Nenda kwa yaliyomo

Enver Hoxha

Kutoka Wikipedia, kamusi elezo huru

Makala hii ina dalili ya kutungwa kwa kutegemea programu ya kompyuta kama vile "Google translation" au "wikimedia special:content translation" bila masahihisho ya kutosha. Watumiaji wanaombwa kuchunguza tena lugha, viungo na muundo wake. Wakiridhika na hali yake wanaweza kuondoa kigezo hiki kinachoonekana kwenye dirisha la kuhariri juu ya matini ya makala kwa kutumia alama za {{tafsiri kompyuta}} .

Enver Halil Hoxha (Kialbania: Sq-Enver Hoxha.ogg [ɛnˈvɛɾ ˈhɔdʒa] (info); 16 Oktoba 1908 – 11 Aprili 1985) alikuwa mwanamapinduzi wa kikomunisti wa Albania na mwanasiasa ambaye alikuwa kiongozi wa Albania tangu 1944 hadi kifo chake mwaka 1985. Alikuwa Katibu wa Kwanza wa Chama cha Kazi cha Albania tangu 1941 hadi kifo chake, mwanachama wa Politburo yake, mwenyekiti wa Fronti ya Kidemokrasia ya Albania, na kamanda mkuu wa Jeshi la Wananchi la Albania. Alikuwa waziri mkuu wa ishirini na mbili wa Albania kuanzia 1944 hadi 1954 na kwa nyakati tofauti alikuwa waziri wa mambo ya nje na waziri wa ulinzi wa nchi hiyo.[1]

Hoxha alizaliwa Gjirokastër karibu na Ugiriki mwaka 1908. Alikuwa mwalimu wa shule ya sarufi mwaka 1936. Baada ya uvamizi wa Italia nchini Albania, alijiunga na Chama cha Kazi cha Albania wakati wa kuanzishwa kwake mwaka 1941 katika Muungano wa Sovieti. Alichaguliwa kuwa Katibu wa Kwanza mnamo Machi 1943 akiwa na umri wa miaka 34. Chini ya miaka miwili baada ya ukombozi wa nchi, ufalme wa Mfalme Zog I ulikomeshwa rasmi, na Hoxha akawa mkuu wa nchi kwa vitendo.[2]

Kwa kuchukua Stalinism, Hoxha aligeuza Albania kuwa taifa la chama kimoja cha kikomunisti. Kama Mstalinisti, aliweka ukana-dini wa serikali na akaamuru mateso ya kidini dhidi ya Waislamu na Wakristo. Akitekeleza mpango wake wa kimapinduzi, Hoxha alitumia mbinu za utawala wa kiimla. Serikali yake ilipiga marufuku kusafiri nje ya nchi na pia ilipiga marufuku umiliki wa kibinafsi. Serikali iliwafunga, kuwaua au kuwahamisha maelfu ya wamiliki wa ardhi, viongozi wa koo za vijijini, wakulima waliopinga ujumuishaji, na maafisa wa chama waliotuhumiwa kutokuwa waaminifu. Hoxha alirithiwa na Ramiz Alia, ambaye alikuwa madarakani wakati wa kuanguka kwa ukomunisti nchini Albania.

Serikali ya Hoxha ilijulikana kwa kujitolea kwake kwa uthabiti kwa Marxisma-Leninism ya kupinga marekebisho tangu katikati au mwishoni mwa miaka ya 1960 na kuendelea. Baada ya kuvunjika kwake na Maosimu katika kipindi cha 1976–1978, vyama vingi vya Maosimu ulimwenguni vilijitangaza kuwa vya Hoxhaist. Mkutano wa Kimataifa wa Vyama na Mashirika ya Marxisma-Leninism (Umoja na Mapambano) ndiyo jumuiya inayojulikana zaidi ya vyama hivi.[3]

Maisha ya Awali

[hariri | hariri chanzo]

Hoxha alizaliwa Gjirokastër kusini mwa Albania (wakati huo ikiwa sehemu ya Dola la Ottoman) mnamo Oktoba 1908, akiwa mwana wa Halil Hoxha, mfanyabiashara wa nguo Mwislamu ambaye alisafiri sana katika Ulaya na Marekani, na Gjylihan Hoxha (jina lake la ukoo Çuçi). Enver alipewa jina la Enver Pasha, mtu mashuhuri wa Mapinduzi ya Young Turk. Familia ya Hoxha ilihusishwa na Agizo la Bektashi.[4]

Baada ya shule ya msingi, Enver aliendelea na masomo yake katika shule ya upili ya mjini "Liria". Alianza masomo yake katika Lyceum ya Gjirokastër mwaka 1923. Baada ya lyceum hiyo kufungwa kwa sababu ya uingiliaji wa Ekrem Libohova, Enver Hoxha alipewa ufadhili wa serikali kwa ajili ya kuendelea na masomo yake huko Korçë, katika Lyceum ya Kitaifa ya Albania ya lugha ya Kifaransa hadi 1930.[5]

Hoxha akiwa na umri wa miaka 18

Mnamo 1930, Hoxha alienda kusoma katika Chuo Kikuu cha Montpellier huko Montpellier, Ufaransa kwa ufadhili wa serikali katika kitivo cha sayansi ya asili, lakini alipoteza ufadhili huo kwa kupuuza masomo yake. Baadaye alienda Paris, ambapo alijionyesha kwa wahamiaji waliopinga Zog kama shemeji wa Bahri Omari. Kuanzia 1935 hadi 1936, alifanya kazi kama katibu katika ubalozi wa Albania huko Brussels. Baada ya kurudi Albania, alifanya kazi kama mwalimu wa mkataba katika Gymnasium ya Tirana (shule). Hoxha alifundisha Kifaransa na maadili katika Liceum ya Korçë kuanzia 1937 hadi 1939 na pia alikuwa mlinzi wa maktaba ya shule hiyo.[6]

Mnamo 7 Aprili 1939, Ufalme wa Albania ulivamiwa na Italia ya kifashisti. Waitalia walianzisha serikali ya vibaraka, iliyoitwa Ufalme wa Albania, chini ya Shefqet Vërlaci. Mwishoni mwa 1939, Hoxha alihamishwa hadi Gymnasium ya Gjirokastra, lakini hivi karibuni alirudi Tirana. Alisaidiwa na rafiki yake wa karibu, Esat Dishnica, ambaye alimtambulisha Hoxha kwa binamu yake Ibrahim Biçakçiu. Hoxha alianza kulala katika kiwanda cha tumbaku cha Biçakçiu kiitwacho "Flora", na baada ya muda Dishnica akafungua duka lenye jina hilo hilo, ambapo Hoxha alianza kufanya kazi. Alikuwa mfuasi wa Kikundi cha Kikomunisti cha Korçë.[7][8][9][10][11]

Marejeo

[hariri | hariri chanzo]
  1. ↑ Steele, Jonathan (2016-04-30). "Enver Hoxha: The Iron Fist of Albania by Blendi Fevziu review – the People's Republic tyrant". The Guardian (kwa Kiingereza (Uingereza)). ISSN 0261-3077. Iliwekwa mnamo 2024-08-10.
  2. ↑ "Definition of Hoxha". www.dictionary.com (kwa Kiingereza). Iliwekwa mnamo 23 Januari 2025.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. ↑ Liri Belishova, interviewed by Elisabeta Ilnica, "E vërteta për Enverin" (The truth about Enver), Panorama newspaper, 13 January 2015.
  4. ↑ "Of Enver Hoxha And Major Ivanov". The New York Times. 28 Aprili 1985. ISSN 0362-4331. Iliwekwa mnamo 29 Mei 2017.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  5. ↑ Bernd J Fischer. "Resistance in Albania during the Second World War: Partisans, Nationalists and the S.O.E.", East European Quarterly 25 (1991)
  6. ↑ "Koçi Xoxe". Oxford Reference. Oxford University Press. Iliwekwa mnamo 7 Mei 2022.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  7. ↑ Taylor & Francis Group (2004). Europa World Year. Taylor & Francis. uk. 441. ISBN 978-1-85743-254-1. Iliwekwa mnamo 10 Januari 2012.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  8. ↑ Daily Report: East Europe (kwa Kiingereza). The Service. 1987. uk. 3.
  9. ↑ "2022 Official Bank Holiday Schedule". www.bankofalbania.org. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 29 Desemba 2022. Iliwekwa mnamo 2022-12-29.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  10. ↑ Hoxha 1974, p. 599, "Speech Delivered at the Plenary Session of the Paris Peace Conference"
  11. ↑ Albania a country study (tol. la 2nd). [Washington, D.C.]: Library of Congress. 2014. uk. 45. ISBN 9781490406244. Illiteracy declined from perhaps 85 percent in 1946 to 31 percent in 1950.
Makala hii kuhusu mwanasiasa fulani bado ni mbegu.
Je, unajua kitu kuhusu Enver Hoxha kama wasifu wake, habari za maisha au kazi yake?
Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa?
Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.
Rudishwa kutoka "https://sw.wikipedia.org/w/index.php?title=Enver_Hoxha&oldid=1421664"