Inaamua juu ya matatizo kati ya nchi. Ni tofauti na Mahakama ya Kimataifa ya Jinai inayoamua juu ya watu kama watendaji wa jinai maalumu.

Madaraka

Madaraka ya mahakama hii yanahusu madola pekee ambayo ni wanachama wa UM au yale yaliyokubali mapatano juu ya mahakama kuu ya kimataifa. Mahakama inashughulika kesi kama nchi zote husika zimewahi kukubali kesi isikilizwe mbele yake. Tangu kuundwa 1945 hadi mwaka 2003 ilitoa hukumu 76 pamoja na maoni ya kisheria 24.

Hadi 2008 ni nchi 66 zilizokubali madaraka ya mahakama kwa kila kesi itakayotokea kati ya nchi na nchi. Kesi inayohusu nchi nyingine inafunguliwa kama nchi hizi zinakubali mamlaka ya mahakama hii. Nchi zinaweza kukubali madaraka ya mahakama zikiweka maswali maalumu kando. Kwa mfano Ujerumani ilikubali mamlaka ya mahakama isipokuwa kwa kesi zinazohusu mambo ya kijeshi.

Nchi mbalimbali ziliwahi kukataa maazimio katika kesi zilizoanzishwa tayari:

• Afrika Kusini ilikataa azimio la mwaka 1971 la kujiondoa katika Namibia
• Ufaransa ilikataa 1973 azimio la kusimamisha majaribio na mabomu ya kinyuklia kwenye atolli ya Mururoa katika Pasifiki.
• Moroko ilikataa azimio la kuondoka katika Sahara ya Magharibi iliyokuwa koloni ya Hispania iliyovamia0
• Marekani ilikataa 1984 mamlaka ya mahakama katika kesi iliyohusu mipango ya kijeshi kuhusu Nikaragua

Menginevyo nchi zilizowahi kukubali ziliendelea kuitikia hukumu.

Muundo

Mahakama ina majaji 15 wa kudumu wanaochaguliwa na Mkutano Mkuu wa UM na Baraza la Usalama la UM kwa pamoja kwa muda wa miaka 9. Theluthi moja ya majaji inachaguliwa kila baada ya miaka mitatu. Nchi wanachama wa kudumu wa Baraza la Usalama huwa na jaji mle kila wakati ni China, Marekani, Ufaransa, Ufalme wa Muungano (Uingereza) na Urusi. Nafasi nyingine huzunguka kati ya nchi wanachama wa UM.

Inawezekana kumwongeza jaji kwa kesi maalumu kama nchi ambayo kesi yake inasikilizwa haina jaji katika mahakama inawezekana kumwongeza jaji anayependekezwa a nchi ile.

Majaji mwaka 2007

Mwaka 2007 watu wafuatao walikuwa majaji wa kudumu wa mahakama kuu ya kimataifa:

Jina	Nchi	Nafasi	Alichaguliwa	Mwisho wa kipindi chake
Rosalyn Higgins	Ufalme wa Muungano	Jaji menyekiti	1995, 2000	2009
Awn Shawkat Al-Khasawneh	Jordani	Jaji makamu wa mwenyekiti	2000	2009
Raymond Ranjeva	Madagaska	Jaji	1991, 2000	2009
Shi Jiuyong	China	Jaji	1994, 2003	2012
Abdul G. Koroma	Sierra Leone	Jaji	1994, 2003	2012
Gonzalo Parra Aranguren	Venezuela	Jaji	1996, 2000	2009
Thomas Buergenthal	Marekani	Jaji	2000, 2006	2015
Hisashi Owada	Japan	Jaji	2003	2012
Bruno Simma	Ujerumani	Jaji	2003	2012
Peter Tomka	Slovakia	Jaji	2003	2012
Ronny Abraham	Ufaransa	Jaji	2005	2014
Sir Kenneth Keith	New Zealand	Jaji	2006	2015
Bernardo Sepúlveda Amor	Mexico	Jaji	2006	2015
Mohamed Bennouna	Moroko	Jaji	2006	2015
Leonid Skotnikov	Urusi	Jaji	2006	2015

Viungo vya Nje

• International Court of Justice, Official site

mahakama