Nenda kwa yaliyomo

Ellen Key

Kutoka Wikipedia, kamusi elezo huru

Ellen Karolina Sofia Key (Kiswidi: [ˈkej]; 11 Desemba 1849 – 25 Aprili 1926) alikuwa mwandishi wa Kswidi wa kifeministi wa tofauti juu ya mada nyingi katika nyanja za maisha ya familia, maadili na elimu na alikuwa mtu muhimu katika harakati ya Modern Breakthrough. Alikuwa mtetezi wa mapema wa mbinu ya elimu na uzazi inayozingatia mtoto, na pia alikuwa suffragist.[1][2]

Anajulikana zaidi kwa kitabu chake juu ya elimu "Barnets århundrade" (1900), ambacho kilitafsiriwa kwa Kiingereza mnamo 1909 kama "The Century of the Child."

Wasifu

[hariri | hariri chanzo]

Ellen Key alizaliwa katika jumba la Sundsholm huko Småland, Uswidi, tarehe 11 Desemba 1849. Baba yake alikuwa Emil Key, mwanzilishi wa Chama cha Wakulima cha Uswidi na mchangiaji wa mara kwa mara katika gazeti la Uswidi Aftonposten. Mama yake alikuwa Sophie Posse Key, ambaye alizaliwa katika familia ya kiungwana kutoka sehemu ya kusini kabisa ya Kaunti ya Skåne. Emil alinunua Sundsholm wakati wa harusi yake; miaka ishirini baadaye aliuzia kwa sababu za kifedha.[3]


Key alisomeshwa zaidi nyumbani, ambapo mama yake alimudu fundisha sarufi na hesabu na governess wake wa kigeni alimudu fundisha lugha za kigeni. Alitaja kusoma "Amtmandens Døtre" (The Official's Daughters, 1855) na Camilla Collett na tamthilia za Henrik Ibsen "Kjærlighedens komedie" (Love's Comedy, 1862), "Brand" (1865), na "Peer Gynt" (1867) kama ushawishi wa utoto wake. Alipokuwa na miaka ishirini, baba yake alichaguliwa kwa Riksdag na walihamia Stockholm, ambapo angechukua fursa ya upatikanaji wa maktaba. Key pia alisoma katika Kozi ya Rossander ya maendeleo.

Ellen Key alizaliwa katika jumba la Sundsholm huko Småland, Uswidi, tarehe 11 Desemba 1849. Baba yake alikuwa Emil Key, mwanzilishi wa Chama cha Wakulima cha Uswidi na mchangiaji wa mara kwa mara katika gazeti la Uswidi Aftonposten. Mama yake alikuwa Sophie Posse Key, ambaye alizaliwa katika familia ya kiungwana kutoka sehemu ya kusini kabisa ya Kaunti ya Skåne. Emil alinunua Sundsholm wakati wa harusi yake; miaka ishirini baadaye aliuzia kwa sababu za kifedha.

Key alisomeshwa zaidi nyumbani, ambapo mama yake alimudu fundisha sarufi na hesabu na governess wake wa kigeni alimudu fundisha lugha za kigeni. Alitaja kusoma "Amtmandens Døtre" (The Official's Daughters, 1855) na Camilla Collett na tamthilia za Henrik Ibsen "Kjærlighedens komedie" (Love's Comedy, 1862), "Brand" (1865), na "Peer Gynt" (1867) kama ushawishi wa utoto wake. Alipokuwa na miaka ishirini, baba yake alichaguliwa kwa Riksdag na walihamia Stockholm, ambapo angechukua fursa ya upatikanaji wa maktaba. Key pia alisoma katika Kozi ya Rossander ya maendeleo. Baada ya mawasiliano na Urban von Feilitzen, ambaye aliandika "Protestantismens Maria-kult" (The Protestant Cult of Mary, 1874), aliandika hakiki ya kitabu hicho kwa jarida, chini ya jina la kalamu Robinson. Kitabu chake kilimudu pa muundo wa mawazo yake, kikisaidia kufafanua imani yake kuhusu jukumu la wanawake kama mama na walezi. Key alitarajia Feilitzen angeacha mkewe, kwani hawakushiriki maslahi sawa, lakini alikataa.[4][5][6][7][8][9]

Katika majira ya joto ya 1874, Key alisafiri hadi Denmark na kusoma vyuo vyao vya watu. Vyuo vya watu vilikuwa taasisi za elimu ya juu kwa vijana kutoka mashambani. Mojawapo ya matarajio yake ya mapema ilikuwa kuanzisha shule ya juu ya watu ya Uswidi, lakini badala yake aliamua, mnamo 1880, kuwa mwalimu katika shule ya wasichana ya Anna Whitlock huko Stockholm. Muda mfupi baada ya kuhamia Stockholm, alifanya urafiki na Sophie Adlersparre, ambaye alikuwa mhariri wa "Tidskrift för Hemmet" (Journal for the Home), iliyoanzishwa mnamo 1859 na Adlersparre na Rosalie Olivecrona. Mnamo 1874 "Tidskrift för Hemmet" ilichapisha makala yake ya kwanza. Ilikuwa juu ya Camilla Collett, na makala zingine zikafuata hivi karibuni. Pia angefanya masomo ya wasifu juu ya George Eliot na Elizabeth Barrett Browning. Jumuiya ya Fredrika Bremer, shirika la wanawake la kiliberali, ilianzishwa mnamo 1884. Wengi wa waandishi wa "Tidskrift för Hemmet" walikuwa wanachama.[10][11][12]

Marejeo

[hariri | hariri chanzo]
  1. ↑ Ellen Key – Britannica Online Encyclopedia
  2. ↑ Wilkinson, Lynn R. (2002). Twentieth-Century Swedish Writers Before World War II. Farmington Hills, Michigan: Gale. ISBN 978-0-7876-5261-6.
  3. ↑ Ambjörnsson, Ronny, Ellen Key: en europeisk intellektuell, Bonnier, Stockholm, 2012
  4. ↑ "Idunesen – vem var hon?" (kwa Kiswidi). 2014-02-09. Iliwekwa mnamo 2022-03-18.
  5. ↑ "Ellen Karolina Sofia Key". Svenskt kvinnobiografiskt lexikon. Iliwekwa mnamo 2022-04-18.
  6. ↑ Linder, Gurli. ""Mottagningar" och "salonger"". Stockholmskällan (kwa Kiswidi). Iliwekwa mnamo 2022-03-21.
  7. ↑ Heggestad, Eva (8 Machi 2018). "Amalia Wilhelmina Fahlstedt". Svenskt kvinnobiografiskt lexikon (kwa Swedish). Iliwekwa mnamo 9 Oktoba 2024.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: unrecognized language (link)
  8. ↑ "The woman movement". New York Putnam. 1912.
  9. ↑ Borthwick, Mamah; Friedman, Alice T. (Juni 2002). "Frank Lloyd Wright and Feminism: Mamah Borthwick's Letters to Ellen Key". Journal of the Society of Architectural Historians. 61 (2): 140–151. doi:10.2307/991836. JSTOR 991836.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  10. ↑ Johamesson, Lena (Januari 1995). "Ellen Key, Mamah Bouton Borthwick and Frank Lloyd Wright. Notes on the historiography of non-existing history". NORA - Nordic Journal of Feminist and Gender Research. 3 (2): 126–136. doi:10.1080/08038740.1995.9959681.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  11. ↑ "Ellen Key's Strand". Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 29 Mei 2015. Iliwekwa mnamo 28 Mei 2015.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  12. ↑ Johamesson, Lena (Januari 1995). "Ellen Key, Mamah Bouton Borthwick and Frank Lloyd Wright. Notes on the historiography of non-existing history". NORA - Nordic Journal of Feminist and Gender Research. 3 (2): 126–136. doi:10.1080/08038740.1995.9959681.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
Makala hii kuhusu mtu huyo bado ni mbegu.
Je, unajua kitu kuhusu Ellen Key kama wasifu wake, habari za maisha au kazi yake?
Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa?
Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.
Rudishwa kutoka "https://sw.wikipedia.org/w/index.php?title=Ellen_Key&oldid=1409007"