Nenda kwa yaliyomo

Demografia ya Tanzania

Kutoka Wikipedia, kamusi elezo huru
Piramidi ya idadi ya watu Tanzania kwa mwaka wa 2020.

Demografia ya Tanzania inahusu idadi ya watu wa Tanzania, pamoja na msongamano wa watu, makabila, kiwango cha elimu, hali ya afya, hali ya uchumi, imani za dini, na vipengele vingine vya kitakwimu katika idadi ya watu.[1]

Mgawanyo wa idadi ya watu nchini Tanzania hauwiani. Watu wengi wanaishi mpakani kaskazini au pwani ya mashariki, huku sehemu nyingi za nchi zikibaki na watu wachache. Msongamano unatofautiana kutoka watu 12 kwa kilomita ya mraba (31 kwa maili ya mraba) katika Mkoa wa Katavi hadi watu 3,133 kwa kilomita ya mraba (8,110 kwa maili ya mraba) jijini Dar es Salaam.[2] Takriban asilimia 70 ya idadi ya watu ni wakazi wa vijijini, ingawa asilimia hii imekuwa ikipungua tangu angalau mwaka 1967.[3] Dar es Salaam ni mji mkuu wa kibiashara na ndiyo mji mkubwa zaidi. Dodoma, iliyo katikati ya Tanzania, ndiyo mji mkuu rasmi wa kiserikali. Tangu 2016, aliyekuwa rais wa Tanzania (2015-2021) hayati John Pombe Magufuli, aliazimia kutimiza ndoto ya kukamilisha uhamiaji wa serikali jijini Dodoma. Tangu mwaka huo alianza kujenga majengo muhimu ya serikali.[4]

Idadi ya watu inajumuisha makabila takriban 125. Watu wa makabila ya Wasukuma, Wanyamwezi, Wachagga, na Wahaya wana zaidi ya wanachama milioni 1 kila moja. Makabila mengine madogo lakini wana athari katika miji ya pwani ni pamoja na Wazaramo, wenyeji halisi wa mji wa Dar es Salaam.

Zaidi ya lugha 100 zinazungumzwa nchini Tanzania, na kuifanya kuwa nchi yenye utofauti mkubwa wa lugha katika Afrika Mashariki. Miongoni mwa lugha zinazozungumzwa nchini Tanzania ni familia zote nne za lugha za Afrika: Kibantu, Cushitic, Nilotic, na Khoisan. Kiswahili na Kiingereza ndizo lugha rasmi za Tanzania. Kiswahili ni sehemu ya tawi la Kibantu la familia ya Niger-Kongo. Wasandawe wanazungumza lugha inayoweza kuwa na uhusiano na lugha za Khoe za Botswana na Namibia, wakati lugha ya Wahadzabe, ingawa ina konsonanti za klik, inasemekana kuwa lugha pekee isiyo na uhusiano na nyingine. Lugha ya Waraqw ni ya Cushitic. Lugha nyingine ni lugha za Kihindi na Kireno (zinazozungumzwa na Wagoa na Wamozambiki).

Watu wasio Waafrika wanaoishi bara na Zanzibar ni asilimia 1 ya jumla ya idadi ya watu. Jumuiya ya Wahindi inajumuisha Wahindu, Wasikh, Waislamu wa Shia na Sunni, Waparasi, na Wagoa, na inazidi watu 60,000. Watu wapatao 70,000 wa Kiarabu na 20,000 wa Kizungu (asilimia 90 kati yao ni kutoka kwenye diaspora ya Uingereza) wanaishi Tanzania. Zaidi ya watu 100,000 wanaoishi Tanzania wana asili ya Kihindi au Kizungu.

Kulingana na data za 1999-2003, zaidi ya watu 74,000 waliozaliwa Tanzania walikuwa wanaishi katika nchi za Shirika la Ushirikiano wa Kiuchumi na Maendeleo (OECD), wakiwa na 32,630 wanaoishi Uingereza; 19,960 Canada; 12,225 Marekani; 1,714 Australia; 1,180 Uholanzi; na 1,012 Uswidi.

Idadi ya watu

[hariri | hariri chanzo]

Kwa mujibu wa Sensa ya Watu na Makazi ya mwaka 2022, jumla ya idadi ya watu nchini Tanzania ilikuwa 61,741,120 ikilinganishwa na 44,928,923 mwaka 2012 na 12,313,469 mwaka 1967, hii ikionyesha ongezeko la wastani la asilimia 2.9 kwa mwaka. Kundi la watu wenye umri chini ya miaka 15 lilikuwa asilimia 44.1 ya idadi ya watu mwaka 2012, na asilimia 42.5 mwaka 2022. Wale wenye umri wa miaka 15–35 walikuwa asilimia 34.5 mwaka 2022, wakati wenye umri wa miaka 15–64 waliongezeka kutoka asilimia 52.2 mwaka 2012 hadi asilimia 53.4 mwaka 2022. Watu wenye umri zaidi ya miaka 64 walibaki karibu asilimia 3.8 ya idadi ya watu.

Jumla ya idadi ya watu Watu wenye umri wa miaka 0–14 (%) Watu wenye umri wa miaka 15–64 (%) Watu wenye umri wa miaka 65+ (%)
1950 7,650,000 46.0 51.8 2.2
1955 8,741,000 45.7 52.0 2.3
1960 10,074,000 45.8 51.8 2.4
1965 11,683,000 45.8 51.7 2.4
1970 13,605,000 46.2 51.3 2.5
1975 15,978,000 46.4 51.1 2.6
1980 18,687,000 46.5 50.8 2.6
1985 21,850,000 46.4 51.0 2.7
1990 25,485,000 46.0 51.3 2.7
1995 29,944,000 45.3 51.9 2.8
2000 34,021,000 44.8 52.3 2.9
2005 38,824,000 44.6 52.4 3.0
2010 44,793,000 44.8 52.0 3.1
2020 59,734,218 42.7 54.2 3.1

Muundo wa idadi ya watu

[hariri | hariri chanzo]
Msongamano wa watu (2022)
Faili:Tanzania-woman.jpg
Mwanamke mzee wa Kitanzania huko Arusha, 2008.

Muundo wa idadi ya watu (01.07.2013) (Makadirio) (Makadirio yanayotokana na Sensa ya Watu na Makazi ya 2002.):[5]

Kundi la Umri Wanaume Wanawake Jumla %
Jumla 23 267 957 23 864 623 47 132 580 100
0-4 4 191 004 4 121 103 8 312 107 17.64
5-9 3 608 891 3 551 955 7 160 846 15.19
10-14 2 735 494 2 728 687 5 464 181 11.59
15-19 2 494 983 2 490 960 4 985 943 10.58
20-24 2 179 173 2 160 970 4 340 143 9.21
25-29 1 730 600 1 754 007 3 484 607 7.39
30-34 1 289 114 1 563 083 2 852 197 6.05
35-39 1 207 182 1 394 428 2 601 610 5.52
40-44 1 032 605 1 088 697 2 121 302 4.50
45-49 770 149 797 868 1 568 017 3.33
50-54 604 621 629 580 1 234 201 2.62
55-59 422 141 459 343 881 484 1.87
60-64 347 604 387 334 734 938 1.56
65-69 223 365 243 517 466 882 0.99
70-74 179 960 207 795 387 755 0.82
75-79 115 076 130 796 245 872 0.52
80+ 135 995 154 500 290 495 0.62
Kundi la Umri Wanaume Wanawake Jumla Asilimia
0-14 10 535 389 10 401 745 20 937 134 44.42
15-64 12 078 172 12 726 270 24 804 442 52.63
65+ 654 396 736 608 1 391 004 2.95

Makadirio ya Idadi ya Watu kwa Jinsia na Kundi la Umri (01.VII.2020) (Makadirio yanayotokana na Sensa ya Watu na Makazi ya 2012.): [6]

Takwimu Muhimu

[hariri | hariri chanzo]
Idadi ya watu, kiwango cha uzazi na kiwango cha uzazi halisi, makadirio ya Umoja wa Mataifa.

Utafiti wa Idadi ya Watu na Afya wa Tanzania wa mwaka 2010 ulikadiria kuwa kiwango cha vifo vya watoto wachanga kwa kipindi cha 2005–2010 kilikuwa 51.[7] Usajili wa matukio mengine muhimu ya idadi ya watu nchini Tanzania haujakamilika. Kitengo cha Idadi ya Watu cha Umoja wa Mataifa kilitayarisha makadirio yafuatayo.[8]

Idadi ya watu katikati ya mwaka

(maelfu)

Vizazi hai
(maelfu) 		Vifo
(maelfu) 		Mabadiliko ya asili

(maelfu)

Kiwango ghafi cha kuzaliwa (kwa 1000) Vifo ghafi (kwa 1000) Badiliko la asili (kwa 1000) Kiwango cha uzazi (TFR) Vifo vya watoto wachanga (kwa vizazi 1000)
1950 7 632 365   168   197 47.7 22.0 25.8 6.49 145.0
1951   7 835   376   170   205 48.0 21.7 26.2 6.51 144.0
1952   8 045   387   174   213 48.1 21.7 26.5 6.53 143.1
1953   8 264   399   178   221 48.3 21.6 26.8 6.56 142.1
1954   8 490   411   182   229 48.5 21.4 27.0 6.58 141.2
1955   8 726   425   186   239 48.7 21.4 27.3 6.61 140.4
1956   8 970   439   191   248 48.9 21.3 27.6 6.65 139.7
1957   9 224   454   196   258 49.2 21.2 28.0 6.69 138.9
1958   9 488   467   201   266 49.2 21.1 28.1 6.70 138.1
1959   9 760   482   206   276 49.3 21.1 28.3 6.72 137.4
1960   10 042   496   211   285 49.4 21.0 28.4 6.73 136.6
1961   10 338   512   216   296 49.6 20.9 28.7 6.75 135.8
1962   10 645   528   221   307 49.6 20.8 28.8 6.76 134.9
1963   10 960   544   226   318 49.7 20.6 29.0 6.77 133.9
1964   11 290   560   231   329 49.6 20.4 29.2 6.78 132.7
1965   11 631   576   235   341 49.5 20.2 29.3 6.78 131.5
1966   11 982   593   239   354 49.5 20.0 29.5 6.79 130.1
1967   12 346   609   243   367 49.4 19.7 29.7 6.80 128.6
1968   12 740   628   245   383 49.4 19.2 30.1 6.84 127.1
1969   13 168   651   248   403 49.5 18.8 30.7 6.88 125.6
1970   13 618   675   252   423 49.7 18.5 31.1 6.91 124.0
1971   14 092   701   257   444 49.8 18.3 31.6 6.94 122.3
1972   14 596   725   262   463 49.8 18.0 31.8 6.95 120.5
1973   15 124   752   266   487 49.8 17.6 32.2 6.96 118.7
1974   15 671   781   272   510 49.9 17.4 32.6 7.00 116.7
1975   16 244   808   277   531 49.8 17.1 32.7 7.00 114.7
1976   16 839   832   281   551 49.5 16.7 32.8 6.99 112.6
1977   17 455   860   285   576 49.3 16.3 33.0 6.99 110.5
1978   18 080   887   289   598 49.1 16.0 33.1 6.98 108.7
1979   18 699   909   292   617 48.6 15.6 33.0 6.95 107.1
1980   19 298   930   297   632 48.1 15.4 32.7 6.91 106.2
1981   19 891   950   303   647 47.7 15.2 32.5 6.85 105.8
1982   20 500   973   311   663 47.4 15.1 32.3 6.80 105.8
1983   21 171   998   320   678 47.2 15.1 32.1 6.75 106.0
1984   21 857   1 017   329   688 46.5 15.1 31.4 6.67 106.1
1985   22 570   1 038   337   700 46.1 15.0 31.1 6.57 105.8
1986   23 324   1 059   345   714 45.4 14.8 30.6 6.48 105.0
1987   24 099   1 082   353   729 45.0 14.7 30.3 6.40 103.8
1988   24 844   1 110   360   749 44.6 14.5 30.1 6.37 102.5
1989   25 523   1 130   369   761 44.2 14.4 29.8 6.29 101.1
1990   26 206   1 149   380   769 43.8 14.5 29.3 6.20 99.9
1991   26 891   1 171   391   781 43.5 14.5 29.0 6.14 98.9
1992   27 581   1 190   404   787 43.1 14.6 28.5 6.08 98.2
1993   28 469   1 211   414   798 42.8 14.6 28.2 6.01 97.1
1994   29 598   1 250   426   824 42.5 14.5 28.0 5.93 96.2
1995   30 560   1 300   440   860 42.5 14.4 28.1 5.87 95.0
1996   31 141   1 334   450   884 42.5 14.3 28.2 5.85 93.4
1997   31 786   1 353   460   893 42.5 14.5 28.1 5.84 91.5
1998   32 626   1 386   464   922 42.4 14.2 28.2 5.79 88.7
1999   33 500   1 415   459   956 42.2 13.7 28.5 5.73 85.4
2000   34 464   1 453   457   996 42.1 13.3 28.9 5.69 81.6
2001   35 414   1 495   452   1 043 42.1 12.7 29.4 5.67 77.4
2002   36 354   1 525   447   1 078 41.9 12.3 29.6 5.62 73.1
2003   37 334   1 565   437   1 128 41.8 11.7 30.2 5.61 69.0
2004   38 361   1 613   433   1 179 42.0 11.3 30.7 5.61 65.4
2005   39 440   1 662   430   1 232 42.1 10.9 31.2 5.61 62.1
2006   40 562   1 696   428   1 269 41.7 10.5 31.2 5.56 59.2
2007   41 716   1 719   424   1 295 41.1 10.2 31.0 5.49 56.4
2008   42 871   1 748   422   1 325 40.7 9.8 30.8 5.43 54.0
2009   43 958   1 773   415   1 358 40.2 9.4 30.8 5.36 51.5
2010   45 111   1 795   401   1 394 39.7 8.9 30.8 5.29 49.5
2011   46 416   1 816   392   1 424 39.1 8.4 30.6 5.21 47.4
2012   47 786   1 833   382   1 451 38.3 8.0 30.3 5.10 45.5
2013   49 254   1 908   375   1 533 38.7 7.6 31.1 5.12 43.9
2014   50 815   1 978   369   1 609 38.9 7.3 31.6 5.12 42.2
2015   52 543   2 032   365   1 667 38.7 7.0 31.8 5.09 41.1
2016   54 402   2 086   361   1 725 38.4 6.7 31.7 5.03 39.8
2017   56 267   2 140   360   1 780 38.1 6.4 31.7 4.99 38.6
2018   58 090   2 181   359   1 822 37.5 6.2 31.3 4.92 37.3
2019   59 873   2 224   360   1 864 37.1 6.0 31.1 4.86 36.3
2020   61 705   2 262   381   1 881 36.7 6.2 30.5 4.80 35.3
2021   62 830   2 263   383   1 872 36.0 6.1 29.8 4.73 31.3
2022   64 712   2 306   378   1 890 35.6 5.8 29.2 4.67 30.1
2023 66 618 2 346   386 1 921 35.2 5.8 28.8 4.61 28.9

Wastani wa kuishi

[hariri | hariri chanzo]
Kiwango cha kuishi nchini Tanzania tangu 1950
Kiwango cha kuishi nchini Tanzania tangu 1960 kwa jinsia.
Kipindi Kiwango cha kuishi kwa Miaka[9]
1950–1955 41.25
1955–1960 increase 43.03
1960–1965 increase 44.31
1965–1970 increase 45.83
1970–1975 increase 47.70
1975–1980 increase 49.90
1980–1985 increase 50.64
1985–1990 increase 50.86
1990–1995 decrease 49.61
1995–2000 decrease 50.06
2000–2005 increase 53.65
2005–2010 increase 58.82
2010–2015 increase 62.78
2020 increase 66.40
2021 decrease 66.20

Marejeo

[hariri | hariri chanzo]
  1. ↑ "Economy", authored by Joseph Lake, in Africa South of the Sahara, edited by Europa Publications and Iain Frame, Routledge, 2013
  2. ↑ "Wayback Machine" (PDF). www.nbs.go.tz. Iliwekwa mnamo 2025-02-04.
  3. ↑ "Report reveals rapid rural -urban migration - National | The Citizen". web.archive.org. 2018-07-10. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2018-07-10. Iliwekwa mnamo 2025-02-04.
  4. ↑ "Serikali ya Tanzania kuhamia Dodoma? – DW – 03.08.2016". dw.com. Iliwekwa mnamo 2025-02-04.
  5. ↑ "United Nations Statistics Division - Demographic and Social Statistics". unstats.un.org.
  6. ↑ "UNSD — Demographic and Social Statistics".
  7. ↑ Hitilafu ya kutaja: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named DHS 2010
  8. ↑ "World Population Prospects - Population Division - United Nations". population.un.org. Iliwekwa mnamo 2022-07-13.
  9. ↑ "World Population Prospects - Population Division - United Nations". esa.un.org. Iliwekwa mnamo 2018-08-26.
Rudishwa kutoka "https://sw.wikipedia.org/w/index.php?title=Demografia_ya_Tanzania&oldid=1401792"