Lillian Wald
Makala hii ina dalili ya kutungwa kwa kutegemea programu ya kompyuta kama vile "Google translation" au "wikimedia special:content translation" bila masahihisho ya kutosha. Watumiaji wanaombwa kuchunguza tena lugha, viungo na muundo wake. Wakiridhika na hali yake wanaweza kuondoa kigezo hiki kinachoonekana kwenye dirisha la kuhariri juu ya matini ya makala kwa kutumia alama za {{tafsiri kompyuta}} .
Lillian D. Wald (Machi 10, 1867 – Septemba 1, 1940) alikuwa muuguzi, mfadhili wa kibinadamu, na mwandishi kutoka Marekani. Alijitahidi kupigania haki za binadamu na alianzisha mfumo wa uuguzi wa jamii nchini Marekani. Alianzisha Henry Street Settlement jijini New York na alikuwa mmoja wa watetezi wa mwanzo wa wauguzi katika shule za umma.[1][2]
Baada ya kukulia Ohio na New York, Wald alifanywa muuguzi. Alisoma kwa muda mfupi katika shule ya udaktari na akaanza kufundisha madarasa ya afya ya jamii. Baada ya kuanzisha Henry Street Settlement, aligeuka kuwa mwanaharakati wa haki za wanawake na makundi ya wachache. Alipigania haki ya kupiga kura na kutetea usawa wa rangi. Pia alihusika katika kuanzishwa kwa National Association for the Advancement of Colored People (NAACP).[3]
Lillian Wald alikuwa muuguzi wa mwanzo na mrekebishaji wa kijamii aliyekuwa na mchango mkubwa katika kuanzisha uuguzi wa afya ya umma nchini Marekani. Alisisitiza umuhimu wa uuguzi wa jamii, elimu ya usafi, na kuzuia magonjwa, mambo ambayo yamekuwa misingi muhimu ya uuguzi wa kisasa.[4]
Wald alifariki mwaka 1940 akiwa na umri wa miaka 73.
Maisha ya Awali na Elimu
[hariri | hariri chanzo]Wald alizaliwa katika familia tajiri ya Kiyahudi wa Kijerumani yenye asili ya kitabibu huko Cincinnati, Ohio. Wazazi wake walikuwa Max D. Wald na Minnie (Schwarz) Wald. Baba yake alikuwa mfanyabiashara wa vifaa vya macho, huku mjomba wake, Henry Wald, M.D., akiwa daktari wa upasuaji aliyesomea katika Chuo Kikuu cha Vienna. Henry Wald alianzisha ukoo wa kitabibu jijini New York katika Chuo Kikuu cha Columbia mnamo miaka ya 1880.[5]
Mnamo mwaka 1878, Wald alihamia Rochester, New York, pamoja na familia yake. Alisoma katika Miss Cruttenden's English-French Boarding and Day School for Young Ladies. Alipojaribu kujiunga na Vassar College akiwa na umri wa miaka 16, alikataliwa kwa kuwa alionekana kuwa mdogo sana. Mnamo mwaka 1889, alijiunga na New York Hospital's School of Nursing. Alihitimu kutoka New York Hospital Training School for Nurses mwaka 1891, kisha akaendelea kusoma kozi katika Woman’s Medical College.
Kazi ya Uuguzi
[hariri | hariri chanzo]Baada ya kuhitimu, Lillian D. Wald alifanya kazi kwa muda katika New York Juvenile Asylum (sasa Children’s Village), kituo cha watoto yatima kilichokuwa na hali duni za maisha. Kufikia mwaka 1893, aliacha masomo yake ya udaktari na kuanza kufundisha darasa la nyumbani kuhusu uuguzi kwa familia maskini za wahamiaji katika eneo la Lower East Side, New York City, kupitia Hebrew Technical School for Girls.[6]
Muda mfupi baadaye, alianza kuhudumia wagonjwa katika eneo hilo kama muuguzi wa kutembelea wagonjwa majumbani (visiting nurse). Akiwa na muuguzi mwenzake, Mary Brewster, Wald alihamia katika chumba kilicho na mazingira duni karibu na wagonjwa wake ili aweze kuwahudumia vyema. Ni katika kipindi hiki ambapo alianzisha dhana ya "muuguzi wa afya ya umma" (public health nurse), akimaanisha wauguzi waliounganishwa moja kwa moja na jamii wanayohudumia.
Wald alihamasisha umuhimu wa kuwa na wauguzi katika shule za umma. Mawazo yake yalipelekea Bodi ya Afya ya New York kuanzisha mfumo wa kwanza wa wauguzi wa umma duniani. Pia, alikuwa mhimili muhimu katika kupambana na Spanish flu pandemic ya mwaka 1918, ambapo aliongoza Nurses’ Emergency Council, shirika lililotoa huduma za uuguzi wa kutembelea wagonjwa majumbani.[7]
Wald alikuwa rais wa kwanza wa National Organization for Public Health Nursing. Pia alianzisha ushirikiano wa bima ya afya kwa wauguzi na kampuni ya Metropolitan Life Insurance, mfumo uliokuwa mfano wa miradi mingine ya bima ya afya. Alihimiza uwepo wa mpango wa bima ya afya ya kitaifa na alihusika katika uanzishwaji wa Columbia University School of Nursing.[8]
Aliandika vitabu viwili kuhusu kazi yake ya afya ya jamii: The House on Henry Street (1911) na Windows on Henry Street (1934).[9]
Uanzishaji wa Henry Street Settlement
[hariri | hariri chanzo]Wald alianzisha Henry Street Settlement, shirika la kijamii lililolenga kutoa huduma za afya, elimu, na misaada mingine kwa wahamiaji maskini. Juhudi zake zilivutia wafadhili mashuhuri kama mfanyabiashara wa Kiyahudi Jacob Schiff, ambaye alimpa msaada wa kifedha kwa siri ili kuwahudumia vyema wahamiaji wa Kirusi wa Kiyahudi waliokuwa katika hali ngumu. Kufikia mwaka 1906, Henry Street Settlement ilikuwa na wauguzi 27, na Wald alifanikiwa kupata msaada wa kifedha kutoka kwa watu mashuhuri kama Elizabeth Milbank Anderson.
Mnamo mwaka 1913, wafanyakazi wa Henry Street Settlement waliongezeka hadi 92. Baadaye, shirika hilo lilikua na kuwa Visiting Nurse Service of New York, mojawapo ya mashirika makubwa ya huduma za uuguzi wa jamii nchini Marekani.
Marejeo
[hariri | hariri chanzo]- ↑ Feld, Marjorie N. (Machi 20, 2009). "Lillian D. Wald". Jewish Women: A Comprehensive Historical Encyclopedia (kwa Kiingereza). Jewish Women's Archive. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo Aprili 14, 2019. Iliwekwa mnamo Machi 8, 2018.
{{cite encyclopedia}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Philips, Deborah (1999). "Healthy Heroines: Sue Barton, Lillian Wald, Lavinia Lloyd Dock and the Henry Street Settlement". Journal of American Studies. 33 (1): 65–82. doi:10.1017/S0021875898006070. S2CID 143375145.
- ↑ "Biography: Lillian Wald". Biography: Lillian Wald (kwa Kiingereza). Iliwekwa mnamo Februari 8, 2025.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Howard, Hilary (Agosti 23, 2019). ""The Mystery of This Dusty Book, Signed by Amelia Earhart and Eleanor Roosevelt: A Recently Discovered Artifact Shows the Power and Influence of Lillian Wald, Who Revolutionized Social Services in New York," The New York Times, Aug. 28, 2019". The New York Times. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo Julai 16, 2020. Iliwekwa mnamo Julai 15, 2020.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Bremner, Robert H. (1971). "Wald, Lillian D.". Katika James, Edward T.; James, Janet Wilson; Boyer, Paul S. (whr.). Notable American Women, 1607–1950. Juz. la III. Cambridge, Massachusetts: The Belknap Press of Harvard University Press. ISBN 0674627342.
{{cite book}}:|work=ignored (help) - ↑ Women of Valor exhibit on Lillian Wald Archived Desemba 13, 2019, at the Wayback Machine, the Jewish Women's Archive
- ↑ Cimino, Eric (Winter 2023–2024). "The Supervisors are Carrying the Bag: The Nurses' Emergency Council, Settlement Houses, and the 1918 Influenza Pandemic in New York City". New York History. 104 (2): 296–314. doi:10.1353/nyh.2023.a918265.
{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Elizabeth Milbank Anderson". New York Times. Mei 25, 1916. uk. 16.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Elizabeth Fee and Liping Bu (Julai 2010). "The Origins of Public Health Nursing: The Henry Street Visiting Nurse Service". American Journal of Public Health. 100 (7): 1206–1207. doi:10.2105/AJPH.2009.186049. PMC 2882394. PMID 20466947.
{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
|
Makala hii kuhusu mtu huyo bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu Lillian Wald kama wasifu wake, habari za maisha au kazi yake? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari. |