Nenda kwa yaliyomo

Elisabet Eurén

Kutoka Wikipedia, kamusi elezo huru

Makala hii ina dalili ya kutungwa kwa kutegemea programu ya kompyuta kama vile "Google translation" au "wikimedia special:content translation" bila masahihisho ya kutosha. Watumiaji wanaombwa kuchunguza tena lugha, viungo na muundo wake. Wakiridhika na hali yake wanaweza kuondoa kigezo hiki kinachoonekana kwenye dirisha la kuhariri juu ya matini ya makala kwa kutumia alama za {{tafsiri kompyuta}} .

Elisabet Eurén (alizaliwa Elisabeth Matilda Vilhelmina Eurén; 9 Julai 1864 – 20 Agosti 1939) alikuwa mwalimu, mwanaharakati wa haki za wanawake na amani wa Uswidi.

Alizaliwa katika parokia ya Stora Kopparberg, Eurén alihitimu kutoka seminari ya ualimu huko Stockholm mnamo 1884. Baada ya miaka kadhaa ya kufundisha katika shule tofauti za wasichana na kusafiri nje ya nchi mara kadhaa, aliteuliwa na seminari ya mafunzo ya shule ya umma ya Umeå mwaka 1893. Huko, alianzisha mageuzi kadhaa, ikiwa ni pamoja na kufunguliwa kwa maktaba ya shule na kuanzishwa kwa nyumba ya kazi ya manispaa.

Mnamo 1903, alikua mwenyekiti wa tawi la eneo la wanaharakati wa haki ya kupiga kura la Chama cha Kitaifa cha Haki ya Kupiga Kura ya Wanawake hadi alipoondoka Umeå kuelekea mji mkuu wa Uswidi takriban mwaka mmoja baadaye. Huko Stockholm, alianza kufanya kazi katika seminari ya mafunzo ya shule ya umma kama mwalimu na mtunza maktaba. Mwaka 1918, alikuwa mmoja wa wanawake wa kwanza nchini Uswidi kuteuliwa kama mhadhiri katika taasisi ya elimu ya juu, nafasi aliyoshikilia hadi kustaafu kwake mnamo 1924.[1]

Wakati wa miaka yake ya Stockholm, Eurén pia alikuwa akifanya kazi katika harakati za amani na kuingizwa kwa mawazo ya kupinga vita katika mafundisho ya shule, pamoja na harakati za kidini za kiekumene. Alifariki mwaka 1939 na amezikwa huko Solna.[2]

Wasifu

[hariri | hariri chanzo]

Maisha Binafsi

Elisabet Eurén alizaliwa huko Bergsgården, parokia ya Stora Kopparberg katika mkoa wa Dalarna mwaka 1864. Wazazi wake walikuwa hakimu mkuu wa wilaya ya mahakama ya Falu, Justus Ludvig Eurén (1806–1885), na mkewe, Elisabeth Christina Eurén (née Södermark; 1829–1904). Alikuwa na kaka mdogo, Ludvig Magnus Eurén (1866–1936), ambaye baadaye alihudumu kama meya wa Eksjö na kama mkaguzi katika kikosi cha Småland hussar.[3] Eurén hakuwahi kuolewa au kuwa na watoto, sawa na wanawake wengine wengi waliofanya kazi wakati huo. Alifariki tarehe 20 Agosti 1939 akiwa na umri wa miaka 75 kutokana na cirrhosis ya ini na cystopyelitis, uvimbe wa njia ya mkojo na figo, katika hospitali ya Msalaba Mwekundu huko Norra Djurgården, Stockholm, na alizikwa karibu na wazazi wake kwenye Makaburi ya Kaskazini (Norra begravningsplatsen) huko Solna.

Mafunzo ya Ualimu

Baada ya elimu yake ya msingi, Eurén alisoma katika Seminari ya Juu ya Kifalme ya Ualimu wa Kike (Kungliga högre lärarinneseminariet) huko Stockholm, ambapo alihitimu mwaka 1884.[4] Ili kuendeleza elimu yake na ujuzi wake wa lugha za kigeni, alifanya safari za mara kwa mara nje ya nchi ambazo zilimpeleka Hanover na Uswisi mwaka 1889 na Uingereza mwaka 1891. Katika miaka ya baadaye, pia alisafiri kwenda Norway (1898), Ujerumani, Italia na Tyrol (1907), Denmark (1907 na 1917) na Ufaransa (1921).[5]

Aliporudi Uswidi, Eurén alianza kufanya kazi kama mwalimu huko Stockholm, kwanza katika Shule ya Kifalme ya Kawaida ya Wasichana (Statens normalskola för flickor) 1885–1887 na katika Brummerska skolan 1885–1886, na baadaye pia katika Shule ya Upili ya Wasichana (Lyceum för flickor) 1887–1892. Mnamo 1893, aliendelea na elimu zaidi ya ualimu na kuhitimu kwa mara ya pili kutoka Seminari ya Juu ya Kifalme ya Ualimu wa Kike. Kisha alihamia Umeå, mahali alipozaliwa mama yake, ambapo aliteuliwa kama mwalimu katika seminari ya mafunzo ya shule ya umma ya Umeå (folkskoleseminarium).[6]

Ualimu wa Mageuzi

Katika seminari ya Umeå, Elisabet Eurén alikuwa mwalimu pekee wa kike wakati huo, masomo yake makuu yakiwa Kiswidi, mbinu za ualimu na baadaye pia theolojia ya Kikristo. Alijulikana na kuthaminiwa kwa utetezi wake wa mbinu mpya za ufundishaji ambazo zilizingatia mambo ya vitendo na kujiboresha. Kwa lengo hili, Eurén, aliyesoma sana, alianzisha uanzishwaji wa maktaba ya shule na kuanzisha mavazi ya mafunzo ya vitendo zaidi kwa madarasa ya mazoezi ya viungo.[7]

Akipenda masuala ya haki za wanawake, pia alifanya tabia yake kufundisha akiwa amevaa mavazi yanayoitwa mavazi ya mageuzi (reformdräkt), mavazi ya wanawake yenye afya na starehe zaidi yaliyoongozwa na harakati za mageuzi ya mavazi ya Victoria. Ingawa mavazi yenyewe hayakuwa maarufu sana nchini Uswidi, watetezi wake walipata mafanikio makubwa katika kuongezeka kwa kukomeshwa kwa korseti katika shule za wasichana za Uswidi kuanzia miaka ya 1890 na kuendelea.

Mbali na mawasiliano na Chama cha Mageuzi ya Mavazi ya Uswidi na watetezi wengine wa haki za wanawake, Elisabet Eurén pia alijihusisha na masuala ya kijamii. Ilikuwa mpango wake uliopelekea kuanzishwa kwa nyumba ya kazi kwa maskini mwaka 1897, ambayo haikuwa tu ya kwanza katika jiji la Umeå bali pia katika kaunti ya Västerbotten. Nyumba ya kazi ilifadhiliwa na Mfuko wa Kumbukumbu ya Lars Hierta (Lars Hierta minnesfond) na tangu 1901 ilisimamiwa na mfuko, ambapo Eurén alikua katibu wa kwanza hadi alipohamia Stockholm miaka mitatu baadaye. Kwa muda mfupi pia alishikilia nafasi ya mwenyekiti wa chama cha eneo la wanaharakati wa haki ya kupiga kura kilichoanzishwa Umeå mwaka 1903.[8]

Ushiriki katika Harakati za Amani, Uekumene na Mageuzi ya Kijamii

Baada ya kifo cha mama yake mwaka 1904, ambaye alikuwa ametumia miaka ya mwisho ya maisha yake katika nyumba ya binti yake huko Umeå, Elisabet Eurén alirudi Stockholm na kuendelea kufanya kazi kama mwalimu wa Kiswidi, masomo ya asili, ualimu na mbinu katika seminari ya mafunzo ya shule ya umma huko Maria Prästgårdsgata katika wilaya ya Södermalm.

Akijenga juu ya mafanikio yake huko Umeå, alitetea tena uanzishwaji wa maktaba ya shule ambayo hatimaye alikua mtunza maktaba. [9] Pamoja na mwenzake Marie Louise Gagner, miongoni mwa wengine, pia alitetea fasihi iliyoandikwa vizuri na ya bei nafuu kwa vijana huku akiwa mkosoaji mkubwa wa fasihi inayojulikana kama colportage: vitabu na magazeti ya hadithi ambavyo viliuzwa katika wilaya za vijijini za Uswidi na vilikuwa na sifa ya kuwa vya juu juu, vya kuchochea hisia na vya kusisimua.[3][10]

Eurén aliendeleza kazi yake ya mageuzi katika uwanja wa ualimu na pamoja na wenzake wa kike wenye nia kama hiyo alikua mtetezi mkubwa wa mabadiliko ya kimuundo katika elimu ya umma. Alijiunga na bodi ya Chama cha Walimu wa Seminari ya Uswidi (Svenska seminarielärareföreningen) mwaka 1906 na akawa naibu mwenyekiti wake kutoka mwaka 1913 hadi 1918.

Mabadiliko ya kisheria mwaka 1918 yalipowezesha wanawake kufanya kazi kama wahadhiri katika elimu ya juu, Elisabet Eurén alipandishwa cheo na kuwa mhadhiri katika seminari ya mafunzo ya Stockholm kwa masomo ya saikolojia, ualimu na Kiswidi. Hii ilimfanya kuwa mmoja wa wahadhiri wa kwanza wa kike katika taasisi ya ualimu ya hali ya juu, ambayo wakati huo pia ilikuwa moja ya ofisi za juu za umma zilizokuwa wazi kwa wanawake nchini Uswidi. Mwaka huo huo Eurén hata akawa mkuu mbadala wa shule, lakini aliacha nafasi hii mwaka 1920. Alistaafu kama mwalimu na mhadhiri mwaka 1924 akiwa na umri wa miaka 60.[11]

Katika kipindi hiki cha baadaye, Eurén alianza kugeukia imani ya Kikristo na programu zinazohusiana za jamii na mageuzi ya kijamii. Alijiunga na Chama cha Maisha ya Jumuiya ya Kikristo (Förbundet för kristet samhällsliv) baada ya kuanzishwa kwake mwaka 1917, ambacho kupitia hicho aliwasiliana na rais wa chama hicho, mwanatheolojia, mkuu wa shule na mwanamageuzi wa kijamii Natanael Beskow, pamoja na mwandishi mwanaharakati Ebba Pauli. Mwaka 1912, walikuwa wameanzisha Birkagården, ya kwanza ya nyumba zinazoitwa 'makazi' za Uswidi (hemgård) ambazo zilitumika kama sehemu za mawasiliano kati ya maskini wa mijini na wajitolea wa tabaka la kati na kutoa huduma kama vile elimu, huduma ya watoto wachanga au msaada wa matibabu, hata hii ikiwa na mwelekeo mkubwa wa Kikristo.[12]

Eurén aliunga mkono sana kazi ya uekumene na elimu ya kijamii huko Birkagården, jambo ambalo pia lilionyeshwa katika taarifa ya kifo iliyochapishwa katika Svenska Dagbladet baada ya kifo chake mwaka 1939. Akielezewa kuwa mcha Mungu sana, pia alianzisha mawasiliano ya karibu na Quakers wa Uswidi, Jumuiya ya Marafiki (Vännernas samfund) wakati wa miaka ya 1930 na alikuwa mwanamke pekee aliyeteuliwa katika Wakala wa Uekumene wa Uswidi (Svenska ekumeniska nämnden) mwaka 1933.

Elisabet Eurén pia alihusika na harakati za amani za Uswidi, haswa utetezi wa elimu ya amani katika shule za umma.[13] Kupitia Matilda Widegren, hata yeye mwalimu na mhitimu kutoka Seminari ya Juu ya Kifalme ya Ualimu wa Kike ya Stockholm, pamoja na kiongozi wa harakati za amani za Uswidi, Eurén alitambulishwa kwa walimu wengine wa kike waliokuwa na wasiwasi juu ya kuwafundisha wanafunzi wa shule kuhusu masuala yanayohusiana na amani na maadili ya kidemokrasia, kwa lengo la "kukuza uundaji wa roho ya kimaadili na kijamii, ambayo lazima iunde msingi muhimu wa uhusiano kati ya watu" ("att främja skapandet av den etiska och sociala anda, som måste bilda den nödvändiga grundvalen för förhållandet mellan folken").

Harakati hiyo ilipata nguvu zaidi wakati na baada ya Vita vya Kwanza vya Dunia na Chama cha Amani cha Shule za Uswidi (Svenska skolornas fredsförening) ambacho kilikuwa kikifanya kazi kutoka mwaka 1919 hadi 1956. Elisabet Eurén alikuwa mwenyekiti na naibu mwenyekiti wa chama hicho kwa zamu na pia alichukua jukumu kuu katika shirika dada Shirikisho la Amani la Walimu wa Nordic (Nordiska lärarens fredsförbund) hadi 1936.

Heshima

Baada ya kifo chake, vyama ambavyo alikuwa mwanachama au alikuwa na uhusiano navyo vilituma heshima zao kupitia hotuba au kwa kutuma masongo na maua kwa ajili ya kuchomwa kwake na mazishi yake huko Norra begravningsplatsen huko Solna. Miongoni mwa wasemaji walikuwa mkuu wa shule Anna Sörensen kama mwakilishi wa Folkskoleseminariet na Chama cha Walimu wa Seminari ya Uswidi, mkuu N.J. Nordström wa Chama cha Maisha ya Jumuiya ya Kikristo, na mwalimu Greta Stendahl wa Chama cha Amani cha Walimu wa Nordic.[14]

Kwa kuwa hakuwa na familia ya karibu iliyosalia, urithi wa Eurén ulienda kwa Mfuko wa Urithi wa Umma (Allmänna arvsfonden).

Marejeo

[hariri | hariri chanzo]
Makala hii kuhusu mtu huyo bado ni mbegu.
Je, unajua kitu kuhusu Elisabet Eurén kama wasifu wake, habari za maisha au kazi yake?
Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa?
Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.
  1. ↑ Thörn, Kerstin (2020). "Elisabet Matilda Vilhelmina Eurén". Svenskt kvinnobiografiskt lexikon. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2021-06-13. Iliwekwa mnamo 16 Februari 2021.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  2. ↑ Nilsson, Ingela (2015). Nationalism i fredens tjänst. Svenska skolornas fredsförening, fredsfostran och historieundervisning 1919–1939. Umeå: Studies in History and Education 9. ISBN 978-91-7601-210-9.
  3. ↑ 3.0 3.1 Linné, Agneta (2003-11-25). "Eurén, Elisabet Matilda Vilhelmina. In: Formering för offentlighet. En kollektivbiografi över Stockholmskvinnor 1880–1920. Uppsala: Uppsala University". Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2021-10-01. Iliwekwa mnamo 16 Februari 2021.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. ↑ Nilsson (2015). Nationalism i fredens tjänst. uk. 127.
  5. ↑ Lundström, N.S. (1924). Eurén, Elisabet. In: Svenska kvinnor i offentliga verksamhet. Porträtt och biografier samlade och utgivna af N.S. Lundström (PDF). Uppsala: Appelbergs boktryckeri aktiebolag. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo (PDF) mnamo 2023-01-21. Iliwekwa mnamo 2025-03-23.
  6. ↑ Kölgren, Edvard; Tengström, Carl Gustav (1915). Läroverks- och seminarie-matrikel 1914–1915. Vimmerby.{{cite book}}: CS1 maint: location missing publisher (link)
  7. ↑ Bagerius, Henric (2009). Snörda liv: Ett skönlitterärt perspektiv på 1880-talets reformdräktsrörelse. In: Ahlberger, Christer (ed.). Historier: arton- och nittonhundratalens skönlitteratur som historisk källa. Göteborg: Institutionen för historiska studier, Göteborgs universitet. ku. 33–43.
  8. ↑ Norlander, Kerstin (2020-01-15). "Anna Grönfeldt och Föreningen för kvinnans politiska rösträtt i Umeå". Västerbotten förr & nu. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2020-10-20. Iliwekwa mnamo 17 Februari 2021.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  9. ↑ Anon. (1939). Eurén, Elisabet. In: Vem är det? Svensk biografisk handbok. Stockholm: P. A. Norstedt & Söners förlag. uk. 233.
  10. ↑ Kungl. Maj:ts Nåd. Prop. 1910:181 (Kungl. Maj:ts nådiga proposition till Riksdagen angående anslag för främjande af åtgärder till spridande af god och billig nöjesläsning; gifven Stockholms slott den 8 april 1910). pp. 6f.
  11. ↑ Linné, Agneta (2006). Folkskollärarinnor i Stockholm – strategier, arbete, offentlighet. Paper presenterat vid konferensen Pedagogikhistorisk forskning – kultur, makt och utbildning, tredje nordiska konferensen. Lärarhögskolan i Stockholm, 28–29 september 2006; session 15, Folkskolläraren i samhällslivet, 1860–1960. p. 4. Retrieved 17 February 2021.
  12. ↑ Nilsson (2015). Nationalism i fredens tjänst. ku. 131ff.
  13. ↑ Nilsson (2015). Nationalism i fredens tjänst. ku. 224–284.
  14. ↑ “Notis om jordfästningen Elisabet Eurén”. Svenska Dagbladet. 26 August 1939.  
Rudishwa kutoka "https://sw.wikipedia.org/w/index.php?title=Elisabet_Eurén&oldid=1418279"