Ijazah
Makala hii ni sehemu ya shindano la kuandika makala za Uislamu kupitia Wiki Loves Ramadan 2025.
| Sehemu ya mfululizo wa makala juu ya |
| Imani na ibada zake |
|
Umoja wa Mungu |
| Waislamu muhimu |
|
Abu Bakr • Ali |
| Maandiko na Sheria |
|
Azif • Qur'an • Sunnah • Hadithi |
| Historia ya Uislamu |
|
Historia |
| Tamaduni za Kiislamu |
|
Shule • Madrasa |
| Tazama pia |
Ijazah (kwa Kiarabu: الإِجازَة, "ruhusa", "idhini", "leseni"; wingi: ijazahs au ijazat) ni leseni inayompa mtu mamlaka ya kuendeleza usambazaji wa maandiko fulani au mada fulani, inayotolewa na mtu ambaye tayari anamiliki mamlaka hayo. Inahusishwa sana na usambazaji wa maarifa ya kidini katika Uislamu.[1]
Leseni hii kwa kawaida hufafanua kuwa mwanafunzi amepokea maarifa haya moja kwa moja kutoka kwa mtoaji wa ijazah kupitia mafundisho ya mdomo ya ana kwa ana, ingawa sharti hili lililegezwa kadri ya muda.[1] Ijazah inayotoa mlolongo wa watoa ruhusa waliothibitishwa hadi kwa mwandishi wa awali mara nyingi iliambatana na maandiko ya hadithi, fiqhi na tafsiri; lakini pia ilionekana katika kazi za tasaufi, historia, isimu na fasihi.[1] Ingawa ijazah inahusishwa zaidi na Uislamu wa Kisunni, dhana hii pia inapatikana katika mapokeo ya hadithi za Mashia wa Twaareshi.[1]
George Makdisi, profesa wa masomo ya Mashariki, alipendekeza kwamba ijazah ndiyo chimbuko la shahada za vyuo vikuu pamoja na shahada ya uzamivu. Profesa wa Kiarabu, Alfred Guillaume (SOAS); Profesa wa Sosholojia, Syed Farid al-Attas (Chuo Kikuu cha Taifa cha Singapore)[2] na Profesa wa Masomo ya Mashariki ya Kati, Devin J. Stewart (Chuo Kikuu cha Emory) wanakubaliana kuwa kuna mfanano kati ya ijazah na shahada ya chuo kikuu.[3]
Hata hivyo, Toby Huff na wengine wanapinga nadharia ya Makdisi.[4] Devin J. Stewart anabainisha tofauti katika mamlaka ya kutoa ijazah (profesa binafsi katika Uislamu na taasisi ya pamoja kwa upande wa chuo kikuu).[3]
Maelezo
[hariri | hariri chanzo]
Katika makala yenye kichwa Traditionalism in Islam: An Essay in Interpretation, profesa wa Chuo Kikuu cha Harvard, William A. Graham[5], anaelezea mfumo wa ijazah kama ifuatavyo:
Mfumo wa msingi wa "safari ya kutafuta elimu" ulioibuka mapema katika usomi wa Hadithi ulihusisha kusafiri kwa wataalamu mahususi (shaykhs), hasa wale wazee na maarufu zaidi wa wakati huo, ili kusikiliza hadithi zao moja kwa moja kutoka kwao na kupata ruhusa au "idhini" (ijazah) ya kuzisambaza kwa majina yao. Mfumo huu wa ijazah wa kuthibitishwa kibinafsi badala ya kitaasisi umetumika si tu kwa Hadithi, bali pia kwa usambazaji wa maandiko ya aina yoyote—kuanzia historia, sheria au isimu hadi fasihi, tasaufi, au teolojia. Isnadi ya maandiko marefu vilevile kama ile ya hadithi fupi inapaswa kuonyesha usambazaji wa mdomo, uso kwa uso, kati ya mwalimu na mwanafunzi kupitia ijazah ya mwalimu, ambayo ndiyo inayothibitisha maandiko yaliyoandikwa. Katika ijazah ya maandishi ya rasmi, mwalimu anayetoa cheti kwa kawaida hujumuisha isnad inayoonyesha mlolongo wa walimu wake wa kielimu hadi kwa Mtume kupitia Masahaba, shaykh mashuhuri wa baadaye, au mwandishi wa kitabu maalum.
Mfano wa Ijazah ya Quran
[hariri | hariri chanzo]
Kwa mfano, msomaji mashuhuri wa Quran katika enzi zetu za sasa: Sheikh Ra'ad bin Mohammad Al-Kurdi, kutoka kwa mwalimu wake Sheikh Sherzad Abdulrahman bin Tahir, na Ijazah yake ni kama ifuatavyo:
Mfano ufuatao wa Ijazah ya Quran unaonyesha mnyororo wa usomaji wa Quran (Qi'raa ya Hafs) kuanzia enzi ya sasa hadi kufikia kwa mtume Muhammad.
Marejeo
[hariri | hariri chanzo]- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 Vajda, G., Goldziher, I. na Bonebakker, S.A. (2012). "Id̲j̲āza". Katika P. Bearman; Th. Bianquis; C.E. Bosworth; E. van Donzel; W.P. Heinrichs (whr.). Encyclopaedia of Islam (tol. la 2nd). Brill. doi:10.1163/1573-3912_islam_SIM_3485.
{{cite encyclopedia}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ Al-Attas, Syed Farid (1 Januari 2006). "From Jāmi' ah to University: Multiculturalism and Christian–Muslim Dialogue". Current Sociology. 54 (1): 112–132. doi:10.1177/0011392106058837. ISSN 0011-3921. S2CID 144509355.
Katika miaka ya 1930, mwanazuoni mashuhuri wa Mashariki Alfred Guillaume aliona mfanano mkubwa kati ya taasisi za elimu ya juu za Kiislamu na zile za Kikristo za Kizungu. Mfano alioutoa ni ijazah, aliyotambua kuwa inakaribiana na licentia docendi ya Zama za Kati, mtangulizi wa shahada ya kisasa ya chuo kikuu.
- ↑ 3.0 3.1 Devin J. Stewart (2005). "Degrees, or Ijazah". Katika Josef W. Meri (mhr.). Medieval Islamic Civilization: An Encyclopedia. Routledge. ku. 201–203. ISBN 9781135455965.
Leseni ya kufundisha sheria na kutoa fatwa [...] ni aina ya ijazah inayofanana zaidi na shahada ya chuo kikuu ya Zama za Kati ya Ulaya [...] Tofauti kuu kati ya hizi mbili ni kwamba mamlaka ya kutoa hutolewa na profesa binafsi katika Uislamu, ilhali katika chuo kikuu hutolewa na taasisi ya pamoja. Licha ya tofauti hii, Makdisi amelinganisha ijazat al-ifta' wa'l-tadris na licentia docendi ya Kilatini ya Zama za Kati na kupendekeza kuwa ilihudumu kama mfano wa shahada hiyo.
- ↑ Huff, Toby E. (2007). The rise of early modern science: Islam, China, and the West (tol. la 2. ed., repr.). Cambridge [u.a.]: Cambridge University Press. uk. 155. ISBN 978-0521529945.
Ni wazi kuwa hakuna sawa na shahada ya kwanza ya chuo, licentia docendi, au shahada za juu zilizowahi kutokea katika madrasa za Kiislamu za zama za kati au za mwanzo za kisasa.
- ↑ Graham, William A. (Winter 1993), "Traditionalism in Islam: An Essay in Interpretation", Journal of Interdisciplinary History, 23 (3): 495–522, doi:10.2307/206100, JSTOR 206100
 |
Makala hii kuhusu Uislamu bado ni mbegu. Unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuongezea habari. |