Dola ya Marekani

Dola ya Marekani

United States dollar (en)
Dola 100 ya Marekani
ISO 4217
Msimbo	USD (numeric 840)
Kiwango Kidogo:	0.01
Alama	USD
Vitengo
Noti	$1, $5, $10, $20, $50, $100 ($2,$1000,$5,000, $10,000 $100,000) Hazitumiki sana
Sarafu	1¢, 5¢, 10¢, 25¢
Demografia
Nchi	Marekani Ecuador, El Salvador, Zimbabwe, Palau , Timor ya Mashariki, Visiwa vya Marshall
Ilianzishwa	2 Aprili 1792
Benki Kuu	Benki ya hifadhi ya Shirikisho
Thamani (2024)	1$ = 0.924 €
Tovuti federalreserve.gov

Dola ya Marekani (USD) ni sarafu rasmi ya Marekani, iliyoanzishwa mwaka 1792 na kutolewa na Hifadhi ya Shirikisho. Ni sarafu kuu ya akiba duniani, inayotumika sana katika biashara ya kimataifa, bidhaa, na masoko ya fedha za kigeni. Mbali na Marekani, nchi kama Ecuador, El Salvador, na Zimbabwe pia hutumia dola ya Marekani kama sarafu yao rasmi.

Dola ya Marekani inapatikana kwa noti za dola 1, 2, 5, 10, 20, 50 na 100. Kuna pia sarafu ya dola 1.

Dola moja ina senti 100. Senti huitwa pia "penny" nchini Marekani. Kuna sarafu za nusu dolar (half dollar, senti 50), robo dolar (quarter, senti 25) na sarafu za senti 10 (dime), 5 (nickel) na 1 (penny).

Hadi mwaka 1969 noti ya dolar ya Marekani ilikuwa na ahadi ya kwamba serikali ya Marekani itampatia kila mtu dhahabu kulingana na thamani ya dola hizi akipenda kuzibadilisha.

Usawa huu na thamani ya dhahabu ulifutwa. Leo hii dola ya Marekani ni pesa ya kuiamini serikali kama pesa zote. Maana yake watumiaji husadiki ya kwamba serikali haitachapisha dola kushinda uwezo wa uchumi na thamani ya bidhaa zilizopo nchini Tanzania.

Tangu mwisho wa Vita Kuu ya Pili ya Dunia (1945) dola ya Marekani imekuwa pesa kuu duniani na sehemu kubwa ya biashara ya kimataifa hukadiriwa kwa dola hizo. Lakini tangu kupatikana kwa Euro mwaka 1999 umuhimu wa dola ya Marekani imeanza kupungua polepole.

Sifa na muundo

Dola ya Marekani (USD) ina sifa kadhaa muhimu zinazohakikisha usalama, uimara, na matumizi ya kimataifa. Inapatikana katika sarafu na noti, huku viwango vinavyotumika zaidi vikiwa kati ya senti 1 hadi $100. Noti za Marekani zina vipengele vya juu vya usalama kama vile alama za maji, wino unaobadilika rangi, nyuzi za usalama, na utepe wa usalama wa 3D ili kuzuia ughushi. Zinazalishwa kwa mchanganyiko wa pamba na kitani kwa uimara, na hubeba picha za wahusika wa kihistoria pamoja na alama za kitaifa. Hifadhi ya Shirikisho hudhibiti usambazaji wake ili kudumisha uthabiti wa thamani. USD inatumika sana katika biashara na fedha za kimataifa, na baadhi ya nchi zimeikubali kama sarafu rasmi.

1. Viwango na Muundo

Dola ya Marekani ipo katika mfumo wa sarafu na noti, kila moja ikiwa na sifa maalum.

Sarafu (Zinatolewa na U.S. Mint)

• Sarafu zinapatikana katika madhehebu sita kuu:
  • Peni (1¢) – Imetengenezwa kwa zinki iliyofunikwa na shaba
  • Nikli (5¢) – Imetengenezwa kwa mchanganyiko wa shaba na nikeli
  • Daiamu (10¢) – Imetengenezwa kwa mchanganyiko wa shaba na nikeli
  • Kwota (25¢) – Imetengenezwa kwa mchanganyiko wa shaba na nikeli
  • Nusu dola (50¢) – Imetengenezwa kwa mchanganyiko wa shaba na nikeli (Hutumika mara chache)

Noti (Zinatolewa na Hifadhi ya Shirikisho)

• Noti zinazotumika mara kwa mara ni:
  • $1, $5, $10, $20, $50, na $100
  • Noti za thamani ya juu zaidi ($500, $1,000, $5,000, na $10,000) hazizalishwi tena lakini bado zinahesabika kuwa halali kama sarafu.

2. Vipengele vya Usalama

Ili kuzuia pesa ghushi, noti za Marekani zina vipengele kadhaa vya usalama:

• • Alama za maji – Picha zilizowekwa ndani ya karatasi zinazoweza kuonekana ukiangalia mwanga

Wino unaobadilika rangi – Hubadilika kutoka rangi moja hadi nyingine unapoitazama kwa pembe tofauti (kwa noti za $10 na zaidi)

• • Uzi wa usalama – Mstari wa plastiki ulioingizwa ndani ya karatasi na unaoonekana chini ya mwangaza wa UV
  • Uchapaji mdogo (Microprinting) – Maandishi madogo sana yenye undani mkubwa ambayo ni vigumu kuyaiga
  • Uchapaji wa mwinuko (Raised Printing) – Sehemu zilizoinuka zinazotoa hisia ya mguso maalum
  • Utepe wa usalama wa 3D – Utepe wa samawati ulioshonwa ndani ya noti ya $100 unaonyesha mifumo inayohama unapoitikisa

3.Chanzo na Uchapishaji

Noti za Marekani zinachapishwa kwa mchanganyiko wa pamba (75%) na kitani (25%), na kuifanya ziwe na uimara zaidi kuliko karatasi ya kawaida. Kila noti ina picha ya mhusika wa kihistoria wa Marekani, kama George Washington ($1) na Benjamin Franklin ($100). Sehemu ya nyuma ya noti inaonyesha alama muhimu za Marekani, kama Lincoln Memorial ($5) na Ikulu ya White House ($20).

Viungo vya nje

• Dolar ya Marekani (Benknoti na historia) (Kiingereza) (Kijerumani) (Kifaransa)

Makala hii kuhusu mambo ya uchumi bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu Dola ya Marekani kama historia yake au mahusiano yake na mada nyingine? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.