Nyati wa Afrika

Nyati wa Afrika
Nyati katika Hifadhi ya Mabula, Afrika Kusini
Uainishaji wa kisayansi
Himaya: Animalia (Wanyama) Faila: Chordata (Wanyama wenye ugwe wa neva mgongoni) Ngeli: Mamalia (Wanyama wenye viwele wanaonyonyesha wadogo wao) Oda: Artiodactyla (Wanyama wenye vidole viwili au vinne mguuni) Nusuoda: Ruminantia Familia: Bovidae (Wanyama walio na mnasaba na ng'ombe) Nusufamilia: Bovinae (Wanyama wanaofanana na ng'ombe) Jenasi: Syncerus (Nyati) (Hodgson, 1847) Spishi: S. caffer (Sparrman, 1779)
Ngazi za chini
Nususpishi 5: S. c. aequinoctialis Blyth, 1866 S. c. brachyceros Gray, 1837 S. c. caffer Sparrman, 1779 S. c. mathewsi Lydekker, 1904 S. c. nanus Boddaert, 1785

Nyati au Mbogo (Syncerus caffer) ni mnyama mkubwa wa Afrika. Hana uhusiano wa karibu na nyati-maji wa Asia, lakini asili yake haieleweki. Kutokana na tabia yake isiyotabirika na inayomsabibisha kuwa hatari sana kwa binadamu, nyati hafugwi kinyume na mwenzake wa Asia.

Maelezo

Nyati ni mnyama mkubwa. Ana mita 1.7 juu, urefu wa mita 3.4. Nyati wa savana wana uzito wa kilo 500-900, ambapo nyati ya kiume, kwa kawaida huwa mkubwa kuliko nyati wa kike, ikiwa na uzito wa juu mbalimbali. Nyati wa msitu huwa nusu wa kiwango hicho. Nyati wa savana huwa wa rangi nyeusi au kahawia nyeusi na pembe zao zimejikunja katika mpevu; Nyati wa msitu wao huwa wa rangi ya kahawia nyekundu na pembe zao zimejikunja na nyuma na juu. Ndama wa aina zote zina ngozi nyekundu.

Mazingira

Kundi la nyati katika Serengeti NP, Tanzania

Nyati wa Afrika ni mmjoa wa wanyama maarufu wanaokula nyasi katika Afrika. Anaishi katika eneo ambazo zina maji,mafuriko na ardhi ya nyasi yamopane na misitu ya milima kubwa ya Afrika. Nyati anaweza kupatikana katika milima iliyo juu , na wanapendelea makazi enoe zenye mianzi na vichaka. Kundi kubwa la nyati pia linapatikana katika eneo la miti na mapori. Si lazima wao kudai maji kulingana na makazi lakini wao huhitaji maji kila siku na hivyo wanategemea vyanzo vya maji.

Kama pundamilia, nyati hula manyasi marefu. Nyati hupunguza kiwango cha urefu cha nyasi katika kiwango kinachopendelewa na wanyama wengie wanokula manyasi. Wakati kula, Nyati hutumia ulimi na meno yake mapana kula manyasi haraka kuliko wanyama wengine Afrika wanaokula majani. Nyati hawaishi sana katika maeneo wazi kwa muda mrefu. Maeneo haya ni baridi na ya kupendeza

Zaidi na binadamu, nyati huwa na walishi wachache na wana uwezo wa kujikinmga (na wakati mwingine kuwua) simba . Simba huwauwa nyati na kuwa kula mara kwa mara, lakini kwa kawaida huchukua simba wengi kuleta chini moja buffalo wakumwangusha nyati mzima. Mamba wa Nile kwa kawaida hushambulia nyati wazee na ndama. Chui na fisi mwenye madoa ni tisho tu katika ndama waliozaliwa, ingawa fisi wenye madoa wanarekodi ya kuua nyati mzima wakati mwingine.

Tabia za kijamii

Ukubwa wa makundi hubadilika sana. Makundi ya kawaida huwa na nyati wa kike waliohusiana, na watoto, katika ukoo wao. Makundi ya kawaida huzungukwa na makundi madogo ya madume ya cheo cha juu, madume ya chini na majike wa kiwango cha juu na walio wazee. Madume vijana hutunza umbali wao kutoka fahali anayetawala, ambaye anajulikana kutokana na ukubwa wa pembe zake.

Mafahali kuandaa na Spar.

Mafahali Wazima hushiriki katika michezo kuingiliana na vita halisi. Fahali mmoja atakaribia mwenzake akiwa ameeka kichwa chake chini na kusubiri mwenzake kufanya hivyo. Wakati mafahali hawa wanapopigana hupindua e pembe zao kutoka upande kwa upande. Ikiwa vita hiyo ni madhumuni ya kucheza mafahali husuguwana uso na miili katika mchezo huu. Vita halisi huwa hatari lakini nadra na fupi. Ndama pia wanaweza kucheza lakini ni nadra nyati wa kiek kucheza.

Wakati wanakimbizwa na wanyama wanaokula mifugo hawa hukaa pamoja na kufanuya kuwa ngumu kwa wanyama wanaowakula kuchagua mmoja wao . Ndama hukusanyika katikati. Nyati atajaribu kumnusuru mwenzake aliyeshikwa. Wito wa ndama ulio na huita mama na pia mifugo. Nyati hupigana wakiwa wengi wanapopigana na wanyama wanaokula wenzao. Wamekuwa na rekodi ya kuwasumbua simba kwa masaa mawili, baada ya simba kuua nyati mwenzao. Watoto wa simba hukanyagwa na kuuwawa. Katika tukio lililochukuliwa na picha ndama alinusurika katika shambulio na wote simba na mamba baada ya kusaidia na mifugo.

Uzazi

Cape Buffalo na ndama wake.

Nyati hufanya mapenzi na kujifungua wakati wa mvua pekee yake. Kilele cha kuzaa kuwa mwanzoni wa msimu nakilele cha mapenzi huwa baadaye. Fahali atakaa karibu na nyati aliye na joto na pia kuweka mafahali wenzake mbali. Hii ni vigumu kabisa kwani nyati huwavutia wanaume wengi katika eneo hilo. Wakati ng'ombe ako tayaru kamili fahali aliye na nguvu ndiye hubakia.

Majike huzaa mara ya kwanza baada ya miaka mitano , baada ya kipindi cha mimba miezi 11.5. Ndama waliozaliwa hufichwa katika vichaka katika wiki chahe za kwanza wakitunzwa na mama zao kabla ya kujiunga na kundi kuu. Ndama huwa katikati wa mifugo kwa ajili ya usalama. Uhusiano wa mama na ndama hudumu muda mrefu zaidi kuliko wanyama wengi wanaokula majani. Hata hivyo wakati ndama mpya anapozaliwa uhusiano ule unaisha na mama yake humweka mbali kutumia pembe. Yati wa kiume huacha mama zao wanapokuwa na umri wa miaka miwili na kujiunga na vikundi vya mafahali walio wachanga.

Uhusiano na binadamu

A mwitu Buffalo katika Mikumi National Park, Tanzania.

Hali

Hali ya sasa ya nyati wa Afrika hutegemea kuwepo kwa thamani wawindaji wa wanyama na watalii wawindaji,wakiingilia harakati za kuhifadhi kupitia doria Urekebishaji wa uharibifu wa mazao kijijini, na programu za marekebisho ya maeneo ya CAMPFIRE .

A mifugo nchini Kenya saa Sunset

Idadi jumla ya nyati imeenea eneo zote zisizojangwa katika Afrika, kutoka Chad katika Kaskazini na Afrika ya Kusini Kusini. Idadi ya nyati inakadiriwa idadi karibu milioni moja , lakini hesabu sahihi haiwezekani kwani hakuna usaidizi wa fedha za utafiti katika maeneo kama vile Sudan, Chad, Congo, na Benin.Wengi wa wawindaji wataalam, wanaosafiri, na wataalamu wa wanyamapori huamini kuwa idadi idadi hii inawakilisha nyati wa cape,bila kuhesabu Nile, Kaskazini-Mashariki, au nyati wa misitu.

Mashambulizi

Kama mmoja wa "Wakubwa tano" au " Kifo cheusi" katika Afrika, Nyati wa Afrika anajulikana kama mnyama hatari sana, wanaua watu zaidi wa 200 kila mwaka. Nyati wakati mwingine huripotiwa kuua zaidi watu katika Afrika kuliko mnyama yoyote, ingawa wakati mwingine hudaiwa kusababishwa na kiboko, au mamba . Nyati huwa ni sifa mbaya miongoni mwa wawindaji kama mnyama hatari sana, kwa wanyama waliojeruhiwa kuripotiwa kuvizia na kushambulia wawindaji.

Hifadhi ya picha

• 
  Karne ya 19 kuchora
• 
  Mfano hasa wa "mbogo" kutoka Kasoko ya Ngorongoro, Tanzania.

Angalia pia

• Gaur
• Anoa
• Nyati wa mwitu wa Maji kutoka Asia
• Nyati wa nyumbani wa Maji kutoka Asia
• Zebu, ng'ombe wa kawaida kutoka India: Gaur huweza kuwa imechangia.

Marejeo

• Estes, R. (1991). Mwelekezo wa tabia za Mamalia kutoka Afrika, pamoja na mamali wenye kukla nyama na wenye kufanana na binadamu. Los Angeles,Shirika la chuo kikuu cha kalifonia la uchapishaji
• Ikolojia na tabia ya Nyati wa Afrika - Kutokuwa sawa kijamii na maamuzi (Chapman & Hall Wildlife ikolojia & tabia)
• Huffman, B. 2006. Ukurasa maalum wa Ungulate. UltimateUngulate.com. ilirekebishwa Januari 11, 2007.
• Umoja wa kimataifa kwa ajili ya Uhifadhi wa hali na Maliasili (IUCN). 2006. Syncerus caffer,
• Nowak, RM na Paradiso, JL 1983. Walker Mamalia wa Dunia. Baltimore, Maryland, USA: Shirika la chuo kikuu cha Johns Hopkins la uchapishaji. ISBN 0-8018-2525-3

Viungo vya nje

Wikimedia Commons ina media kuhusu:

Nyati wa Afrika

• Video: Mapigano Kruger
• Buffalo images

Ili kupata maelezo kuhusu masanduku ya uanapwa ya spishi angalia: Wikipedia:WikiProject Mammals/Article templates/doc.