Austria

"Osterreich" inaelekezwa hapa. Kwa nchi katika Oceania, tazama Australia.

Jamhuri ya Austria Republik Österreich (Kijerumani)
Bendera Nembo
Wimbo wa taifa: "Bundeshymne der Republik Österreich" (Kijerumani) "Wimbo wa Taifa wa Jamhuri ya Austria"
Mji mkuu na mkubwa	Vienna
Lugha rasmi	Kijerumani
Lugha ya taifa	Kijerumani cha Austria
• Rais	Alexander Van der Bellen
• Chansela	Christian Stocker
Historia
• Duchy ya Austria	17 Septemba 1156
• Jamhuri ya Kwanza	10 Septemba 1919
• Jamhuri ya Pili	27 Aprili 1945
• Mkataba wa Jimbo	27 Julai 1955
Eneo
• Jumla	km2 83,879 (ya 113)
• Maji (asilimia)	0.84%
Idadi ya watu
• Kadirio la 2022	9,027,999
• Msongamano	107.6/km2
PLT (PPP)	Kadirio la 2025
• Jumla	▲ $682.86 Bilioni (ya 46)
• Kwa kila mtu	▲ $74,370(ya 18)
PLT (Kawaida)	Kadirio la 2025
• Jumla	▲ $534.30 Bilioni (ya )
• Kwa kila mtu	▲ $58,190
HDI (2023)	▲ 0.930 juu sana (ya 22)
Gini (2023)	28.1
Sarafu	Euro (€)
Majira ya saa	UTCCET
Msimbo wa simu	++43
Jina la kikoa	.at

Ramani ya Austria

Austria (kwa Kijerumani: Österreich), rasmi kama Jamhuri ya Austria, ni nchi isiyo na pwani iliyoko katika Ulaya ya Kati. Inapakana na Ujerumani na Jamhuri ya Czech kaskazini, Slovakia na Hungaria mashariki, Slovenia na Italia kusini, na Uswisi na Liechtenstein magharibi. Ina idadi ya watu takriban milioni 9.2, ikiwa ya 96 duniani. Mji mkuu na jiji kubwa zaidi ni Vienna . Austria imegawanyika katika majimbo 9 (Bundesländer). Nchi hii inajulikana kwa milima ya Alps, urithi wake wa kifahari wa kifalme, muziki wa kitamaduni wa wasanii kama Mozart na Beethoven, na hadhi yake kama nchi yenye maisha bora ya kijamii na kiuchumi.

Jiografia

Austria:Uso wa nchi

Mlima Grossglockner

Eneo la nchi lina umbo ndefu na nyembamba kama kanda linaloelekea kutoka mashariki kwenda magharibi.

Sehemu kubwa ya Austria (60%) ni milima. Tambarare ziko hasa kando la mto Danubi ambao ni pia mto mkubwa. Theluthi moja ya eneo liko chini ya mita 500 juu ya usawa wa bahari. Zaidi ya 40% za nchi ni misitu. Mto Danubi unavuka sehemu kubwa ya nchi.

Milima mikubwa ya Austria inafikia kimo kati ya mita 3000 na 4000. Katika hali ya hewa ya nchi kuna theluji mwaka wote. Mlima mkubwa ni Grossglockner wenye mita 3,798, halafu Wildspitze wenye mita 3,774 juu ya UB.

Ziwa kubwa ni ziwa la Neusiedler See lililopo mpakani kwa Hungaria. Mlimani kuna maziwa mengi madogo.

Uso huo wa nchi ni msingi wa utalii ulio muhimu sana Austria. Wakati wa joto watalii wanaponda baridi ya milima; wakati wa baridi wanakuja kucheza ski.

Majimbo

Nafasi	Jimbo	Makao makuu	Jina rasmi	Wakazi	Eneo (km²)
1	Vienna	Vienna	Wien	1,677,867	415
2	Austria Chini	Sankt Pölten	Niederösterreich	1,597,240	19,178
3	Austria Juu	Linz	Oberösterreich	1,408,165	11,982
4	Steiermark	Graz	Steiermark	1,205,609	16,392
5	Tirol	Innsbruck	Tirol	703,512	12,648
6	Karinthia	Klagenfurt	Kärnten	561,094	9,536
7	Salzburg	Salzburg	Salzburg	530,576	7,154
8	Vorarlberg	Bregenz	Vorarlberg	366,377	2,601
9	Burgenland	Eisenstadt	Burgenland	281,190	3,965

Historia

Austria kama nchi ndogo jinsi ilivyo sasa imepatikana mwaka 1918 na tena tangu 1945.

Kwa muda mrefu wa historia yake Austria ilihesabiwa kama sehemu ya Ujerumani. Kwa karne nyingi watawala wake walishika cheo cha Kaisari wa Dola takatifu la Roma lililojumlisha Ujerumani wote.

Austria ilitawala pia sehemu kubwa za Ulaya ya Mashariki. Watawala wa Austria walishika pia vyeo vya kifalme vya nchi za Bohemia na Hungaria.

Wakati wa vita za Napoleoni Kaisari Franz II alilazimishwa kujiuzulu kama Kaisari wa Ujerumani wote mwaka 1806 akabaki na cheo cha Kaisari wa Austria tu. Baada ya Napoleoni Austria ilikuwa nchi muhimu katika shirikisho la Ujerumani.

Mwaka 1866 Austria ilishindwa katika vita dhidi ya Prussia ikatoka katika siasa ya Ujerumani. Baada ya vita hiyo Kaisari Franz-Josef alipaswa kuwakubalia Wahungaria cheo sawa na Wajerumani ndani ya milki yake. Kuanzia hapo milki ilijulikana kama Austria-Hungaria

Hadi Vita Vikuu vya Kwanza vya Dunia Austria-Hungaria iliendelea kutawala nchi za Ulaya ya Mashariki pamoja na Ucheki, Slovakia, Slovenia, Kroatia, Bosnia-Herzegovina, na sehemu kubwa ya Polandi ya Kusini, pia sehemu zilizopo sasa katika kaskazini mwa Italia.

Mwisho wa vita dola hili lilisambaratishwa. Sehemu zake zote zikawa nchi huru. Nchi ndogo ambayo ilikaliwa na Waaustria Wajerumani ilibaki. Washindi wa vita walizuia Waaustria wasijiunge na Ujerumani, hivyo Jamhuri ya Austria ilianzishwa.

Mwaka 1938 dikteta wa Ujerumani Adolf Hitler (aliyekuwa Mwaustria mwenyewe) alivamia Austria kwa jeshi lake na kuiunganisha na Ujerumani. Wakati ule sehemu kubwa ya Waaustria walikubali.

Baada ya Vita Vikuu vya Pili vya Dunia Austria ilirudishwa kuwa nchi ya pekee ikabaki hivyo.

Mwaka 1995 Austria ikajiunga na Umoja wa Ulaya.

Usafiri

Reli

Wien Westbahnhof, mbele kabisa stendi ya teksi na kituo cha kukodisha baiskeli kutoka "Citybike Wien"

Treni za masafa marefu, za kikanda na S-Bahn zinafanya kazi huko Austria. Treni za masafa marefu katika trafiki ya mchana ni "Railjet (RJ)" "Railjet Express (RJX)" "Intercity (IC)", "Eurocity (EC)" "" Westbahn (WEST) "" Regiojet (RGJ) "na katika trafiki ya usiku" Nightjet(NJ) ". Katika trafiki ya eneo hilo kuna aina za treni "Regionalexpress (REX)" "Cityjet-Express" (CJX) "na" Regionalzug (R) ". "S-Bahn" huunganisha miji mikubwa na mazingira yao. Vituo vikubwa cha reli ni kwa mfano Kituo cha reli Vienna Meidling na Kituo kikuu cha reli Vienna.

Basi

Mabasi ya umma ya umbali mrefu huenda huko Ujerumani na nje ya nchi. Kituo kikubwa cha mabasi ya umbali mrefu ni Vienna International Busterminal katika wilaya ya "Erdberg" ya Vienna, vituo vingine vya mabasi ya masafa marefu na vituo ni "Busterminal Vienna", na vituo vya basi katika vituo vya gari moshi vya Linz, Salzburg, Graz na Innsbruck.

Gari/pikipiki

Barabara nyingine zinadai malipo. Stika inayoitwa "Vignette" inahitajika kwa matumizi. Hii inaweza kununuliwa katika vituo vya mafuta, katika maduka ya tumbaku na katika ofisi za posta. Bei ni 2020: Kwa magari: siku 10: € 9.40, miezi 2: 27.40, mwaka mmoja: € 91.10, kwa pikipiki: siku 10: € 5.40, miezi 2: € 13.70, mwaka mmoja: € 36.20. Kuna ada ya ziada kwenye sehemu tano za barabara kuu, inayojulikana kama ushuru maalum, hizi ni: A1, A7, A12, A14 na A26, ada hii hulipwa kwenye tovuti kwenye kituo cha ushuru.

Meli

Kivuko cha Vienna-Bratislava "Twin City Liner" kwenye uwanja wa Schwedenplatz kwenye Mfereji wa Danube huko Vienna

Kwa kuwa Austria ni nchi isiyokuwa na bahari wala pwani, hakuna idadi kubwa ya vivuko vinavyopatikana. "Twincityliner" ni kivuko kinachotoka Schwedenplatz huko Vienna kwenda mji mkuu wa Slovakia, Bratislava. Uunganisho zaidi wa kivuko upo kwenye ziwa Bodensee.

Ndege

Uwanja wa ndege mkubwa ni Wien-Schwechat karibu na Vienna huko Lower Austria. Kuja kutoka Vienna inaweza kufikiwa na laini ya S7, treni za RJ na mabasi ya kuhamisha pamoja na "Treni ya Uwanja wa Ndege wa Jiji". Kuna uhusiano wa moja kwa moja kutoka Vienna hadi mabara yote. Kuna viwanja vya ndege vingine huko Linz, Salzburg, Klagenfurt, Graz na Innsbruck.

Kutembea / kuendesha baiskeli

Hasa katika miji mikubwa ya Vienna, Linz, Salzburg, Graz, Klagenfurt na Innsbruck, baiskeli na kutembea ni chaguzi nzuri za uhamaji. Hasa huko Vienna kuna mtandao mnene wa njia za baiskeli, vifaa vingi vya maegesho ya baiskeli na vituo vya kukodisha baiskeli. Wakati wa baiskeli za maegesho, hata hivyo, unapaswa kuzingatia ulinzi wa wizi, kuwa mwangalifu dhidi ya wezi wa baiskeli!

Demografia

Kati ya wakazi, Waaustria wenyewe ni 75.6%. Wao huzungumza Kijerumani ambacho ni pia lugha rasmi. Mpakani upande wa kusini na mashariki kuna pia wasemaji wa Kikroatia, Kislovenia na Kihungaria. Lugha hizi zina cheo rasmi kieneo au kitarafa.

Kwa jumla lahaja na utamaduni hufanana katika mengi na ile ya Wabavaria katika jimbo la jirani la Ujerumani. Kama huko wananchi wengi ni Wakatoliki (55.2%) na Wakristo wengine (9%), hasa Waorthodoksi.

Miji

Daraja la Mozart na mto Salzach huko Salzburg

Hali halisi kuna jiji moja tu ambalo ni mji mkuu Wien (Vienna). Ulikua kama mji mkuu wa Kaisari wa Dola Takatifu la Kiroma na baadaye wa milki ya Austria iliyojumlisha sehemu kubwa za Ulaya ya Kusini-Mashariki.

Miji mingine mikubwa kiasi ni

• Graz
• Linz
• Salzburg
• Innsbruck

Watu Mashuhuri

• Sigmund Freud
• Adolf Hitler
• Konrad Lorenz
• Wolfgang Amadeus Mozart
• Erwin Schrödinger
• Arnold Schwarzenegger
• Bertha von Suttner
• Kurt Waldheim

Tazama pia

• Orodha ya nchi kufuatana na wakazi

Viungo vya nje

Wikimedia Commons ina media kuhusu:

Austria

• Federal Chancellery of Austria (Kiingereza)

Makala hii kuhusu maeneo ya Ulaya bado ni mbegu. Je unajua kitu kuhusu Austria kama historia yake, biashara, taasisi zilizopo, watu au utamaduni? Labda unaona habari katika wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.