Jipu (rundu la usaha)

Jipu (rundu la usaha)
Mwainisho na taarifa za nje
Kundi Maalumu	Upasuaji wa jumla, Ugonjwa wa kuambukiza, magonjwa ya ngozi
Dalili	Wekundu, maumivu, uvimbe
Muda wa kawaida wa kuanza kwake	Kwa haraka
Visababishi	Maambukizi ya bakteria (mara nyingi MRSA)
Sababu za hatari	Matumizi ya dawa kwa njia ya mishipa
Njia ya kuitambua hali hii	Uchunguzi wa mawimbi ya sauti (Ultrasound), Uchunguzi wa CT
Utambuzi tofauti	Cellulitis, uvimbe wa sebaceous;, ugonjwa wa kuoza kwa nyama za mwili
Matibabu	Chale na kutoa nje kiowevu
Idadi ya utokeaji wake	~1% kwa mwaka (Marekani)

Jipu ni mlundikano wa usaha ndani ya tishu za mwili. Ishara na dalili zake ni pamoja na wekundu, maumivu, joto na uvimbe. Uvimbe huo unaweza kuhisiwa kujazwa na kiowevu wakati unapofinywa. Eneo la wekundu mara nyingi ni kubwa zaidi ya uvimbe. Majipu sugu (carbuncles) na majipu (boils) ni aina ya majipu ambayo mara nyingi huhusisha vinyeleo vya nywele, na majipu sugu yakiwa makubwa zaidi.

Kwa kawaida, husababishwa na maambukizi ya bakteria. Mara nyingi aina nyingi tofauti za bakteria zinahusika katika maambukizi moja. Nchini Marekani na maeneo mengine mengi ya dunia, bakteria ya kawaida iliyopo ni Staphylococcus aureus inayostahimili methicillin. Mara chache, vimelea (parasites) vinaweza kusababisha jipu; hii ni kawaida zaidi katika nchi zinazoendelea. Utambuzi wake kawaida hufanywa kulingana na jinsi linavyoonekana na linathibitishwa kwa kulikata wazi. Upigaji picha wa Ultrasound unaweza kuwa na manufaa katika hali ambazo utambuzi hauko wazi. Katika majipu yaliyo karibu na njia ya haja kubwa, tomografia ya kompyuta (CT) inaweza kuwa muhimu katika kutafuta maambukizi ya kina zaidi.

Matibabu ya kawaida ya majipu mengi ya ngozi au tishu laini ni kuzikata wazi na kutoa kiowevu kilicho ndani. Inaonekana kuna faida fulani kutokana na kutumia pia antibiotiki; ingawa matumizi hayo yanahusishwa na madhara. Ushahidi mdogo unaunga mkono kutopakia tundu ambayo inabakia kwa chachi baada ya kutoa kiowevu kilichokuwa ndani yake. Kufunga tundu hili mara tu baada ya kutoa kiowevu kilichokuwa ndani yake badala ya kuliacha wazi kunaweza kuharakisha uponyaji bila kuongeza hatari ya jipu kurudi. Kunyonya usaha kwa sindano mara nyingi haitoshi.

Majipu ya ngozi ni ya kawaida tena yamekuwa ya kawaida zaidi katika miaka ya hivi karibuni. Sababu za hatari ni pamoja na matumizi ya dawa kwa njia ya mishipa, na viwango vinavyoripotiwa kuwa vya juu kama 65% kati ya watumiaji. Mnamo mwaka wa 2005 huko Marekani, watu milioni 3.2 walienda kwa idara ya dharura kwa sababu ya majipu. Huko Australia, karibu watu 13,000 walilazwa hospitalini mnamo mwaka wa 2008 na hali hiyo.