Nenda kwa yaliyomo

Ella Baker

Kutoka Wikipedia, kamusi elezo huru

Makala hii ina dalili ya kutungwa kwa kutegemea programu ya kompyuta kama vile "Google translation" au "wikimedia special:content translation" bila masahihisho ya kutosha. Watumiaji wanaombwa kuchunguza tena lugha, viungo na muundo wake. Wakiridhika na hali yake wanaweza kuondoa kigezo hiki kinachoonekana kwenye dirisha la kuhariri juu ya matini ya makala kwa kutumia alama za {{tafsiri kompyuta}} .

Ella Josephine Baker (Desemba 13, 1903 – 13 Desemba 1986) alikuwa mwanaharakati wa haki za kiraia na haki za binadamu wa Kiafrika-Marekani. Alikuwa mshirika muhimu nyuma ya pazia, na kazi yake ya uanaharakati ilidumu kwa zaidi ya miongo mitano. Akiwa New York City na Kusini mwa Marekani, alifanya kazi pamoja na baadhi ya viongozi mashuhuri wa haki za kiraia wa karne ya 20, akiwemo W. E. B. Du Bois, Thurgood Marshall, A. Philip Randolph, na Martin Luther King Jr. Pia alilea na kuwaelekeza wanaharakati wachanga kama Diane Nash, Stokely Carmichael, na Bob Moses katika Student Nonviolent Coordinating Committee (SNCC).[1][2][3][4]

Baker alikosoa uongozi wa mtindo wa kitaalamu na wa karismatiki; alihimiza uandaaji wa vuguvugu kutoka kwa watu wa kawaida, demokrasia ya msingi, na uwezo wa waliokandamizwa kuelewa hali zao na kujitetea wenyewe. Alitekeleza maono haya kwa kina zaidi katika miaka ya 1960 kama mshauri mkuu na mkakati wa SNCC. Mwandishi wa wasifu wake, Barbara Ransby, anamuelezea Baker kama "mmoja wa viongozi muhimu zaidi wa Marekani katika karne ya ishirini na pengine mwanamke mwenye ushawishi mkubwa katika harakati za haki za kiraia". Anajulikana kwa ukosoaji wake wa ubaguzi wa rangi katika utamaduni wa Marekani na jinsia katika harakati za haki za kiraia.[4] [5][6][7][8]

Ella Josephine Baker alizaliwa Desemba 13, 1903, huko Norfolk, Virginia,[9] kwa wazazi Georgiana (aliyeitwa Anna) na Blake Baker, na alikulia hapo mwanzoni. Alikuwa mtoto wa pili kati ya watatu waliobaki hai, akitanguliwa na kaka yake mkubwa Blake Curtis na kufuatiwa na dada yake mdogo Maggie. Baba yake alifanya kazi katika meli ya mvuke iliyosafiri kutoka Norfolk, hivyo mara nyingi hakuwepo nyumbani. Mama yake alichukua wapangaji ili kupata kipato cha ziada.[9]

Mnamo mwaka 1910, Norfolk ilikumbwa na ghasia za kikabila ambapo watu weupe waliwashambulia wafanyakazi weusi kutoka kwenye kiwanda cha meli. Mama yake aliamua kurudi na familia yao North Carolina huku baba yake akiendelea kufanya kazi kwenye kampuni ya meli. Wakati huo, Ella alikuwa na umri wa miaka saba waliporejea katika mji wa vijijini wa mama yake karibu na Littleton, North Carolina.[10]

Utoto wa Baker haukuwa na ushawishi mkubwa wa kifamilia kwani babu yake Mitchell tayari alikuwa amefariki, na wazazi wa baba yake waliishi mbali kiasi cha kuhitaji safari ya siku nzima kuwafikia. Mara nyingi alimsikiliza bibi yake, Josephine Elizabeth "Bet" Ross, akisimulia hadithi kuhusu maisha ya utumwa na jinsi alivyokimbia Kusini ili kujiepusha na jamii ya kibaguzi. Katika umri mdogo, Baker alipata ufahamu wa ukosefu wa haki za kijamii aliposikiliza hadithi za bibi yake kuhusu maisha ya utumwa. Bibi yake aliteswa na kuchapwa viboko kwa kukataa kuolewa na mtumwa aliyekuwa amechaguliwa na mmiliki wake, na alimweleza Ella hadithi nyingine kuhusu maisha ya wanawake wa Kiafrika-Marekani katika kipindi hicho. Simulizi hizi zilimpa Baker muktadha wa uzoefu wa Waafrika-Wamarekani na kumsaidia kuelewa dhuluma ambazo watu weusi waliendelea kukumbana nazo.[11][12]

Ella alisoma katika Chuo Kikuu cha Shaw kilichopo Raleigh, North Carolina, na alihitimu akiwa mwanafunzi bora wa darasa lake (valedictorian).[9] Miaka kadhaa baadaye, alirudi Shaw kusaidia kuanzisha SNCC.[13][14][15][16]

Marejeo

[hariri | hariri chanzo]
  1. ↑ "Tired of Giving In: Remembering Rosa Parks". Ella Baker Center (kwa Kiingereza). Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo Julai 15, 2019. Iliwekwa mnamo Juni 5, 2019.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  2. ↑ 350.org; Hunter, Daniel (2024-04-15). "Building Movement Capacity and Structure: Ella Baker and the Civil Rights Movement". The Commons Social Change Library (kwa Australian English). Iliwekwa mnamo 2025-02-05.{{cite web}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link)
  3. ↑ Robert, Pascal (Februari 21, 2013). "Ella Baker and the Limits of Charismatic Masculinity". Huffington Post.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. ↑ 4.0 4.1 Ransby, Barbara (2003). Ella Baker & the Black Freedom Movement: A Radical Democratic Vision. Chapel Hill, North Carolina: The University of North Carolina Press. ku. 6. ISBN 978-0807856161.
  5. ↑ Dastagir, Alia E. "The unsung heroes of the civil rights movement are black women you've never heard of". USA TODAY (kwa American English). Iliwekwa mnamo 2021-02-05.
  6. ↑ Kealoha, Samantha (Aprili 18, 2007). "Ella Baker (1903-1986)" (kwa American English). Iliwekwa mnamo 2021-02-05.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  7. ↑ Elliott, Aprele (1996). "Ella Baker: Free Agent in the Civil Rights Movement". Journal of Black Studies. 26 (5): 593–603. doi:10.1177/002193479602600505. ISSN 0021-9347. JSTOR 2784885. S2CID 144321434.
  8. ↑ James, Joy (1994). "Ella Baker, 'Black Women's Work' and Activist Intellectuals". The Black Scholar. 24 (4): 8–15. doi:10.1080/00064246.1994.11413167. ISSN 0006-4246. JSTOR 41069719.
  9. ↑ Randolph, Irv (Machi 2, 2019). "Randolph: The work and wisdom of Ella Baker". The Philadelphia Tribune (kwa Kiingereza). Iliwekwa mnamo Desemba 7, 2019.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  10. ↑ "Ella Baker's Story". Ella Baker Women's Center. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo Juni 14, 2020. Iliwekwa mnamo Juni 14, 2020.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  11. ↑ Nembhard, Jessica Gordon. Interview with Beverly Bell. The Black Co-op Movement: The Silent Partner in Critical Moments of African-American History. October 21, 2015.
  12. ↑ Elliott, Aprele (Mei 1996). "Ella Baker: Free Agent in the Civil Rights Movement". Journal of Black Studies. 26 (5). Newbury Park, California: Sage Publishing: 593–603. doi:10.1177/002193479602600505. JSTOR 2784885. S2CID 144321434.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  13. ↑ Johnson, Cedric Kwesi (Septemba 8, 2003). "A Woman of Influence". In These Times. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo Januari 29, 2008. Iliwekwa mnamo Februari 18, 2008.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  14. ↑ Ransby, Barbara (1994). "Ella Josephine Baker". Katika Buhle, Mary Jo; na wenz. (whr.). The American Radical. London: Psychology Press. uk. 290. ISBN 9780415908047.
  15. ↑ "Ella Baker: Backbone of the Civil Rights Movement | The Jackson Advocate" (kwa American English). Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo Julai 31, 2020. Iliwekwa mnamo 2021-01-22.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  16. ↑ Equal Justic Initiative. "April 15 - Birth of the Student Nonviolent Coordinating Committee (SNCC)". A History of Racial Justice. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo Agosti 9, 2020.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
Makala hii kuhusu mtu huyo bado ni mbegu.
Je, unajua kitu kuhusu Ella Baker kama wasifu wake, habari za maisha au kazi yake?
Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa?
Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.
Rudishwa kutoka "https://sw.wikipedia.org/w/index.php?title=Ella_Baker&oldid=1413709"